รมว.วัฒนธรรมและข้าราชการกรมศิลปากร
ในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษามหาราชินี กรมศิลปากรได้จัดสรรผ้าในราชสำนักและผ้าปักโบราณ สุดยอดงานประณีตศิลป์ กับชุดเครื่องแต่งกายโขนที่สำนักการสังคีต กรมศิลปากร ได้รื้อฟื้นและสืบทอดตาม พระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ รวมทั้งผ้าทอมือ
ชิ้นเยี่ยมของกลุ่มชาติพันธุ์ที่ไม่ซ้ำแบบกันซึ่งเป็น“วิจิตรภูษาพัสตราภรณ์” ที่มีคุณค่ายิ่ง อาทิตย์นี้จึงตามรอยภูษาพัสตราภรณ์ พระที่นั่งอิศราวินิจฉัย ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรุงเทพมหานครในสมัยอยุธยานั้นได้ปรากฏมีเครื่องราชอิสริยยศ ซึ่งถือเป็นเครื่องหมายแสดงเกียรติยศ เครื่องประกอบยศ และบำเหน็จความชอบที่พระมหากษัตริย์ไทยตั้งแต่สมัยโบราณเป็นต้นได้สร้างขึ้นเพื่อพระราชทานให้แก่ราชตระกูล ขุนนางข้าราชการและบุคคลทั่วไปที่มีตำแหน่ง หน้าที่ ความชอบในแผ่นดินให้ปรากฏตามยศชั้น และตามฐานันดรศักดิ์ของผู้ได้รับพระราชทาน ซึ่งมีเครื่องยศแบ่งเป็น 7 หมวด คือ 1.เครื่องสิริมงคล ได้แก่ สังวาลและแหวนนพรัตน์ ประคำ 108 เม็ด ตะกรุด สายดิ่ง 2.เครื่องศิราภรณ์ พระราชทานจำกัดอยู่ในบรรดาผู้มีอิสริยศักดิ์สูง ได้แก่ พระมงกุฎพระชฎา พระราชทานเฉพาะเจ้านายในขัตติยราชสกุลพระมาลาเส้าสูงมียี่ก่าประดับขนนกการเวกสำหรับราชสกุลชั้นเจ้าฟ้า 3.เครื่องภูษณาภรณ์ ล้วนเป็นเสื้อที่พระราชทานตามลำดับของชั้นยศ มีหลายแบบ บางชั้นก็เดินดิ้นทองเป็นริ้วที่แขนที่คอ อาทิ เสื้อครุย ทำด้วยผ้ากรองทองหรือกรองเงิน ปักดิ้นทองเป็นดอกดวงหรือเป็นลายต่างๆ เช่น ลายก้านแย่งลายดอกกระจาย เป็นต้นแล้ว ยังมีผ้านุ่งสนับเพลารัดประคด หรือผ้าคาดเอว 4.เครื่องศาสตราวุธ ได้แก่ หอก ง้าว ปืน กั้นหยั่น ดาบ หรือกระบี่ โดยกระบี่ที่พระราชทานเป็นเครื่องยศนั้นมีหลายชนิด เช่น ตัวกระบี่ตีในรูปแบบธรรมดาบ้าง ทำเป็นสันปรุ คือ ปรุเนื้อเหล็กสันดาบให้เป็นลวดลายต่างๆ กัน 5.เครื่องอุปโภค เป็นเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น พานหมาก หีบหมาก คนโท เจียด กาน้ำ ขันน้ำ ที่ชา กระโถน เป็นต้น 6.เครื่องสูง ได้แก่ ฉัตร อภิรุมชุมสาย บังสูรย์ บังแทรก จามร กลด พัดโบก ฉัตรเบญจา สัปทน กรรชิง และธงทิวต่างๆ และ 7.ยานพาหนะ ได้แก่ราชรถ พระวอสีวิกากาญจน์ เสลี่ยง แคร่กัญญา เครื่องยศหมวดนี้มีการพระราชทานมาแต่โบราณพระวอสีวิกากาญจน์ เป็นยานพาหนะสำหรับพระราชวงศ์ฝ่ายในชั้นสูง มีลักษณะคล้ายกับแคร่กัญญา แต่จะมีม่านทองสำหรับปิดกั้นไม่ให้คนภายนอกสามารถมองเห็นเจ้านายฝ่ายในได้
การอนุรักษ์ผ้าภูษาณาภรณ์
สำหรับเครื่องภูษณาภรณ์แต่โบราณนั้นได้มีการรักษาและถ่ายทอดฝีมือมาจนถึงปัจจุบัน ดังเห็นได้จากโบราณวัตถุประเภทผ้าและเครื่องแต่งกายจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติทั่วประเทศ เป็นผ้าในราชสำนัก พระบรมวงศานุวงศ์ เจ้าเมือง เน้นเสนอผ้าปักโบราณ ซึ่งสมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงมีพระราชดำริให้ฟื้นฟูและสืบทอด รวมถึงผ้าพื้นเมืองที่โดดเด่น เช่นผ้าเกาะยอ จ.สงขลา ผ้าทอพุมเรียง จ.สุราษฎร์ธานี ผ้ายกเมืองนคร ผ้าไหมหางกระรอก จ.สุรินทร์ ผ้าลายกาบบัว จ.อุบลฯ นอกจากนี้ ไทยมีกลุ่มชาติพันธุ์กว่า 60 กลุ่ม ซึ่งมีวัฒนธรรมการถักและทอผ้า ที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ เช่น ผ้าไทยวนไทยพวน ไทยครั่ง เป็นต้น สำหรับภูษาณาภรณ์ที่สำคัญนั้น ได้แก่ ฉลองพระองค์พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นับเป็นโบราณวัตถุชิ้นเก่าแก่ที่สุด และมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์อย่างยิ่ง เป็นเสื้อนอกแบบยุโรป ด้านในปักลายพิกุลแบบไทยด้านนอกผ้าสักหลาดปักดิ้นทองรูปใบและผลต้นโอ๊กแบบตะวันตก คาดว่าเป็นฝีมือช่างยุโรป ซึ่งสมัยนั้นมีการเจริญสัมพันธไมตรีกับชาติตะวันตก ผ้าเขียนทอง ลายพุ่มข้าวบิณฑ์ ออกแบบโดยคนไทย ก่อนส่งไปพิมพ์ที่อินเดีย เป็นผ้านุ่งหรือพระภูษาทรงเฉพาะเจ้านายชั้นพระองค์ขึ้นไป เป็นโบราณวัตถุล้ำค่า รัชกาลที่ 7 พระราชทานให้พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร และในพิพิธภัณฑ์มีผ้าเขียนทองเพียง 3 ผืนเท่านั้น คัมภีร์พระภิกขุปาติโมกข์ เป็นคัมภีร์ทอบนผ้าไหมด้วยเส้นไหมทอง อักษรขอม ภาษาบาลี พร้อมฝาประกับเป็นงานสร้างสรรค์ที่ละเอียดมาก คาดว่าจัดทำสมัยรัชกาลที่ 4 ศ.เตือน บุนนาค มอบให้พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เสื้อเยียรบับของเจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์สุดท้าย และผ้านุ่งไหมยกดิ้นทองเมืองนครศรีธรรมราช นอกจากนี้ยังมีเครื่องแต่งตัวโขนละคร และอื่นๆ ที่ล้วนเป็นผลงานวิจิตรศิลป์แห่งการสร้างสรรค์โดยเฉพาะ เช่น ลายปักพัสตราภรณ์ของชุดโขน โดยเฉพาะชุดโขนพระราชทาน
ดังนั้นนิทรรศการพิเศษ “วิจิตรภูษาพัสตราภรณ์” ที่จัดแสดงถึงต้นเดือนพฤศจิกายนนี้จึงเป็นงานสำคัญที่นำภูมิวิจิตรประณีตศิลป์ของแผ่นดินที่สืบทอดและสร้างสรรค์มายาวนานนั้้นให้ศึกษาเรียนรู้ในอนาคต (ขอบคุณ ฝ่ายเผยแพร่และประชาสัมพันธ์ กรมศิลปากร)
เสื้อครุยของขุนนาง
ฉลองพระองค์ ร.4
ผ้าทอสำหรับโต๊ะบูชา
ผ้ากรองทองทำเป็นสไบและผ้าคลุม
ผ้าซิ่นตีนจกของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ
เครื่องแต่งกายละคร-โขน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี