เนื่องจากทางรายการมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงรูปแบบรายการ “ผู้หญิงแนวหน้ากับคุณแหน” ทุกวันอาทิตย์ เวลา 16.00-16.20 น. ทางช่อง TNN2 เล็กน้อย ด้วยการผุดช่วง “โฟกัส ออน” เป็นเทปแรก แน่นอนสอง พิธีกร “ขิม-ทิพย์ลดา พูนศิริวงศ์” และ “เล็ก-กรกนก ยงสกุล” จึงมีเรื่องราวและบุคคลที่พิเศษๆ มานำเสนอ ด้วยการพาไปพบกับผู้หญิงเก่งและแกร่งอย่าง “หวาน-สุภณา โสภณพนิช” ที่ปรึกษาด้านที่อยู่อาศัยให้กับผู้ประสบภัยพิบัติในประเทศต่างๆ เรื่องราวจะน่าสนใจขนาดไหนนั้น ฟังเธอเล่ากันดีกว่า

“หวานเพิ่งกลับมาจากฟิลิปปินส์ ไปทำงานหลังจากเกิดพายุใหญ่เมื่อปีที่แล้ว และก็กำลังเตรียมตัวที่จะไปทำงานในหมู่เกาะแปซิฟิกเดือนหน้านี้ในขณะเดียวกันหวานก็กำลังวางแผนกับทีมงานที่จะไปทำเวิร์กช็อปตรงชายแดนไทย-พม่าด้วย

โดยมากหวานจะรับงานที่ไปเป็นที่ปรึกษาให้กับองค์กรระหว่างประเทศ ที่ทำงานหลังภัยพิบัติ แล้วก็ทำงานเกี่ยวกับที่อยู่อาศัย โดยมากจะเป็นภัยพิบัติที่ค่อนข้างขนาดใหญ่ ทำช่วงประมาณ 3-6 เดือนแรก ให้ความช่วยเหลือตั้งแต่เขายังไม่มีที่อยู่อาศัยจนความเป็นอยู่เขาดีขึ้น”

เมื่อถามถึงจุดเริ่มต้นของงานที่ท้าทายนี้ หวาน-สุภณา เล่าว่า ช่วงที่เธอเรียนสถาปัตย์อยู่ที่ประเทศอังกฤษ ช่วงนั้นตรงกับเหตุการณ์สึนามิทางภาคใต้ของประเทศไทย เธอมีโอกาสได้ไปทำงานเป็นอาสาสมัครช่วยเหลือผู้ประสบภัย กระทั่งคุณแม่ของเพื่อน มาทักว่าทำไมเธอไม่ไปเป็นอาสาสมัครสถาปนิก ไปดูเรื่องที่อยู่อาศัย แล้วก็ดูการฟื้นฟูของชุมชน จากงานอาสาสมัครตรงจุดนั้น
เมื่อกลับมาเมืองไทยเธอจึงเริ่มต้นทำงานเป็นสถาปนิกชุมชน

“ตอนไปเป็นอาสาสมัคร ถามว่าหวานทำอะไรบ้าง จริงๆ แล้วช่วงแรกๆ จะไม่ค่อยรู้เกี่ยวกับสถาปนิกเท่าไหร่ ลงไปช่วงแรกตั้งแต่ไปช่วยเรื่องการเก็บข้อมูล ช่วยเรื่องการจัดระเบียบข้อมูล คือการเป็นอาสาสมัครเราก็ไหลไปเรื่อยๆ แล้วแต่ว่าเราสามารถทำอะไรได้บ้าง มีความสามารถทางด้านไหนจนจับพลัดจับผลูไปเป็นช่างภาพร่วมกับอาสาสมัครทีมหมอฟัน ที่ลงจากกรุงเทพฯไปช่วยในการผ่าพิสูจน์ศพที่เข้ามาที่วัด

ตั้งแต่วันแรกที่ทำจนวันนี้ ก็ประมาณ 7-8 ปีแล้ว ตั้งแต่เรียนจบมาสักพักก็มาทำงานด้านชุมชนสัก 2-3 ปีตอนนี้ก็มาทำงานทางด้านนี้ค่อนข้างจะเกือบเต็มตัว ใน 4-5 ปีที่ผ่านมานี้ผ่านเหตุการณ์ใหญ่ๆ ที่คงรู้จักกันอย่างแผ่นดินไหวที่เฮติ จากนั้นประมาณ 5-6 เดือนก็มีน้ำท่วมที่ปากีสถาน ซึ่งช่วงนั้นเป็นช่วงที่ท่วมซ้ำซ้อนมากท่วมทุกปี แล้วก็ค่อนข้างสาหัส แล้วก็มีไปทำงานหลังแผ่นดินไหวที่อินโดนีเซีย แล้วล่าสุดที่ผ่านมาคือที่ฟิลิปปินส์ หลังพายุใหญ่เมื่อปีที่แล้ว

พิธีกรรายการ ขิม-ทิพย์ลดา พูนศิริวงศ์, หวาน-สุภณา โสภณพนิช และ เล็ก-กรกนก ยงสกุล

จากประสบการณ์ที่ลงพื้นที่ ถามว่ามีความยากลำบากมากน้อยแค่ไหน ความเป็นอยู่ในแต่ละที่ที่ไปมันก็แตกต่างกัน บางทีก็อยู่สบายมาก บางทีก็อยู่ลำบากบ้าง อย่างไปเฮติเนื่องจากว่าอาคารหลายๆ แห่งมีความเสียหาย ในช่วงนั้นจริงๆ ก็ไม่มีใครอยากนอนในตึก เพราะว่ามีอาฟเตอร์ช็อกมีอะไรต่ออะไรมากมาย อยู่เฮติ 5-6 เดือนก็นอนในเต็นท์ตลอดเลย ช่วงแรกๆ จะค่อนข้างลำบากนิดหน่อยตรงที่ว่าในแคมป์ที่อยู่ไม่ค่อยมีห้องน้ำ เพราะฉะนั้นก็อาบน้ำบ้างไม่อาบน้ำบ้าง ส่วนที่ปากีสถานก็มีปัญหาเรื่องความปลอดภัย แล้วมาตรการของหน่วยงานที่ทำงานด้วยก็จะค่อนข้างเข้มงวด คือต้องมีการขออนุญาตเพื่อจะเดินทางออกจากเมืองที่อยู่ มีการเช็ค ตรวจ ติดตามกันอยู่ตลอดเวลาว่าทุกอย่างเรียบร้อยดี เพื่อความปลอดภัย บางทีคนที่ทำงานทางด้านนี้ก็มักจะมีหลายๆ เรื่องที่โดนลักพาตัวก็มีเหมือนกัน หรือว่ากลายเป็นเป้าหมายการทำร้ายแล้วแต่สถานการณ์ทางการเมืองของแต่ละประเทศ

หวาน-สุภณา โสภณพนิช

ส่วนมากเขาจะมีระบบที่มารองรับเพื่อดูแล และก็ให้ความสำคัญต่อความปลอดภัยของคนที่ไปทำงานให้กับเขา บางประเทศอย่างปากีสถานก็จะยากสักหน่อยสำหรับผู้หญิง ว่าเราต้องดูแลแต่งตัวให้เหมาะสมกับสังคมและวัฒนธรรมของที่เราไปเราต้องรู้ตัวอยู่ตลอดเวลาว่าเราทำหน้าที่เป็นตัวแทนของหน่วยงาน เพราะฉะนั้นต้องมีความรับผิดชอบค่อนข้างสูง”

จากประสบการณ์ที่ผ่านมา ถามว่าได้ให้ข้อคิดหรือสอนอะไรบ้าง หวาน-สุภณา ยอมรับว่า เป็นอะไรที่ประทับใจทุกครั้ง รู้สึกเหมือนว่าบางทีเราเป็นแค่ตัวที่เข้าไปช่วยผลักเท่านั้นเอง แต่งานหนักๆ ที่จะต้องทำที่เขาจะสามารถกลับฟื้นขึ้นมาได้คืออยู่กับตัวเขา การทำงานเดี๋ยวนี้ทุกคนเริ่มให้ความสำคัญ แล้วก็เห็นมากขึ้นว่าที่สำคัญคือตัวของคน แล้วก็ตัวของชุมชนเอง มันจะเป็นตัวที่มาบังคับว่า การให้ความช่วยเหลือมันจะสำเร็จหรือเปล่า มันขึ้นอยู่กับความตั้งใจของชุมชนมากกว่า

เพราะฉะนั้นยิ่งทำงานนานขึ้นไปเรื่อยๆ ยิ่งรู้สึกว่าบทบาทของเราเปลี่ยนไปเรื่อยๆ คือเราไม่ใช่ว่าเป็นผู้ให้ เหมือนกับเราเอาของไปให้ แต่ว่าจริงๆ แล้วเราคอยสนับสนุน แล้วก็ให้ความรู้ บางทีเราไปคุยเฉยๆ ก็รู้สึกว่าให้เขาได้ระบายแล้ว ก็เป็นการช่วยเหลือมากกว่าจะเป็นคำตอบให้กับทุกอย่างที่เขาต้องการ

จริงๆ แล้วการทำงานอย่างนี้ งานมันมีให้ทำเยอะ แล้วก็มีอยู่เรื่อยๆ ทุกวัน เพราะฉะนั้นบางทีต้องคอยเตือนตัวเองว่า วันนี้ทำดีที่สุดแล้วเท่าที่ทำได้เราก็คิดว่าเดี๋ยวพรุ่งนี้มีใหม่ ค่อยฮึดมาสู้กันอีกที”

เรื่องราวดีๆ ที่ครบครันทั้งสาระและบันเทิงแบบนี้ มีให้ชมในรายการ “ผู้หญิงแนวหน้ากับคุณแหน” ออกอากาศทุกวันอาทิตย์ เวลา 16.00-16.25 น. ทาง TNN 2 (และช่อง 120 ทางดิจิตัลทีวี) หรือ True Visions 8 ชมรายการย้อนหลังได้ที่ youtube ผู้หญิงแนวหน้า byคุณแหน