ประมาณ 75% ของไขมันในเลือดมาจากการสร้างของตับ นอกจากนั้นมาจากการรับประทานอาหาร ไขมันในอาหารแบ่งออกได้เป็น Trans fat, saturated fat (ไขมันอิ่มตัว), polyunsaturated fat (ไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน) และ monounsaturated fat (ไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยว)
Trans fat คือ ไขมันที่มีอันตรายสูงสุด โชคดีที่ trans fat ในธรรมชาติมีน้อย พบได้บ้างในเนื้อสัตว์ เช่น วัว แพะ แกะ (คือ สัตว์จำพวกเคี้ยวเอื้องที่มี 4 กระเพาะ) และในผลิตภัณฑ์นม แต่ trans fat ส่วนใหญ่เกิดจากอุตสาหกรรมอาหาร จากการเติม hydrogen เข้าไปในน้ำมันพืช(ชนิดที่เป็น partial hydrogenation ทำให้เกิด PHO-Partially hydrogenated oils) เพื่อทำให้เป็นสารอาหารที่เก็บได้นาน
อาหารที่มี Trans fat มากคือ ผลิตภัณฑ์อาหารอบกรอบ (baked goods) เช่น เค้ก คุกกี้ พาย (ส่วนที่เป็น crust คือแป้งที่หุ้มอยู่ข้างนอก) แคล็กเกอร์ อาหารสำเร็จรูปแช่แข็ง (ready-made frosting) อาหารว่าง (snacks) เช่น มันฝรั่ง ป๊อปคอร์น ที่ต้องทำในไมโครเวฟ ที่ใช้ไขมัน trans ในการเตรียม อาหารทอด เช่น มันฝรั่งทอด (French fries) โดนัท ของทอดที่ใช้ไฟแรงๆ อาหารแช่แข็ง(refrigerator dough)ผลิตภัณฑ์ เช่น ขนมปังกรอบกระป๋อง, cinnamon rolls,พิซซ่าแช่แข็ง(frozen pizza crusts) ครีม และเนยเทียม creamer and margarine-nondairy coffee creamer แพนเค้กและวาฟเฟิล ไอศกรีม เนื้อบด-เบอร์เกอร์แช่แข็ง(frozen burgers),ไส้กรอกเนื้อ ฮอทด็อกเนื้อ อาหารแช่แข็ง อาหารสำหรับอุ่นด้วยไมโครเวฟ(microwave meals) packaged pudding canned chilli, ขนมปังก้อน buns, เค้ก cakes, pastries ถ้าทำจาก part hydrogenated oil, เบอร์เกอร์, kebabs, พายเนื้อ (meat pies), เนยเทียม (margarine), spreads, มันฝรั่งทอดกรอบ (chips) ฯลฯ
Trans fat หรือ Trans fatty acid หรือ PHOs ถือว่าเป็นไขมันที่มีอันตรายสูงสุด ร่างกายไม่จำเป็นที่จะต้องมี Trans fat เลย Trans fat ทำให้ระดับไขมันที่ไม่ดีคือ low density lipoprotein หรือ LDL สูง และยังทำให้ไขมันที่ดี ที่ป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจตีบและอุดตันต่ำอีกด้วย (HDL ยิ่งสูงจะยิ่งดี) ส่วนไขมันอิ่มตัว saturated fat ทำให้ระดับ LDL ในเลือดสูง แต่ไม่ทำให้ระดับ HDL ต่ำ
ในอดีตเมื่อชาวโลกทราบว่าไขมันจากสัตว์(saturated fat) ไม่ดี ประเทศตะวันตกจึงคิดเอาน้ำมันพืช(ที่ดี)มาเติม partial hydrogen เข้าไป จึงทำให้เกิด Trans fat ซึ่งเก็บได้นาน ไม่หืน ราคาถูก ตอนนั้นยังไม่ทราบผลร้ายของ Trans fat แต่ต่อมาทราบว่า เป็นไขมันที่เป็นศัตรูหมายเลขหนึ่งของโรคหลอดเลือดในแง่ไขมันที่รับประทาน คณะกรรมการอาหารและยา(FDA)ของอเมริกาในปี 2558 จึงมีนโยบายไม่ให้อุตสาหกรรมอาหารในอเมริกาผลิตอาหารที่มี Trans fat ตั้งแต่ 18 มิถุนายน 2561(2018) เป็นต้นไป
ส่วนไขมันอิ่มตัว saturated fat พบในเนื้อสัตว์โดยเฉพาะหนัง มัน เครื่องใน ไขมันอิ่มตัว ก็ไม่ดี ถ้ารับประทานมากไป แต่ยังมีความสำคัญต่อร่างกายในปริมาณที่เหมาะสม ส่วนไขมันประเภทดี คือ ไขมันแบบไม่อิ่มตัว ซึ่งแบ่งออกเป็น polyunsaturated fat หรือไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน เช่น น้ำมันพืชต่างๆ ผัก ฯลฯ และยังมีไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยว คือ monounsaturated fat คือ น้ำมันมะกอก อะโวคาโด ส่วนเนื้อแปรรูป เช่น เบคอน ไส้กรอก แฮม นอกจากมีไขมันอิ่มตัวสูงแล้ว ยังจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งของลำไส้ใหญ่ด้วย รวมทั้งเนื้อแดง (วัว หมู แพะ แกะ)
ควรรับประทานไขมันไม่เกิน 30% ของพลังงานทั้งหมด ควรรับประทาน Trans fat ไม่เกิน 1% ไขมันอิ่มตัวไม่เกิน 10% และที่เหลือควรเป็นน้ำมันไม่อิ่มตัว
ในทางปฏิบัติควรรับประทานอาหารประเภทพืช ผัก ปลา (ยกเว้นไข่) เป็นหลัก หลีกเลี่ยงอาหารสำเร็จรูปและเค้ก biscuits ฯลฯ ที่มี Trans fat รวมทั้ง creamer ที่ใส่กาแฟ ไม่ควรรับประทานเนื้อแปรรูป เนื้อสัตว์แดง (วัว หมู แพะ แกะ) มาก โดยเฉพาะมันและหนัง รับประทานแป้ง (ข้าว มันฝรั่ง ขนมปัง) เท่าที่ร่างกายจะใช้ ลดความเค็ม หวาน มัน (ควรรับประทานอาหารอบ นึ่ง ต้ม ลวก มากกว่าทอด) ไม่รับประทานของหวานเลย หรือรับประทานให้น้อย โดยรับประทานผลไม้ที่ไม่หวานจัดแทน และไม่ดื่มน้ำอัดลม น้ำผลไม้เลย เพราะมีน้ำตาลสูง
นพ.พินิจ กุลละวณิชย์
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี