พระพุทธรูปและพระเครื่องจากมหาเจดีย์
เมื่อปี พ.ศ.2556 นั้น โครงการอนุรักษ์พระบรมธาตุมหาเจดีย์ ของวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร ได้รับรางวัลยอดเยี่ยมอันดับ 1 จากยูเนสโกจากผู้เข้าร่วมประกวด 16 ประเทศ 47 โครงการ นับเป็นครั้งแรกของไทยที่ได้รับรางวัลจากโครงการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมในภูมิภาคเอเชียและแปซิฟิก ประจำปี 2556 อาทิตย์นี้ได้ตามหาภูมิช่างผู้สร้าง พระบรมธาตุมหาเจดีย์ ของวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร ตั้งอยู่ที่ ฝั่งธนบุรีเชิงสะพานพุทธยอดฟ้าฯ เป็นเจดีย์สูงที่มีรูปแบบโครงสร้างที่พิสดารแปลกกว่าเจดีย์องค์ใด
กล่าวคือพระบรมธาตุมหาเจดีย์แห่งนี้ เป็นพระเจดีย์องค์ใหญ่ทรงกลม สัณฐานรูปโอคว่ำ สูง 60.525 เมตร ฐานล่างส่วนนอกวัดโดยรอบได้ 162 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลาง 50 เมตร มีช่องคูหาเรียงรายล้อมรอบชั้นล่างของเจดีย์ถึง 54 คูหา ชั้นบนถัดจากช่องคูหาขึ้นไปนั้นมีเจดีย์ขนาดเล็ก 18 องค์ อยู่เรียงรายโดยรอบพระเจดีย์องค์ใหญ่ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค)เป็นผู้เริ่มสร้างพระเจดีย์องค์นี้ขึ้น เมื่อสร้างวัดประยุรวงศาวาสฯ เสร็จแล้ว การสร้างพระเจดีย์นี้ไม่ทันแล้วเสร็จ ผู้สร้างได้ถึงแก่พิราลัยเสียก่อน เมื่อพ.ศ.2398 ทำให้สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์(ช่วง บุญนาค) บุตรชายองค์ใหญ่ได้สร้างพระเจดีย์ต่อจนเสร็จสมบูรณ์ ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4
วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร
ต่อมา พ.ศ.2414 พระเจดีย์องค์ใหญ่ถูกฟ้าผ่าจนยอดพระเจดีย์หักลงและไม่ได้บูรณปฏิสังขรณ์ซ่อมยอดพระเจดีย์ ในพ.ศ.2450 พระปรากรมมุนี (เปลี่ยน) เจ้าอาวาสรูปที่ 10 ได้บูรณปฏิสังขรณ์พระเจดีย์องค์เล็กรอบพระเจดีย์องค์ใหญ่ และซ่อมกำแพงรอบพระเจดีย์องค์ใหญ่ เสร็จแล้วจัดงานฉลองพระเจดีย์และอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุขึ้นประดิษฐานไว้บนพระเจดีย์องค์ใหญ่
ต่อมา พ.ศ.2461 พระธรรมไตรโลกาจารย์(อยู่ อุตฺตรภทฺโท) เจ้าอาวาสฯในขณะนั้น ได้จัดการบูรณปฏิสังขรณ์ยอดพระเจดีย์ขึ้นหลังจากที่ทิ้งไว้เป็นเวลานานถึง 47 ปี ในโอกาสเดียวกันนี้ พระสมุห์ปุ่น (ต่อมาเป็นพระครูสาราณียคุณ) ได้ให้จารึกข้อความลงในกระดานชนวน วางไว้ที่ห้องบรรจุพระบรมสารีริกธาตุว่า “พระสมุห์ปุ่น ได้จารึกพระธรรมประจุพระเจดีย์ ณ วันศุกร์ ขึ้น 10 ค่ำ เดือน 8 หลังปีมะแม 1269 พระพุทธศาสนา 2450 เป็นส่วนอดีต 2549 ส่วนอนาคต ขอให้เป็นปัจจัยแด่พระวิริยาธิกโพธิญาณ ในอนาคตกาลเทอญ”
เสาแกนกลางที่บูรณะแล้ว
ครั้นเมื่อถึง พ.ศ.2549 ตามจารึกนั้นเป็นอัศจรรย์ คือ พระธรรมโกศาจารย์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต) เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร องค์ปัจจุบัน ต่อมาได้เป็น พระพรหมบัณฑิต นั้นได้ดำเนินการบูรณปฏิสังขรณ์พระบรมธาตุมหาเจดีย์ครั้งใหญ่ ได้พบพระบรมสารีริกธาตุและพระกรุจำนวนมากในกรุบนองค์พระเจดีย์ใหญ่เมื่อวันที่ 5 และ 7 พฤศจิกายน พ.ศ.2550 โดยเฉพาะพระเครื่องในบาตรนั้นพบแผ่นทองขนาดเท่าฝ่ามือ 3 แผ่น ทุกแผ่นมีจารึกภาษาไทยข้อความเดียวกันว่า “วันพุธที่ 1 มีนาคม 2504 ตรงกับ “วันมาฆบูชา” เพ็ญกลางเดือน 4ได้ทำการบรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่พระเจดีย์นี้พร้อมด้วยพระเครื่อง 25 พุทธศตวรรษและพระเครื่องประเภทต่างๆ” ซึ่งบรรจุในภายหลังนั้นเป็นพระเครื่องจำนวนนับพันองค์
เมื่อมีการค้นพบพระบรมสารีริกธาตุองค์เดิมและวัตถุโบราณแล้ว เจ้าอาวาสได้อัญเชิญลงมา แล้วเททองเป็นรูปเจดีย์ทองคำ น้ำหนักกิโลกับสองขีด แล้วนำพระบรมสารีริกธาตุบรรจุ แล้วอัญเชิญประดิษฐานที่เดิม สำหรับพระบรมสารีริกฐาตุของประเทศศรีลังกานั้นได้อัญเชิญตั้งไว้ในห้องพิพิธภัณฑ์ พร้อมกับพระพุทธรูปและพระเครื่องในกรุที่ 1 และกรุที่ 2 โดยจัดทำเป็นพิพิธภัณฑ์ในอาคารตรงฐานพระเจดีย์โดยให้ชื่อว่า “พิพิธภัณฑ์พระประยูรภัณฑาคาร” สำหรับพระมหาเจดีย์เมื่อปฏิสังขรณ์เสร็จแล้ว ในปีรุ่งขึ้นสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงมาเป็นองค์ประธานในพิธีอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุขึ้นประดิษฐานบนองค์พระเจดีย์ใหญ่ในวาระสมโภช 180 ปีวัดประยุรวงศาวาสวรวิหารเมื่อวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ.2551 เวลา 16.55 น. พระบรมธาตุมหาเจดีย์แห่งนี้มีความสำคัญยิ่งด้วยเป็นฝีมือทางช่างก่อสร้างที่สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ได้ดำเนินการต่อจนสำเร็จคือเป็นเจดีย์ที่สามารถขึ้นไปถึงห้องภายในองค์เจดีย์ ซึ่งมีแกนกลางเจดีย์ขนาดใหญ่คือ เสาครูตั้งอยู่แห่งเดียวซึ่งเป็นหลักฐานสำคัญถึงฝีมือช่างของคนสกุลบุนนาคแห่งเดียว และวันที่ 15 กันยายน เวลา 16.00 น. นี้ ทางวัดได้จัดรายการเสวนาตามรอย 150 ปี ศรีสุริยวงศ์พูดคุยถึงฝีมือช่างของพระมหาเจดีย์แห่งนี้เชิญผู้สนใจร่วมกิจกรรมและเยี่ยมชมพระมหาเจดีย์ได้
ช่องสำหรับเข้าภายในองค์มหาเจดีย์
พระพรหมบัณฑิต
สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหา
ประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค)
สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรี
สุริยวงศ์
เจดีย์เล็กล้อมรอบพระมหาเจดีย์และคูหา
อาคารพิพิธภัณฑ์พระประยูรภัณฑาคาร
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี