เมื่อช่วงก่อนปีใหม่ (ฉบับวันอาทิตย์ที่ 25 ธันวาคม 2557) ผมได้นำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับ “โรคพยาธิจากเนื้อสุกร” ที่อาจทำอันตรายสู่คนและสัตว์เลี้ยงไปแล้ว ซึ่งโดยความเป็นจริงแล้ว อันตรายที่ปะปนมากับเนื้อสุกรนั้น ไม่ได้มีแค่พยาธิครับ มีทั้งโปรโตซัว แบคทีเรีย และเชื้ออื่นๆ อีกหลายชนิด วันนี้ผมจึงนำข้อมูลเรื่อง “เชื้อโปรโตซัวจากเนื้อสุกรที่ติดต่อจากสัตว์มาสู่คน” จาก อ.ส.พญ.ดร.วรพร สุขุมาวาสี จากหน่วยปรสิตวิทยา ภาควิชาพยาธิวิทยา คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ มาฝากอีกครั้งครับ
● เชื้อโปรโตซัวอะไรจากเนื้อสุกรที่สามารถติดต่อสู่คนและสัตว์?
คนและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอีกหลายชนิดสามารถติดเชื้อโปรโตซัวชื่อ ท็อกโซพลาสมา กอนดิไอ(Toxoplasma gondii) จากการบริโภคเนื้อสุกรที่ติดเชื้อแบบดิบหรือปรุงไม่สุกได้ ซึ่งก่อโรคท็อกโซพลาสโมซิส (toxoplasmosis) เมื่อปีพ.ศ. 2557 ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคของประเทศสหรัฐอเมริกา (CDC) ได้จัดให้โรคนี้เป็น 1 ใน 5 ของโรคปรสิตที่ถูกมองข้าม และถือเป็นโรคปรสิตที่สำคัญในการจัดการทางด้านสาธารณสุขเป็นอันดับต้นๆ ของประเทศสหรัฐอเมริกาเลยทีเดียว
● เชื้อ Toxoplasma ในเนื้อสุกรนั้น สามารถมองเห็นได้อย่างไร?
เราไม่สามารถมองเห็นเชื้อนี้ในเนื้อสุกรได้ด้วยตาเปล่า
เพราะเชื้อ Toxoplasma ที่อยู่ในเนื้อสุกรนั้น มีขนาดเล็กมาก (มีขนาดเล็กกว่าเส้นผ่านศูนย์กลางของหน้าตัดเส้นผมคนเสียอีก) ต้องอาศัยกระบวนการย้อมเนื้อเยื่อทางจุลพยาธิวิทยา และตรวจภายใต้กล้องจุลทรรศน์โดยใช้กำลังขยายกว่า 100 เท่า จึงจะสามารถมอง
เห็นได้
● สุกรมีชีวิตติดเชื้อ Toxoplasma ได้อย่างไร?
สุกรสามารถรับเชื้อ Toxoplasma จากการกินอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อน “อุจจาระของแมว” ที่มีเชื้อระยะติดโรค (sporulated
oocyst) หรืออาจเกิดจากการที่บังเอิญไปกินซากหนูที่มีซิสต์ (tissue
cyst) ของเชื้อในเนื้อเยื่อเข้าไป
● เนื้อสุกรส่วนใดที่มีเชื้อ Toxoplasma?
เชื้อ Toxoplasma สามารถอาศัยอยู่ในเนื้อสุกรทุกส่วนที่เราสามารถบริโภคได้
● เชื้อ Toxoplasma มีอันตรายต่อคนอย่างไร?
อันตรายจากการติดเชื้อโปรโตซัว Toxoplasma ในคน แบ่งได้เป็น 4 กรณี
1.คนปกติ (ที่ไม่ได้ตั้งครรภ์) คนและสุนัขปกติที่ติดเชื้อ T. gondii มักไม่แสดงอาการเพราะภูมิคุ้มกันของร่างกายมักควบคุมการติดเชื้อและอาการป่วยได้ หากมีอาการทางคลินิก มักเป็นแบบอ่อน คล้ายเป็นไข้หวัดใหญ่ เช่น เจ็บต่อมน้ำเหลือง ปวดกล้ามเนื้อ เป็นต้น ซึ่งอาจมีอาการนานเป็นสัปดาห์ถึงหลายเดือนจนหายได้เอง อย่างไรก็ตาม เชื้อปรสิตยังคงแอบแฝงอยู่ในร่างกายได้และกำเริบขึ้นมาเมื่อภูมิคุ้มกันของผู้ที่ติดเชื้ออ่อนแอลง
2.คนที่กำลังตั้งครรภ์ (เชื้อสามารถติดต่อผ่านจากแม่ไปสู่ลูกได้) โดยทั่วไป หากหญิงมีครรภ์ที่เคยติดเชื้อ T. gondii มาในอดีตก่อนการตั้งครรภ์แล้ว และมีการสัมผัสเชื้ออีกในขณะที่ตั้งครรภ์รอบนี้ ลูกในครรภ์จะได้รับการป้องกันอัตโนมัติ เนื่องจากแม่มีภูมิคุ้มกันแล้ว แต่อย่างไรก็ตาม หากเป็นการติดเชื้อครั้งแรกในชีวิตในขณะตั้งครรภ์หรือก่อนการตั้งครรภ์ไม่นาน แม่สามารถถ่ายทอดเชื้อไปยังลูกในครรภ์ได้ (congenital transmission) การติดเชื้อในขณะตั้งครรภ์ช่วงต้นๆ เชื้อมักจะก่อความเสียหายแก่ทารกในครรภ์อย่างรุนแรง เช่น แท้งลูก ลูกเสียชีวิตแรกคลอด ลูกที่คลอดออกมามีอาการของโรค toxoplasmosis (เช่น ศีรษะใหญ่หรือเล็กกว่าปกติ) ทารกที่มีการติดเชื้อก่อนคลอดและรอดชีวิตมักไม่แสดงอาการเมื่อแรกคลอด แต่อาจสามารถมีอาการเมื่อโตขึ้นได้ เช่น สูญเสียการมองเห็น ปัญญาอ่อน และชัก
(อ่านต่ออาทิตย์หน้า)
อาจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร. ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร
ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร
คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี