พื้นที่ชลประทานสวนใหญ่เป็นที่ราบ เมื่อจะส่งน้ำเข้าระบบชลประทานคือบรรดาคลองสายใหญ่ สายซอย ก็ใช้วิธีการส่งน้ำด้วยแรงโน้มถ่วงโลก ปล่อยจากที่สูงลงสู่ที่ต่ำกระจายไปในพื้นที่การเกษตร แต่ในบางพื้นที่เป็นที่สูงอยู่สูงกว่าระบบชลประทาน หนทางที่จะส่งน้ำไปได้คือใช้ระบบสูบน้ำด้วยไฟฟ้า
ระบบสูบน้ำด้วยไฟฟ้า มีทั้งในส่วนของกรมชลประทานเอง และหน่วยงานอื่น เช่น กรมการพัฒนาพลังงาน กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม ในอดีต ต่อมาได้ถ่ายโอนให้กรมชลประทานรับผิดชอบทั้งสิ้นกว่า 2,000 โครงการ
เกษตรกรในพื้นที่เหล่านี้ มีต้นทุนค่าไฟฟ้าและน้ำมันสูงมาก เมื่อสูบน้ำจากแหล่งน้ำต้นทุนขึ้นมาลำดับแรกแล้ว เกษตรกรยังต้องสูบน้ำด้วยน้ำมันเข้าสู่พื้นที่ของตัวเอง แปลงใครแปลงมันอีกครั้ง นับเป็นภาระต้นทุนที่หนักหนาเอาการ
โครงการรางสาลี่ อ.ท่าม่วง จ.กาญจนบุรี เป็นระบบสูบน้ำด้วยไฟฟ้า อาศัยน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติคือแม่น้ำแควน้อยสูบขึ้นไปผ่านท่อขึ้นที่ราบสูงด้วยระยะทางยาว 3 กิโลเมตร สำนักงานจัดรูปที่ดินกลาง กรมชลประทานได้เข้าไปจัดรูปที่ดินให้เกษตรกรบ้านตาลเสี้ยน ต.รางสาลี่ อ.ท่าม่วง จำนวน 1,500 ไร่ นอกจากลดภาระค่าน้ำมันแล้ว ยังเพิ่มโอกาสให้เกษตรกรได้รับน้ำอย่างสม่ำเสมอ และทั่วถึง ถึงวันนี้ชาวชุมชนตาลเสี้ยนเห็นผลจากการจัดรูปที่ดินกันถ้วนหน้า เป็นความสุขของเกษตรกรที่ต้องการมีน้ำและใช้น้ำอย่างมั่นคง
รางสาลี่กลายเป็นแม่แบบให้สำนักงานจัดรูปที่ดินกลาง นำไปขยายผลต่อในการจัดรูปที่ดิน
คุณเอกจิต ไตรภาควาสิน ผู้อำนวยการสำนักงานจัดรูปที่ดินกลาง กรมชลประทาน บอกว่า พื้นที่ราบในเขตชลประทานซึ่งทำการจัดรูปอยู่แล้วก็ทำกันต่อไป แต่พื้นที่สูงที่อาศัยระบบสูบน้ำด้วยไฟฟ้าเป็นเรื่องที่สำนักงานจัดรูปที่ดินกลางให้ความสนใจ
อย่างแรก เกษตรกรในพื้นที่สูบน้ำด้วยไฟฟ้าก็ต้องการได้รับน้ำอย่างทั่วถึงเป็นธรรม การจัดรูปที่ดินที่มีคูส่งน้ำ คูระบายน้ำ และเส้นทางลำเลียง เป็นคำตอบให้เกษตรกรได้ แถมเป็นการลดต้นทุนการสูบน้ำเข้าที่นาตัวเอง ซึ่งเมื่อจัดรูปฯแล้วไม่ต้องมี เพราะใช้ระบบคูส่งน้ำโดยแรงโน้มถ่วงโลกเข้าที่นาได้
อย่างที่สอง เกษตรกรผู้ใช้น้ำเหล่านี้ รวมตัวกันอยู่แล้ว เพราะต้องร่วมลงขันจ่ายค่าไฟฟ้าสำหรับสูบน้ำ การจัดรูปที่ดินจึงเป็นไปได้ง่ายกว่ากรณีทั่วไป อีกทั้งการลดค่าใช้จ่ายจากการสูบน้ำเข้าที่นาตัวเองก็กระตุ้นให้เกษตรกรเอาด้วยกับการจัดรูปที่ดิน
อย่างที่สาม น้ำต้นทุน โดยปกติการมีระบบสูบน้ำด้วยไฟฟ้าย่อมหมายถึงการมีแหล่งน้ำต้นทุนอยู่แล้ว แหล่งน้ำต้นทุนที่ว่า อาจมาจากแหล่งน้ำชลประทาน หรือแหล่งน้ำธรรมชาติ แม่น้ำ หรือห้วย หนอง คลองบึง
“พื้นที่สูบน้ำด้วยไฟฟ้าอาจมีขนาด 1,000 ไร่ขึ้นไป แม้จะไม่ผืนใหญ่นัก แต่เป็นการกระจายงานจัดรูปเข้าสู่พื้นที่ที่เกษตรกรมีความตื่นตัว ประสงค์จัดรูปที่ดิน ซึ่งประโยชน์จะเห็นได้ชัดเจน ตั้งแต่ต้นทุนการผลิต จนถึงจำนวนรอบการผลิตและผลผลิตที่เพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน”
ที่สำคัญคือลดปัญหาการแย่งน้ำระหว่างเกษตรกร และบริหารจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด โครงการจัดรูปที่ดินรางสาลี่ ดูเหมือนจะตอบโจทย์เหล่านี้ได้อย่างครบถ้วน
คุณเอกจิตทิ้งท้ายว่า โครงการสูบน้ำด้วยไฟฟ้าในภาคอีสานมีจำนวนมาก หากสามารถเข้าไปจัดรูปที่ดินได้ก็จะทำให้เกษตรกรเหล่านี้ลืมตาอ้าปากได้ดีกว่าเก่า
เป็นมิติใหม่ของงานจัดรูปที่ดิน นอกเหนือจากที่ได้จัดรูปที่ดินมาแล้วร่วม 2 ล้านไร่
พรชัย สุขสมสันต์
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี