สมาคมไทยรับสร้างบ้าน (Thai Home Builders Association: THBA) รายงานผลกระทบจากกรณีอื้อฉาวของตลาดรับสร้างบ้านหลังจากเกิดเหตุการณ์การรวมตัวของผู้บริโภคจำนวนมาก เพื่อแจ้งความดำเนินคดีกับบริษัทรับสร้างบ้านรายหนึ่ง ซึ่งเป็นผู้ประกอบการที่มีเครือข่ายสาขาจำนวนมาก โดยข้อมูล ณ เดือนกันยายน 2568 ระบุว่ามีกลุ่มผู้เสียหายกว่า 163 คน จากทั่วประเทศได้รวมตัวกันร้องเรียนต่อกองบังคับการปราบปราม และกองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับการคุ้มครองผู้บริโภค ขอบเขตของความเสียหายที่ประเมินมูลค่าก่อสร้างรวมสูงถึง 300 ล้านบาท ข้อกล่าวหาหลักที่ผู้เสียหายร้องเรียน มีพฤติการณ์ที่เป็นรูปแบบเดียวกัน ได้แก่ การทิ้งงาน บางกรณีพบว่ามีการดองงานนานถึง 4 ปี และการก่อสร้างไม่ได้มาตรฐาน นอกเหนือจากการทิ้งงาน ยังมีข้อร้องเรียนเกี่ยวกับโครงสร้างบ้านที่ไม่ได้มาตรฐานตามแบบที่ตกลงไว้

วิเคราะห์วิกฤตการณ์ครั้งนี้ ชี้ให้เห็นว่าปัญหาอาจไม่ได้เกิดจากเจตนาฉ้อโกงตั้งแต่เริ่มต้น แต่เป็นผลพวงมาจากความล้มเหลวของโมเดลธุรกิจ (Business Model Failure) ที่นำไปสู่พฤติกรรมการฉ้อโกงภายหลัง ในกรณี 200 ครัวเรือน สร้างบ้านไม่ได้บ้าน ซึ่งเข้ากับกลยุทธ์การตลาดที่อันตราย คือการใช้ "สงครามราคา" (Price War) โดยการเสนอราคาค่าก่อสร้างต่อตารางเมตรในระดับที่ต่ำกว่าค่าเฉลี่ยตลาดอย่างมาก เพื่อดึงดูดผู้บริโภคกลุ่มที่มีงบประมาณจำกัดและใช้ราคาเป็นปัจจัยหลักในการตัดสินใจ                  

ทั้งนี้กระบวนการที่นำไปสู่การล่มสลายสามารถอธิบายได้ดังนี้ 1. การตั้งราคาที่ไม่ยั่งยืน (Unsustainable Pricing) ผู้ประกอบการเสนอราคาที่ต่ำกว่าต้นทุนที่แท้จริงหรือมีอัตราค่าดำเนินงานและกำไรที่ต่ำมาก จนไม่สามารถรับมือกับความผันผวนของต้นทุนวัสดุหรือค่าแรงได้ 2. วิกฤตสภาพคล่อง (Cash Flow Crisis) เมื่อโครงการเริ่มดำเนินงาน ต้นทุนจริงสูงกว่าราคาที่รับงานไว ทำให้ประสบภาวะขาดสภาพคล่องทางการเงินอย่างรุนแรง 3. การลดต้นทุนจนเสียมาตรฐาน เพื่อรักษาอัตรากำไร ผู้ประกอบการจำเป็นต้องลดต้นทุนอย่างหนัก นำไปสู่การใช้วัสดุเกรดต่ำกว่าข้อตกลงหรือใช้ช่างที่ขาดทักษะฝีมือ ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อคุณภาพและมาตรฐานของบ้านลูกค้า 4. การใช้กลไกแบบ Ponzi (Ponzi-like Mechanic) เพื่อให้สามารถดำเนินต่อไปงานต่อไปได้ จำเป็นต้องเร่งปิดการขายลูกค้ารายใหม่ (โดยใช้ราคาต่ำเป็นตัวล่อ) เพื่อนำเงินมัดจำ (Deposit) และเงินงวดแรกของลูกค้ารายใหม่ มาหมุนเวียนจ่ายค่าแรงและวัสดุโครงการเก่าที่กำลังประสบปัญหา 5. การล่มสลายของวงจร เมื่อวงจรนี้พังทลายลง (เช่น ไม่สามารถหาลูกค้ารายใหม่ได้เร็วพอ หรือโครงการเก่าเกิดปัญหาก่อสร้างที่ต้องแก้ไขจำนวนมากจนเงินหมุนไม่ทัน) ผู้ประกอบการจึงขาดสภาพคล่อง และการก่อสร้างหยุดชะงักทุกโครงการพร้อมกัน นำไปสู่การ "ทิ้งงานในที่สุด”

สำหรับผลกระทบที่รุนแรงที่สุดของคดีตัวอย่างที่กล่าวถึงนี้ไม่ใช่การสร้างความกลัวใหม่ในตลาด แต่คือการยืนยันว่าความกลัวที่ผู้บริโภคมีอยู่เดิมนั้นเป็นเรื่องจริงและเลวร้ายยิ่งกว่าที่คิด ในบริบทเดิมของตลาดรับสร้างบ้านนั้นเต็มไปด้วยความไม่ไว้วางใจเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว โดยเว็บบอร์ดสาธารณะเต็มไปด้วยกระทู้เตือนภัย ตัวอย่างเช่น กลโกงของรับสร้างบ้าน, บทเรียนเตือนภัย จ้างบริษัทรับสร้างบ้านที่มีดีแค่การตลาด, และการตั้งคำถามเชิงโครงสร้างว่า "ทำไมวงการก่อสร้างถึงมีเรื่องทิ้งงานบ่อยมาก" ผลกระทบที่เกิดขึ้นจึงเป็นผลกระทบเชิงจิตวิทยาลำดับที่สอง (Second-Order Effect)  คือ 1. ความเชื่อเดิม ในอดีตผู้บริโภคเชื่อว่าปัญหาการทิ้งงานมักเกิดขึ้นกับ "ผู้รับเหมารายย่อย" หรือ "ช่างท้องถิ่น" ที่ไม่มีระบบการจัดการ 2. กลยุทธ์ลดความเสี่ยงเดิม ผู้บริโภคส่วนใหญ่จึงตัดสินใจยอมจ่ายแพงกว่า เพื่อเลือกใช้บริการ "รับสร้างบ้านรายใหญ่" ที่มีชื่อเสียง มีการตลาดที่น่าเชื่อถือ มีหลายสาขาและคาดหวังความเป็นมืออาชีพ 3. การทำลายกลยุทธ์ "รับสร้างบ้านตัวอย่างรายนี้" ซึ่งถูกรับรู้จากผู้บริโภคในฐานะ "ผู้ประกอบการรายใหญ่รายหนึ่ง" ได้ทำลายกลยุทธ์การลดความเสี่ยงนี้อย่างสิ้นเชิง 4. ข้อสรุปใหม่ ข้อสรุปที่ผู้บริโภคได้รับคือ "แม้แต่บริษัทที่คิดว่าใหญ่ก็เชื่อถือไม่ได้" สิ่งนี้สร้างสภาวะ  "วิกฤตศรัทธา" (Crisis of Faith) ที่ลึกซึ้งกว่าเดิมอย่างมาก