นักรัฐศาสตร์ หรือผู้สนใจในวิชานี้ย่อมทราบดีว่าการปกครองระบอบประชาธิปไตยนั้น เครื่องมือสำคัญที่สุดของการปกครองระบอบนี้ ที่มีส่วนโดยตรงต่อการปกครองคือ “พรรคการเมือง” เพราะพรรคการเมืองเป็นองค์กรสำคัญที่สุดที่ใช้อำนาจแทนประชาชนผู้ซึ่งเป็นสมาชิกของพรรคการเมืองนั้นๆ ในการปกครองประเทศ
ฉะนั้นจึงอาจกล่าวได้ว่าทุกประเทศที่มีการปกครองระบอบประชาธิปไตยที่แท้จริงแล้ว พรรคการเมืองจึงมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อการปกครองประเทศ
พรรคการเมืองอาจหมายถึงกลุ่มสังคมทางการเมืองหรือเครื่องมือในการรวมกันทางการเมืองเพื่อให้ได้มาซึ่งตัวแทนของกลุ่มคนที่มีความคิดทางการเมืองหรือเป็นหน่วยของสังคมที่มีจุดหมายทางการเมืองร่วมกัน นอกจากนี้พรรคการเมืองยังเป็นองค์กรทางการเมืองที่มีไว้คัดเลือกและชักชวนสมาชิกใหม่ๆ และคัดเลือกผู้นำ รวมทั้งคัดเลือกสมาชิกเพื่อการเลือกตั้ง ตลอดจนเป็นองค์กรที่ใช้แก้ปัญหาที่เกิดขึ้นกับผู้ที่มีความคิดอย่างเดียวกันและร่วมกัน ตลอดจนตัดสินใจในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับนโยบายภายนอก
พรรคการเมืองในระบอบประชาธิปไตยมีจุดมุ่งหมายที่จะเป็นรัฐบาลซึ่งเป็นศูนย์อำนาจในการบริหารประเทศโดยวิธีการแข่งขันกับกลุ่มอื่น นอกจากนี้พรรคการเมืองยังเป็นองค์กรที่แสดงออกซึ่งความคิดและอิทธิพลผ่านพรรค เป็นที่ใช้เลือกหัวหน้าพรรค กรรมการพรรค โดยวิธีประชาธิปไตย จุดมุ่งหมายของคุณสมบัติหัวหน้าพรรคคือ การนำพรรคไปสู่ชัยชนะในการเลือกตั้ง ไม่ใช่เลือกไปควบคุมพรรค และเมื่อหัวหน้าพรรคกลายเป็นหัวหน้ารัฐบาล บทบาทต้องเปลี่ยนไป กล่าวคือ เขาต้องแสดงบทบาทเป็นผู้นำของประเทศ โดยถือเป็นผู้นำประเทศไม่ใช่ของพรรคใดพรรคหนึ่งโดยเฉพาะ
ระบบพรรคการเมือง ในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอาจแบ่งระบบพรรคการเมืองออกได้เป็น 3 ระบบ คือ ระบบพรรคเดียว ระบบสองพรรค และระบบหลายพรรค
1.ระบบพรรคเดียว เป็นระบบผูกขาด ไม่มีพรรคคู่แข่งขัน ซึ่งในทางรัฐศาสตร์ส่วนใหญ่เห็นว่าเป็นเผด็จการ ไม่ใช่การปกครองระบอบประชาธิปไตย เพราะอุดมการณ์ทางการเมืองระบบนี้เมื่อได้อำนาจการปกครองก็จะทำลายล้างพรรคการเมืองอื่นๆ จนหมด ซึ่งนักรัฐศาสตร์ส่วนใหญ่ในสังคมประชาธิปไตยไม่ยอมรับ
2.ระบบสองพรรค ระบบนี้ไม่ได้หมายความว่าในประเทศที่ใช้ระบบนี้มีพรรคการเมืองเพียงสองพรรค เพราะในความเป็นจริงอาจมีมากกว่าสองพรรค แต่พรรคอื่นเป็นพรรคเล็กๆ โดยมีพรรคใหญ่ๆ ที่มีเสียงข้างมากเพียงสองพรรค เช่น สหรัฐอเมริกา
3.ระบบหลายพรรค ระบบนี้เกิดจากการแตกแยกในความคิดของบรรดากลุ่มการเมืองที่มีพื้นฐานแตกต่างกันโดยผลประโยชน์ก็ดี หรือความคิดทางการเมืองต่างกันก็ดี และในการเลือกตั้งไม่มีพรรคใดที่มีเสียงข้างมากเด็ดขาด พรรคใหญ่ที่จัดตั้งรัฐบาลได้สำเร็จ ต้องอาศัยพรรคเล็กๆ ที่มีความเห็นทางการเมืองไม่ต่างกันมากมาร่วมกันจัดตั้งรัฐบาล พรรคการเมืองประเภทนี้เกิดขึ้นในประเทศในทวีปยุโรปโดยเฉพาะประเทศในกลุ่มสแกนดิเนเวีย
จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้นจะเห็นว่า การปกครองระบอบประชาธิปไตยที่แท้จริงนั้น พรรคการเมืองมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะการเมืองในระบอบนี้เกิดจากการรวมกลุ่มของประชาชนที่มีความคิดเห็นทางการเมืองในทางเดียวกัน มิใช่เป็นการเมืองที่เกิดจากอำนาจหรืออิทธิพลใดๆ มาครอบงำประชาชน โดยเฉพาะอำนาจทางกำลังอาวุธหรือเงินตรา
ถ้าสังคมใดต้องการให้สังคมนั้นเป็นสังคมที่มีการปกครองระบอบประชาธิปไตย พรรคการเมืองจึงมีความสำคัญในระบอบนี้ แต่ถ้าสังคมใดปฏิเสธที่มีพรรคการเมืองเป็นองค์ประกอบในการปกครอง ถ้านักการเมืองในสังคมนั้นมีเจตนาที่ต่อต้านองค์กรพรรคการเมือง ก็สมควรเรียกว่า “นักกินเมือง” ไม่ใช่ “นักการเมือง”
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี