“เราจักครองแผ่นด้าว โดยธรรม
ทศพิธราชธรรมนำ สุขพ้อง
สองสี่เก้าสามฉนำ อภิเศก
ปวงพศกแซ่ซ้อง ทั่วทั้งธาตรี”
จากกวีนิพนธ์ฉบับกวีสมานฉันท์
นำกลอนบทนี้มากล่าวนำในวันนี้ เพราะในวันที่ 5 พฤษภาคมที่กำลังมาถึงในวันพรุ่งนี้ เป็นวันฉัตรมงคล ซึ่งเป็นวันขึ้นครองราชย์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ขึ้นทำพิธีบรมราชาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์ ทรงเป็นร่มโพธิ์ร่มไทร นำมาซึ่งความร่มเย็นเป็นสุขแก่ประชาชนคนไทยทุกๆคน มาจนตราบเท่าทุกวันนี้
ร่มโพธิ์ร่มไทรเป็นคำที่หมายถึงวัตถุเป็นเครื่องกั้น ตรงกับคำไทยในบาลีที่ว่า “ฉัตร” นั่นเอง พระมหากษัตริย์ผู้ได้รับการราชาภิเษก ย่อมทรงได้ “เศวตฉัตร” หรือ “ร่มขาว” ถ้ามองดูเพียงผิวเผินก็จะเห็นเป็นเพียงเครื่องหมายแห่งพระราชอิสริยยศอย่างหนึ่ง แต่ถ้าจะพิจารณาให้ลึกลงไปก็จะเห็นว่าการที่ทรงดำรงเศวตฉัตรนั้น ย่อมหมายถึงว่าได้ทรงฉัตรใหญ่ หรือร่มใหญ่ ที่กางกั้นอาณาประชาราษฎรในประเทศให้เกิดความร่มเย็น มีความสุขสวัสดี ไม่ได้หมายถึงว่าจะกางกั้นพระองค์เองและสีขาวนั้นย่อมหมายถึงความบริสุทธิ์ซึ่งก็คือธรรม
พระมหากษัตริย์จะทรงประพฤติและธำรงรักษาธรรม
ภาษิตในพระพุทธศาสนาบทหนึ่งบอกว่า “ธรรมย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรมเหมือนฉัตร (ร่ม) ใหญ่ในฤดูฝน”
ธรรมในที่นี้คือคุณธรรม ซึ่งได้แก่ความดีอันเกิดจากความประพฤติในทางบำบัดความทุกข์เดือดร้อน เกื้อกูลให้เกิดความสุขต่างๆ คุณธรรมนี่เองย่อมรักษาผู้ประพฤติมิให้ตกไปในทางที่ชั่ว และจะรักษาไปถึงผู้อื่นได้อีกด้วย เพราะว่าผู้ประพฤติธรรมไม่ทำให้ใครเดือดร้อน ทำแต่การสงเคราะห์เกื้อกูล จึงไม่มีใครต้องได้รับความเดือดร้อนจากผู้ประพฤติธรรม มีแต่ได้รับความสุขความสบายใจเท่านั้น
ถ้าผู้ประพฤติธรรมเป็นผู้ปกครอง ไม่ว่าจะเป็นในครอบครัวหรือเป็นผู้ปกครองประเทศ ผู้อยู่ในการปกครองก็จะพากันอยู่อย่างมีความสุข เพราะมี “ร่มใหญ่”คอยกางกั้นป้องกันแดดฝน คือความทุกข์ร้อนต่างๆที่ตรงกับคำว่า “ร่มเย็นเป็นสุข”
คนเรานั้นเมื่ออยู่ร่วมกันเป็นหมู่ ก็จะมีผู้ปกครองตามลำดับขั้น เมื่อรวมกันเป็นประเทศชาติก็ต้องมีผู้ปกครองของประเทศ เครื่องมือในการปกครองนั้นย่อมมีอยู่หลายอย่าง แต่ที่ขาดไม่ได้ก็คือ “ธรรมของผู้ปกครอง”
โดยเฉพาะ “ผู้ปกครองประเทศ”
ถ้าผู้ปกครองประเทศเป็นคนที่มากไปด้วยกิเลส ไม่ว่าจะเป็นความโลภ ความโกรธ ความหลง จะคิดจะพูดจะทำอะไร อันเป็นเหตุให้เกิดทุกข์แก่ชาวบ้านหรือแม้กระทั่งกับตนเองในภายหลังก็ตาม ผู้ปกครองประเทศแบบนี้เป็นผู้ปกครองที่มีจิตใจเปลี่ยนแปลงง่าย เกิดเร็ว ดับเร็ว อ่อนไหวไปตามอารมณ์ต่างๆง่าย ไม่ว่าอารมณ์ทางตา ทางหู ทางจมูก เป็นต้น ผู้ปกครองประเทศแบบนี้มักเป็นคนที่ตกอยู่แต่ในอารมณ์ที่ตัวปรารถนาตลอดเวลา ไม่ถูกใจขึ้นมาในเรื่องใดจะแสดงอาการออกมาให้เห็นในลักษณะต่างๆที่เห็นแล้วน่าเวทนา
เป็นผู้ปกครองที่ชอบทำอะไรเหมือนคนไม่มีสติ
เป็นผู้ปกครองที่ไม่รู้ว่าสติเป็นเครื่องรักษาตน
ทุกคนจะต้องพบกับเหตุการณ์ที่ต้องใช้สติอยู่ทุกเมื่อ มิฉะนั้นจะทำอะไรไม่ถูกกับฐานะที่เป็นอยู่ บางครั้งอาจต้องพบกับเหตุการณ์ที่ใหญ่โต ไม่อาจระงับใจตนเองในการกระทำไม่ว่าการพูดหรือการแสดงออกที่นำมาซึ่งความเสื่อมเสียในบุคลิกและสถานะตำแหน่งหน้าที่แล้ว ผู้ปกครองแบบนี้ไม่สามารถสร้างความเชื่อถือ หรือความศรัทธาในการบริหารจัดการให้เกิดขึ้นได้กับประชาชน
นอกจากผู้นำหรือผู้ปกครองที่ดีจะต้องมีสติแล้ว เรื่องของการมี “สัมปชัญญะ” ก็ต้องมีควบคู่ไปกับสติด้วย เพราะ “สัมปชัญญะ” นั้นคือ “ความรู้ตัว” ซึ่งหมายถึงว่ามีความรู้ตัว ควบคุมตัว ว่าเรากำลังทำอะไรอยู่ กำลังพูด หรือกำลังคิดอะไรอยู่ ไม่ใช่ปล่อยให้เลื่อนลอยไปกับอารมณ์ในขณะนั้น เพราะสิ่งดังกล่าวเหล่านี้จะช่วยให้ทำอะไร ไม่ว่าพูดหรือทำ จะถูกต้องเหมาะสมเสมอ
โดยเฉพาะถ้อยคำที่จะพูด กิริยาอาการที่แสดงออก
ผู้ปกครองคนใดหลงตัว ลืมตัว และประมาท โดยไม่มีสติสัมปชัญญะควบคุม จะเป็นคนที่ผู้อยู่ในอำนาจปกครองหมดความเชื่อถือ จะเป็นผู้ปกครองต่อไปไม่ได้เพราะไม่มีใครยอมรับ หรือยอมให้ปกครองต่อไป
เรื่องของ “ความอยาก” ก็เช่นเดียวกัน
บางคนที่มีอำนาจใหญ่โตก็อยากอยู่ในอำนาจ หรือมีอำนาจให้ใหญ่โตยิ่งๆขึ้นอีก ใช้ความพยายามทุกวิถีทางที่จะคงอำนาจ รักษาอำนาจ หรือมีอำนาจทอดต่อไปไม่สิ้นสุด สามารถใช้เล่ห์เพทุบายหรือกลวิธีต่างๆเพื่อให้ได้มาซึ่งอำนาจดังกล่าวต่อไปในวันข้างหน้า เป็นเหตุให้เกิดการแสวงหาในทางที่ไม่ถูก ไม่ควร โดยเฉพาะการทุจริตในตำแหน่งหน้าที่การงาน
การปกครองบ้านเมืองโดยคิดว่า ทุกสิ่งทุกอย่างอยู่ในอำนาจของตนหมดแล้ว เหมือนมีแส้บังคับม้า จะบังคับให้ไปทางไหนก็ต้องไปทางนั้น ถ้าคิดอย่างนี้และยังบริหารปกครองกันต่อไปอย่างนี้ เดินหน้าต่อไปไม่ได้แน่ การต่อสู้เพื่อขับไล่ให้พ้นไปคงได้เห็นกันในไม่ช้านี้
ไม่เคยนึกถึงประโยคที่ว่า “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแก่มหาชนชาวสยาม” ในวันฉัตรมงคลของล้นเกล้าฯ ร.9 ที่ผ่านมาบ้างหรือ?
น.ต.ประสงค์ สุ่นศิริ
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี