พอมีคำถามนี้เกิดขึ้น ก็จะมีเสียงจากคนส่วนหนึ่ง บอกว่า
“โอ้ย! จะไปใส่ใจอะไรหนักหนากับสัตว์ สวัสดิภาพคนเรา ยังไม่ได้เรื่องเลย”
ในฐานะที่เป็น “สัตวแพทย์ตัวเล็กๆ” คนหนึ่ง คงมิได้หาญกล้า ที่จะพูดถึง “การออกกฎหมายสวัสดิภาพสัตว์และกฎหมายป้องกันการทารุณสัตว์” แม้ว่าอยากจะรณรงค์ ชักชวน เชิญชวน (และคุณชวน) ให้เกิดการผลักและดันให้ออกมาเป็นรูปธรรม เป็นรูปเป็นร่างเสียใจจะขาดก็ตาม ไม่อยากให้เป็นเหมือนที่ผ่านๆ มา ที่กำลังจะเข้าสภา ก็เงียบหายเข้ากลีบเมฆไป เพราะถูกเอาเรื่องอื่นที่ไม่เป็นเรื่อง (ขอละไว้ ในฐานที่เข้าใจ ว่าเรื่องไม่เป็นเรื่องนั้นคือเรื่องอะไรนะครับ) เข้ามาแทรกในสภา จนเรื่องของสัตว์จริงๆ ไม่ได้ “เข้าสภา” ให้พิจารณากันเสียที
งั้นวันนี้ ผมขอพูดแค่เรื่อง “สวัสดิภาพสัตว์” อย่างเดียวก่อนนะครับ
มาเปิดพจนานุกรมกันเลยดีกว่า
“สวัสดิภาพ” หมายถึง สภาวะสุขภาพร่างกายและจิตใจ รวมไปถึงสภาวะความเป็นอยู่ นั่นหมายความว่า การที่ “สัตว์” จะมี “สวัสดิภาพที่ดี” นั้น จะต้องมีทั้ง “สุขภาพร่างกาย” และ “สุขภาพจิตใจ” รวมถึง “ความเป็นอยู่” ที่ดีด้วย จริงไหมครับ ???
การที่ “สัตว์” ไม่สามารถพูดจา หรือสื่อสารเป็น “คำพูด” ให้เราทราบได้ว่า เขาป่วย เขาไม่สบาย เขาเจ็บ เขาเศร้า เขาหวาดกลัว นั่นเอง จึงทำให้การที่เราจะรู้ว่า สัตว์มีสวัสดิภาพที่ดีหรือไม่นั้น เป็น
เรื่องที่ทำได้ยากกว่าการประเมินสวัสดิภาพในคนเสียอีกนะครับ
ในต่างประเทศ เขามีหลักเกณฑ์ที่เรียกว่า “Five freedoms” หรือ “หลักอิสระ 5 ประการ” เพื่อใช้พิจารณาว่า “สัตว์” ได้รับสวัสดิภาพที่ดีหรือไม่ ซึ่ง “สัตว์” ที่ว่านี้ หมายรวมสัตว์ทั้งหมด ที่อยู่ภายใต้การดูแลของมนุษย์นะครับ ไม่ว่าจะเป็น “สัตว์เลี้ยง” เช่น สุนัข แมว “สัตว์ในฟาร์ม” เช่น ไก่ สุกร โค รวมถึง “สัตว์ทดลอง” ได้แก่ หนู กระต่าย ลิง เป็นต้น
หลักอิสระทั้ง 5 นี้ ได้แก่...
ข้อ 1 อิสระจากความหิวและความกระหาย (freedom from hunger and thirst)
- สัตว์ต้องได้รับอาหารและน้ำอย่างเพียงพอ ไม่ต้องทุกข์ทรมาน จากความหิวและความกระหาย
ข้อ 2 อิสระจากความลำบากไม่สบายตัว (freedom from discomfort)
สัตว์จะต้องมีที่พักพิงที่เหมาะสม ใช้หลบแดดหลบฝน หรือกันอันตรายจากสภาพแวดล้อมได้
ข้อ 3 สัตว์มีอิสระจากความเจ็บปวด การบาดเจ็บ และโรคภัยไข้เจ็บ (freedom from pain, injury, and disease)
- สัตว์ต้องได้รับการดูแลจากเจ้าของ ได้รับการป้องกันจากโรคภัยต่างๆ เช่นต้องทำวัคซีน รวมทั้งนำสัตว์ไปพบสัตวแพทย์ เมื่อยามป่วย และ “ไม่กระทำการใดๆ ที่สร้างความเจ็บปวดให้แก่สัตว์”
ข้อ 4 สัตว์มีอิสระจากความหวาดกลัว และความเครียด (freedom from fear and distress)
- สัตว์ควรจะมีชีวิตอยู่ โดยไม่ต้องมีความหวาดระแวงว่าจะถูกทำร้าย ซึ่งก่อให้เกิดสภาวะความเครียดตามมา ซึ่งเป็นข้อที่เกี่ยวข้องกับ “สภาพจิตใจ” ของสัตว์โดยตรงครับ
ข้อ 5 สัตว์มีอิสระ ที่จะแสดงพฤติกรรมปกติตามธรรมชาติออกมาได้ (freedom to express normal behavior)
- สัตว์ควรได้รับโอกาสและได้อยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม คล้ายธรรมชาติอันจะเอื้อให้สัตว์แสดงพฤติกรรมตามปกติ หรือตามธรรมชาติของสัตว์นั้นๆ ได้
** ซึ่ง ข้อ 4 และ 5 นี้ มีความสำคัญมาก แต่ก็เป็นเรื่องหลัก ที่มักจะถูกมองข้ามมาโดยตลอด **
เห็นไหมครับว่า อิสระทั้ง 5 อย่างนี้ ก็เป็นสิ่งเดียวกันกับที่ “คนเราก็ต้องการ” สัตว์จึงควรได้รับสวัสดิภาพเช่นเดียวกัน
ดังนั้น เมื่อเราตัดสินใจที่จะเลี้ยงสัตว์แล้ว ควรคำนึงถึงสวัสดิภาพของเขาด้วยนะครับ
นอกจากสัตว์เลี้ยงแล้ว สัตว์ในฟาร์มที่เราใช้เป็นอาหาร ก็ควรจะได้รับสวัสดิภาพที่ดีเช่นกัน แม้จะเป็นแค่ช่วงเวลาอันสั้นๆ ในขณะที่เขายังมีชีวิตอยู่ ก่อนส่งโรงฆ่าสัตว์เพื่อเป็นอาหารของพวกเราก็ตามผมจึงอยาก “รณรงค์” ให้พวกเราใส่ใจการบริโภคเนื้อสัตว์ที่มาจากฟาร์มที่ “คำนึงถึงสวัสดิภาพสัตว์” ด้วยครับ ตัวอย่างเช่น ฟาร์มไก่ หรือฟาร์มสุกร ที่มีการปล่อยให้สัตว์ได้มีพื้นที่วิ่งเล่น เหมือนในธรรมชาติ ไม่ใช่ถูกกักขังอยู่ในกรงแคบๆ จนแทบจะเคลื่อนไหวไปไหนไม่ได้ตลอดชีวิตของเขา อย่างน้อยในช่วงชีวิตอันสั้นนี้ควรจะได้มีชีวิตที่ดีและมีความสุขเช่นกัน จริงไหมครับ
ถึงตอนนี้ เรื่องที่ใกล้ตัวที่สุด ผมก็ได้แต่ ตั้งความหวัง และเชิญชวนให้ทุกคนช่วยกัน “ดูแลสัตว์เลี้ยงของตนเอง” ให้มี “สวัสดิภาพทั้ง 5 ประการ” ให้มากที่สุด เท่าที่จะทำได้ครับ
และหวังว่า เมื่อใดก็ตามที่ “กฎหมายสวัสดิภาพสัตว์ หรือ พระราชบัญญัติคุ้มครองสัตว์ และป้องกันการทารุณกรรมสัตว์” คลอดออกมาเป็นรูปธรรมได้เมื่อไหร่ ภาพตามสื่อออนไลน์ที่แสดงถึงความใจทรามของคนที่ทำร้ายสัตว์ ฆ่าสัตว์ หรือทารุณกรรมสัตว์ รวมถึงภาพสัตว์ที่ได้รับบาดเจ็บ ได้รับการทำร้ายอย่างน่าอเนจอนาถใจ ก็น่าจะลดน้อยลงเพื่อจะได้มีการปกป้อง “สัตว์เหล่านั้น” จากการทำร้ายโดย “สัตว์ในร่างมนุษย์” นะครับ
ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร
คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี