แหล่งเรียนรู้เรื่องป่าชายเลนและการเลี้ยงปูดำ
อาทิตย์นี้สำนักงานพัฒนาประชาสัมพันธ์กรมประชาสัมพันธ์ได้พาไปเยี่ยมวิถีชุมชนตามจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่บ้านหัวทางอำเภอเมืองจังหวัดสตูลซึ่งเป็นหมู่บ้านสุดทางถนนเพราะถัดจากถนนนี้ไปเป็นคลองและป่าชายเลนขนาดใหญ่ที่มีต้นโกงกางขึ้นเต็มไปหมด ชุมชนแห่งนี้เป็นชุมชนขนาดเล็กก่อตั้งโดยโต๊ะตาเอบพระคง สภาพของชุมชนแห่งนี้ก็เหมือนกับหลายชุมชนที่อยู่ตามป่าชายเลน
ฟาร์มเลี้ยงปูนิ่มอาชีพหลักแถบป่าชายเลน
ที่น่าสนใจมากกว่านั้นคือการบริหารจัดการสภาพป่าชายเลนให้เป็นแหล่งพันธ์ปูดำถาวรและมีการเลี้ยงปูดำให้เป็นสินค้าออกของชุมชนจนสามารถสร้างรายได้พิเศษไปจากงานปกติได้ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ปูดำที่เลี้ยงนี้เมื่อลอกคราบเป็นตัวใหม่แล้วจะมีลักษณะกระดองนิ่มจนเรียกกันทั่วไปว่า ปูนิ่มพันธ์ของปูดำนั้นมาจากแหล่งธรรมชาติที่เป็นป่าชายเลน ด้วยเหตุนี้ป่าชายเลนทุกแห่งตามชายทะเลจึงมีความสำคัญมากตรงที่เป็นแหล่งเพาะปูดำ หอยและสัตว์น้ำต่างๆ การเลี้ยงปูนิ่มนั้นใช้วิธีขุดบ่อดินลึกประมาณ ๒ เมตรมีประตูสำหรับระบายน้ำเข้า-ออกโดยมีน้ำขังสำหรับเลี้ยงปูน้ำที่ใช้เลี้ยงปูต้องดูแลให้มีค่าพอดีคือมีค่าความเค็มอยู่ที่ ๑๐-๓๐ เปอร์เซ็นต์หรือ ๑๐-๓๐ ppt ในบ่อเลี้ยงนั้นมีการทำแพรองรับตะกร้าเลี้ยงปู บริเวณตรงกลางบ่อทำทางเดินไม้พร้อมหลังคาคลุมกันแดดพาดระหว่างคันบ่อเพื่อใช้เดินให้อาหารปู ตรวจสอบตระกร้าและเก็บปู
ป่าชายเลนที่บ้านหัวทางแหล่งเพาะพันธุ์ปูดำ
ส่วนแพเลี้ยงปูที่ใช้รองรับตะกร้าเลี้ยงปูนั้นนิยมใช้ท่อพีวีซีเส้นผ่าศูนย์กลางตั้งแต่ ๑-๒ นิ้วมาต่อกันเป็นแพ ยาว๑๐-๒๐ เมตร มีจำนวน๔ช่อง ใช้ไม้ไผ่วางพาดขวางยึดท่อให้มีระยะห่างให้รองรับตะกร้าที่ใช้บรรจุปูได้ ตะกร้าที่ใช้เลี้ยงปูนั้น ใส่ปูได้๑ ตัว ต่อ๑ ตะกร้าโดยให้รอกชักดึงให้แพรองรับกล่องใส่ปูนั้นเคลื่อนที่ไปมาได้ แพรองรับตระกร้าเลี้ยงปูขนาด๑๐-๒๐ เมตร สามารถเลี้ยงปูดำได้ประมาณ๓๐๐-๔๐๐ ตัว ปูดำขนาดตัวประมาณ๖.๐-๗.๕ เซนติเมตร หรือประมาณ๑๐ ตัวต่อกิโลกรัมนั้นเป็นปูที่แข็งแรงคือมีอวัยวะครบสมบูรณ์ปูจึงจะโตเร็ว การปล่อยปูลงเลี้ยงในตะกร้านั้นก่อนปล่อยต้องทำการปรับสภาพของปูให้เข้ากับแหล่งน้ำที่ใช้เลี้ยงก่อน โดยการใช้น้ำในบ่อที่ใช้เลี้ยงรดบนตัวปูให้ชุ่มจากนั้นจึงค่อยตัดเชือกที่มัดก้ามออกแล้วปล่อยลงตะกร้า ตะกร้าที่ใช้เลี้ยงจะต้องใช้ตะกร้า๒ ใบประกบกันบน-ล่างเพื่อป้องกันไม่ให้ปูหนีออกไปได้โดยตะกร้าด้านบนทำรูไว้สำหรับให้อาหารการให้อาหารปูนิ่มที่เลี้ยงนั้นให้อาหารทุก ๒ วันอาหารปูนั้นใช้ปลาเป็ดหั่นเป็นชิ้นเล็ก ประมาณ๑-๒ นิ้ว ให้ตัวละ๑ ชิ้นไม่ควรให้อาหารปูที่เลี้ยงเยอะเกินไปเนื่องจากจะทำให้ปูนั้นอ้วนเกินและไม่ลอกคราบหรืออาจทำให้ปูตายได้ด้วย ค่าอาหารเดือนละประมาณ๒๕๐-๓๐๐ บาทต่อ ๑ แพ
งานเลี้ยงปูดำของแม่บ้านที่บ้านหัวทาง
หลังจากปล่อยปูลงเลี้ยงในตะกร้าแล้วต้องเริ่มตรวจปูลอกคราบในวันถัดไป กล่าวคือเมื่อเลี้ยงได้ประมาณ๒๕ วันปูจะเริ่มลอกคราบ และลอกคราบหมดประมาณ๓ เดือนการตรวจและเก็บปูนิ่มนั้นดูแลกันทุก ๔ ชั่วโมงเพราะถ้าปูลอกคราบไปแล้วประมาณ ๖ ชั่วโมงกระดองปูจะเริ่มแข็งไม่สามารถจำหน่ายได้และกว่าปูจะลอกคราบอีกครั้งต้องรออีกราว ๔๕ วัน
คลองในป่าชายเลนที่บ้านหัวทาง
การตรวจเก็บปูนิ่มให้สังเกตจากตะกร้าใดมีปูอยู่๒ ตัวแสดงว่าปูลอกคราบแล้วต้องรีบทำการเก็บทันทีเมื่อเก็บปูนิ่มมาแล้วให้นำไปแช่ในน้ำจืดที่สะอาดประมาณ ๑๐-๑๕ นาทีเพื่อให้ความเค็มลดลง จากนั้นนำไปใส่ภาชนะบรรจุเก็บไว้ในตู้แช่เย็นที่อุณหภูมิไม่เกิน๑๘ องศาเซลเซียสเพื่อให้คงความสดไว้รอจำหน่าย และสามารถรักษาไว้ได้นานถึง๒-๓ เดือน ปูที่เลี้ยงนี้ เมื่อครบ๓ เดือนหรือปูไม่สามารถลอกคราบได้แล้วปูนั้นจะตายสามารถนำมาแปรรูปให้เป็นอาหารปูหรือสัตว์อื่นๆได้อีกราคาขายปูนิ่มนั้นกิโลกรัมละประมาณ ๒๐๐-๓๐๐ บาทส่วนใหญ่จะส่งขายให้กับร้านอาหารและคนที่เข้ามารับซื้อที่บ่อ และบ่อดินที่ใช้เลี้ยงปูนิ่มนั้นยังสามารถปล่อยปลากะพงลงไปเลี้ยงให้เป็นรายได้อีกทางหนึ่งด้วย
กระดองปูที่ลอกแล้วจะถูกป่นเป็นอาหารสัตว์
ชุมชนป่าชายเลนหลายแห่งของสตูลไม่ว่าจะเป็นบ้านโคกพยอมบ้านเกตรี เป็นต้น จึงเป็นศูนย์เรียนรู้วิถีชุมชนที่สร้างอาชีพจนสามารถสร้างรายได้ที่พึ่งพาตนเองได้ตามพระราชดำริ และหลายชุมชนในสตูลนั้นต่างมีแผนการพัฒนาให้เป็นวิถีชุมชนการท่องเที่ยวเชิงนิเวศชั้นนำของอาเซียนอย่างน่าสนใจ
คัดเอาปูดำที่ลอกคราบใหม่แล้วขึ้นขาย
ปูดำตัวใหม่จากการลอกคราบ สินค้าชั้้นดี
ปูดำที่ลอกคราบเป็นตัวใหม่
ผังชุมชนบ้านหัวทางแหล่งท่องเที่ยวชุมชน
ปูดำหรือปูนิ่มที่ส่งออกเป็นสินค้าชุมชน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี