ที่วิหารคอม ออมโบ(KOM OMBO TEMPLE) ริมแม่น้ำไนล์ ในอียิปต์ ซึ่งเป็นวิหารแบบเกรโก-โรมัน มีภาพสลักที่น่าสนใจมากภาพหนึ่ง ซึ่งเรียกกันว่า ปฎิทินของยุค ปโตเลมี
(ผู้เขียน ที่วิหารคอมออมโบ)
ไกด์ท้องถิ่นมักจะเรียกว่า ปฎิทินแผ่นแรกของโลก แม้ว่าการกำหนดวันเวลาของเดือนไม่ใช่เพิ่งจะมีในยุคนี้ แต่อาจจะเป็นไปได้ว่า ยังไม่เคยมีภาพปฎิทินที่แสดงวิธีการนับวันเวลาแบบนี้มาก่อนให้เห็น
ที่น่าสนใจก็คือ อียิปต์โบราณในยุคราชวงศ์ปโตเลมี(PTOLEMY DYNASTY) กำหนดให้ในแต่ละเดือนมี 3 สัปดาห์ (ไม่ใช่ 4 สัปดาห์อย่างที่เป็นอยู่ทุกวันนี้) และในแต่ละสัปดาห์จะมี 10 วัน (ไม่ใช่ 7 วัน)
1 เดือนมี 3 สัปดาห์ เท่ากับ หนึ่งเดือนจะมี 30 วัน หนึ่งปีมี 12 เดือน จึงเท่ากับ หนึ่งปีจะมี 360 วัน
จากนั้น ก็มีการเพิ่มวันเข้าไปอีก 5 วัน โดยกำหนดให้วันเหล่านี้เป็นวันแห่งการเฉลิมฉลองของเทพเจ้าต่างๆ ว่ากันว่า เบื้องหลังเหตุผลของการใส่วันชดเชยเข้าไปก็เพื่อให้หนึ่งปีมี 365 วันตามปีทางสุริยะคติ นอกจากเหนือการเหตุผลของวันเฉลิมฉลองของเทพเจ้าต่างๆ
อาจเป็นเพราะไม่ต้องการให้เกิดความสับสนปนเป หรือ เกิดความขัดแย้งกันกับระบบการนับวันเดือนปีตามระบบสุริยะคติ เพราะปฎิทินของอียิปต์โบราณเขาใช้ระบบปฎิทินแบบจันทรคติ
(ภาพสลักปฎิทิน ที่ใช้ส่วนตัวเฉพาะของนักบวชในวิหารคอมออมโบ)
สาเหตุที่อียิปต์โบราณกำหนดให้ 1 สัปดาห์มี 10 วันก็ด้วยความเชื่อที่ว่า บนท้องฟ้ามีกลุ่มหมู่ดาวที่โคจรอยู่ 36 หมู่ดาว ทุกๆ 10 วัน กลุ่มหมู่ดาวเหล่านี้จะผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันโผล่ขึ้นเหนือขอบฟ้าทางทิศตะวันออก อย่างนี้ไปเรื่อยๆ
แนวความคิดนี้ก็เหมือนกับ การปรากฎตัวของหมู่ดาวของจักราศีต่างๆทั้ง 12 ราศีที่โผล่ขึ้นมาทางขอบฟ้าด้านทิศตะวันออก และเป็นพื้นฐานในการกำหนดว่า คนผู้นั้นถือกำเนิดในราศีใดนั่นเอง
เช่น ถ้าเกิดในตอนที่หมู่ดาวเมษ โผล่ขึ้นมา ก็จะถือว่าเป็นคนราศีเมษ หรือ หากเกิดในช่วงที่หมู่ดาวกรกฎ โผล่ขึ้นมา ก็จะนับว่าเป็นคนราศีกรกฎ เป็นต้น
ด้วย 12 หมู่ดาวเหล่านี้เอง ปัจจุบันจึงกำหนดให้มี 12 ราศี คือ ราศีเมษ , พฤษภ , เมถุน , กรกฎ , สิงห์ , กันย์ , ตุลย์ , พิจิก , ธนู , มังกร , กุมภ์ และ มีน
ซึ่งเป็นไปตามภาพสลักที่เห็นในวิหารเดนเดอรา ที่เป็นรูปจักราศี 12 ราศี
(ภาพจักราศีภายในวิหารเดรเดอรา ที่สร้างในยุคปโตเลมี)
ทั้งนี้เพราะวิหารเดนเดอรา สร้างในยุคเกรโก – โรมัน คือ เมื่อประมาณ 2200 ปีที่แล้ว ซึ่งสันนิษฐานว่า ในยุคนั้นมีการกำหนดหมู่ดาวบนท้องฟ้าเพียงแค่ 12 หมู่ดาว ถือว่าเป็นแนวคิดใหม่ของวิชาดาราศาสตร์ และ โหราศาสตร์ ที่เป็นส่วนผสมของอียิปต์โบราณ และ กรีก
แต่เรื่อง 36 กลุ่มหมู่ดาวนั้น น่าจะเป็นเรื่องความเชื่อถือของชาวอียิปต์โบราณ ที่เป็นชาวอียิปต์แท้ๆ และเก่าแก่กว่าชาวกรีกผสมอียิปต์เช่นราชวงศ์ปโตเลมี มากมายนัก
มีหลักฐานภาพวาดบนเพดานในสุสานของ เซเนนมุท(SENENMUT) ผู้เป็นทั้งทหารคู่ใจผู้ค้ำบัลลังก์ของ พระนางฮัทเชปซุท (HATSHEPSUT) และ ยังเป็นชู้รักของพระนางฮัทเชปซุทด้วย ปรากฏเป็นรูปตารางของหมู่ดาวต่างๆทั้ง 36 หมู่ดาว
(ภาพเขียนในสุสานของเซเนนมุท แสดงแผนผังของหมู่ดาวทั้ง 36 หมู่ดาว)
สุสานดังกล่าว น่าจะสร้างขึ้นในราว 1450 ปีก่อนคริสตกาล หรือ เมื่อประมาณ 3450 ปีที่แล้ว ก่อนหน้าวิหารเดนเดอราประมาณ 1200 ปีทีเดียว
และยังปรากฏหลักฐานภาพเขียนแผนผังเหล่านี้ในสุสานของราชวงศ์ที่ 11 ของอียิปต์โบราณ ที่มีอายุตั้งแต่ประมาณ 2100 ปีก่อนคริสตกาล หรือ เมื่อประมาณ 4100 ปีที่แล้วอีกด้วย
หมู่ดาวเหล่านี้ถูกเรียกว่า เดคคาน (DECANS) แปลว่า 10 ซึ่งสันนิษฐานว่า น่าจะมีรากฐานจากคำในภาษากรีกที่ว่า DEKANOI หรือ TENTHS ที่สื่อความหมายถึงคำว่า 10
เมื่อเอาหมู่ดาวทั้ง 36 หมู่ดาว หารด้วย 12 ก็จะได้เท่ากับ 3 หมายความว่า ในแต่ละราศีก็จะประกอบไปด้วย 3 หมู่ดาว ซึ่งตรงกันกับแนวคิดทางโหราศาสตร์ปัจจุบันนี้ ที่กำหนดให้แต่ละราศีมีดาวเจ้าราศีอยู่ 1 ดวง และ มีดาวอีก 3 ดวงเป็นเจ้าพื้นที่ 10 องศาในแต่ละราศี
10 องศา ที่ว่านี้ เรียกว่า ตรียางค์
ซึ่งภาษาสันสกฤต เรียกว่า DREKKANA
เรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับดาราศาสตร์ ที่เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ของชาวอียิปต์โบราณยังไม่จบครับ ผมจะมาเล่าต่อในตอนหน้า
สนใจจะเดินทางเจาะลึกอียิปต์กับผมและ ไวท์ เอเลแฟนท์ ทราเวล เอเยนซี่ ซึ่งออกเดินทางเป็นซีรี่ส์ทัวร์ทุกเดือน ใกล้ที่สุดคือ 1 – 10 มีนาคม และ 10 – 19 เมษายน ติดต่อ 02 651 6900 หรือ 088 578 6666 หรือ ID Line 140924978
พบกันใหม่สัปดาห์หน้าครับ
โดย เสรษฐวิทย์ ชีรวินิจ
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี