เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เราได้รู้จักความผิดปกติของหัวใจที่เรียกว่า พีดีเอ โดย ผศ.สพ.ญ.ดร.สิริลักษณ์ สุรเชษฐพงษ์ กันไปบ้างแล้วนะครับ วันนี้เรามาทราบถึงวิธีการตรวจวินิจฉัย การรักษา และการป้องกันความผิดปกตินี้กันครับ
■ การวินิจฉัย สามารถทำได้อย่างไร ?
สัตวแพทย์ที่มีประสบการณ์อาจสามารถวินิจฉัยโรคได้คร่าวๆ โดยใช้หูฟังแพทย์ (Stethoscope) ฟังเสียงหัวใจที่เต้นผิดปกติซึ่งมีลักษณะที่จำเพาะต่อโรคนี้ ประกอบกับการสังเกตอาการที่สุนัขแสดง ร่วมกับการตรวจด้วยภาพถ่ายรังสีจะพบลักษณะหัวใจโตร่วมกับภาวะน้ำท่วมปอด (ซึ่งอาจไม่ใช่ลักษณะที่จำเพาะต่อโรค แต่เป็นผลที่เกิดร่วมในโรคนี้ได้) สิ่งที่สำคัญ ควรทำการตรวจด้วยวิธีคลื่นเสียงสะท้อนความถี่สูงหรือ การทำอัลตราซาวนด์หัวใจ ซึ่งจะสามารถตรวจพบลักษณะของท่อ ductus arteriosus ที่คงค้างอยู่ได้อย่างชัดเจน
■ สามารถรักษาโดยวิธีอื่นนอกจากการผ่าตัดได้หรือไม่ ?
สำหรับการรักษาโรคนี้ ไม่สามารถรักษาได้โดยทางยา ซึ่งมีรายงานในคนว่า ในทารกบางที่เป็นโรคนี้ แพทย์อาจพิจารณาให้ยาที่ส่งผลต่อการหดตัวของหลอดเลือด ซึ่งคาดหวังว่าท่อจะปิดเองได้ภายหลังได้รับยาประมาณ 2 สัปดาห์ แต่ในกรณีสุนัข การให้ยาดังกล่าวจะไม่สามารถช่วยให้ท่อนี้ปิดได้ เนื่องจากโครงสร้างที่แตกต่างกันของท่อ ductusarteriosus ระหว่างคนกับสุนัข ด้วยเหตุนี้จึงมีความจำเป็นต้องทำการผ่าตัดเพื่อผูกหรือทำการอุดท่อนี้โดยตรงเพื่อทำการรักษา โดยสามารถทำได้ 2 วิธีใหญ่ๆ คือ
1.การผ่าตัดโดยการเปิดผ่าช่องอก และทำการผูกท่อนี้จากภายนอกหลอดเลือด ซึ่งวิธีการดังกล่าวหากทำโดยสัตวแพทย์ผู้มีความชำนาญก็สามารถทำได้ในระยะเวลาอันสั้น และไม่พบปัญหาภายหลังการผ่าตัด อย่างไรก็ตามภายหลังการผ่าตัดสุนัขจำเป็นต้องพักฟื้นค่อนข้างนานและมีความเจ็บปวดค่อนข้างมากเนื่องจากเป็นการผ่าตัดใหญ่
2.ส่วนอีกวิธีเป็นการใส่อุปกรณ์ผ่านทางสายสวน เข้าไปอุดรูของท่อ ductus arteriosus จากภายในหลอดเลือด ซึ่งอุปกรณ์ที่ใช้อาจเป็นขดลวด หรือ เป็นอุปกรณ์คล้ายร่ม ขึ้นอยู่กับขนาดของสุนัขและขนาดของท่อหลอดเลือดที่ต้องการอุด ซึ่งวิธีการดังกล่าวถือเป็นวิธีการที่ส่งผลกระทบต่อตัวสุนัขค่อนข้างน้อยเนื่องจากไม่จำเป็นต้องผ่าตัดให้เกิดรอยแผลขนาดใหญ่ หากทำโดยสัตวแพทย์ผู้มีความชำนาญก็สามารถทำได้โดยใช้ระยะเวลาไม่นานนัก และระยะเวลาพักฟื้นสั้นกว่าวิธีการผ่าตัดใหญ่มาก อย่างไรก็ตามวิธีการนี้มีข้อเสียคืออุปกรณ์ที่ใช้มีราคาสูงครับ
■ ภายหลังได้รับการผ่าตัดแล้ว มีโอกาสหายเป็นปกติมาก-น้อยแค่ไหน?
โรคพีดีเอ ถือเป็นโรคที่มีการพยากรณ์โรคค่อนข้างดี กล่าวคือ ภายหลังการปิดของท่อนี้ สุนัขมักจะกลับมาใช้ชีวิตเป็นปกติได้ โดยไม่แสดงอาการป่วยเนื่องจากโรคหัวใจอีก อย่างไรก็ตามในรายที่มีภาวะหัวใจโตไปแล้ว จำเป็นต้องมีการตรวจติดตามภาวะหัวใจล้มเหลวที่อาจเกิดขึ้นภายหลังได้ ซึ่งต้องได้รับยารักษาภาวะหัวใจล้มเหลวต่อไป และเข้าพบสัตวแพทย์เป็นระยะ
จะเห็นได้ว่า พีดีเอ หรือ การคงค้างอยู่ของท่อ ductus arteiosus นี้ มีอันตรายถึงชีวิต เป็นความผิดปกติตั้งแต่กำเนิด ซึ่งอันตรายถึงชีวิต และสามารถถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ได้ ดังนั้น จึงไม่ควรให้สุนัขเหล่านั้นเป็นพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์นะครับ ส่วนสุนัขที่ป่วยเป็นโรคหัวใจ ก็ไม่ควรออกกำลังกายอย่างหนัก เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลันได้ง่าย หากเจ้าของสัตว์ท่านใด มีปัญหาเกี่ยวกับโรคหัวใจในสุนัขและแมว สามารถขอรับคำปรึกษาได้ที่ คลินิกเฉพาะทางโรคหัวใจ โรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ครับ เรามีสัตวแพทย์เฉพาะทางด้านโรคหัวใจคอยให้คำแนะนำทุกท่าน
ท้ายนี้ ผมขอชื่นชมทีมสัตวแพทย์และแพทย์ผู้ทำการผ่าตัดดังนี้ครับ ศ.สพ.ญ.ดร.ชลลดา บูรณกาล ผศ.น.สพ.ดร.อนุศักดิ์ กิจถาวรรัตน์, ผศ.สพ.ญ.ดร.สิริลักษณ์ สุรเชษฐพงษ์ ผศ.น.สพ.ภาสกร พฤกษะวัน, อ.สพ.ญ.ดร.ทรายแก้ว สัตยธรรม สพ.ญ.รำไพภัทร ตั้งจิตเพียรพงศ์, สพ.ญ.นาฏทิวา ไชยวรวิทย์สกุล และ รศ.นพ.วสันต์ อุทัยเฉลิม ครับ
อาจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร
ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร
คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี