“รางวัลโนเบล”

(Noble Prize)…

รางวัลเกียรติยศที่มอบให้แก่ผู้ทำประโยชน์ต่อมวลมนุษยชาติ ถูกตั้งชื่อเป็นเกียรติแก่ “อัลเฟรด โนเบล” (Alfred Nobel) นักเคมีชาวสวีเดน ผู้คิดค้น “ไนโตรกลีเซอรีน” (Nitroglycerine) หรือที่รู้จักในชื่อ “ไดนาไมต์” (Dynamite) ตลอดชีวิตของโนเบล เขาได้รับทั้ง “คำยกย่อง” ในฐานะนักวิทยาศาสตร์และนักธุรกิจที่ประสบความสำเร็จ ไดนาไมต์ถูกใช้ในงานเหมืองแร่อย่างแพร่หลาย

แต่ในทางตรงข้าม “คำสาปแช่ง” จากผู้คนทั่วยุโรปก็หลั่งไหลมาสู่ตัวเขาเช่นกัน ในฐานะ “พ่อค้าความตาย” เพราะระเบิดที่เขาประดิษฐ์ถูกใช้ในสงคราม กลายเป็น “อาวุธร้าย” คร่าชีวิตผู้คนเป็นเบือ

ไม่ว่าจะด้วยความเสียใจ หรือ “สำนึก” ในบาป...ดังที่มีเรื่องเล่าว่าเพื่อนคนหนึ่งของโนเบล เคยทักว่าในเมื่อ “ทำบาป” แล้ว ก็น่าจะ “ทำบุญ” สร้างอะไรที่เป็นประโยชน์ต่อมนุษยชาติบ้าง ดังนั้นใน ค.ศ.1895 หรือ1 ปีก่อนเสียชีวิต โนเบลที่โรคภัยรุมเร้า ได้มอบเงิน9 ล้านเหรียญสหรัฐ โดยระบุไว้ใน “พินัยกรรม” ว่าให้ใช้เป็นเงินตั้งต้นกองทุนในการมอบ “รางวัลเกียรติยศ” นี้

“รางวัลโนเบล” ตามพินัยกรรมที่ โนเบล เขียนไว้ก่อนเสียชีวิต เดิมมีอยู่ 5 สาขา คือ “ฟิสิกส์ เคมี การแพทย์ วรรณกรรม และสันติภาพ” ต่อมา ค.ศ.1969 ธนาคารกลาง (แบงก์ชาติ) สวีเดน ได้ขอเพิ่มอีก 1 รางวัลในสาขา “เศรษฐศาสตร์” รวมเป็น 6 สาขา มาจนถึงปัจจุบันผู้ได้รับรางวัลหลายคนมีชื่อเสียงคุ้นหูในวงกว้าง อาทิ...

อัลเบิร์ต  ไอน์สไตน์

#สาขาฟิสิกส์ : มารี คูรี (Marie Curie) ผู้ค้นพบ “ธาตุเรเดียม” (Radium) ธาตุกัมมันตรังสีซึ่งมีคุณสมบัติระงับการขยายตัวของเซลล์มะเร็ง, อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein) นักวิทยาศาสตร์ผู้ค้นพบ “ทฤษฎีสัมพัทธภาพ” จนมีผู้นำไปพัฒนาเป็นอาวุธร้ายแรงและพลังงานไฟฟ้าของโลกยุคใหม่อย่าง “ปรมาณู-นิวเคลียร์”

นอกจากนี้ ค.ศ.2015 ปรากฏว่า 2 นักวิทยาศาสตร์“ทากาอากิ คาจิตะ” (Takaaki Kajita) จากญี่ปุ่น และ “อาร์เธอร์ บี. แมคโดนัลด์” (Arthur B. McDonald) จากแคนาดา ร่วมกันค้นพบ “ปรากฏการณ์การแกว่งของนิวตริโน” ชี้ให้เห็นว่านิวตริโนมีมวลการค้นพบนี้เป็นที่ฮือฮามาก เพราะวงการฟิสิกส์ทั่วโลกพยายามพิสูจน์สมมติฐานนี้มานานถึง 7 ทศวรรษ

#สาขาเคมี : นอกจาก มารี คูรี ที่ได้รับรางวัลโนเบลเป็นหนที่สอง (หนแรกได้จากสาขาฟิสิกส์) แล้ว
ยังมี ฟริตซ์ ฮาเบอร์ (Fritz Haber) ผู้ค้นพบวิธีสังเคราะห์ “แอมโมเนีย” (Ammonia) สำหรับใช้ในอุตสาหกรรมปุ๋ยเคมี แต่กลับถูกนำไปใช้ทำวัตถุระเบิด, “วิลลาร์ด แฟรงค์ ลิบบี้” (Willard Frank Libby)
ผู้ค้นพบ “คาร์บอน-14” (C-14) กระบวนการที่นำไปใช้หาความเก่าแก่ของวัตถุต่างๆว่ามีอายุเท่าใด เป็นต้น

#สาขาการแพทย์ : บุคคลที่มีชื่อเสียงในวงกว้าง อเล็กซานเดอร์ เฟลมมิ่ง (Alexander Fleming) ผู้ค้นพบ “เพนิซิลลิน” (Penicillins) ซึ่งถือเป็น“ก้าวกระโดด” ครั้งสำคัญหนหนึ่งของวงการแพทย์ จากเดิมในอดีตที่มนุษย์อาจ “ตายได้ง่ายๆ” แม้เพียงมีบาดแผลเล็กน้อย จากภาวะติดเชื้อแบคทีเรียในกระแสเลือดเมื่อมีการค้นพบเพนิซิลลิน “ยามหัศจรรย์” ก็สามารถลดอัตราการเสียชีวิตได้มาก

โยชิโนริ  โอซุมิ

รวมถึงรางวัลโนเบลปีล่าสุด (ค.ศ.2016)ที่ตกเป็นของ “โยชิโนริ โอซุมิ” (Yoshinori Ohsumi)ศาสตราจารย์ชาวญี่ปุ่น ผู้ค้นพบ “กลไกการกลืนกินตัวเองของเซลล์” (Mechanism of autophagy) ซึ่งอธิบายการเสื่อมของเซลล์ การสร้างเซลล์ใหม่เพื่อฟื้นฟูส่วนที่เสียหายและการกลายพันธุ์ของเซลล์ เนื่องจากการค้นพบนี้อาจช่วย“ไขความลับ” โรคภัยไข้เจ็บได้อีกหลายชนิด

#สาขาวรรณกรรม : รพินทรนาถ ฐากุร(Robindronath Thakur) กวีและศิลปินชาวอินเดีย เป็นชาวเอเชียคนแรกที่ได้รับรางวัลโนเบล,“รัดยาร์ด คิปลิง” (Rudyard Kipling)ผู้ประพันธ์วรรณกรรม “เมาคลีลูกหมาป่า” (The Jungle Book), “เออร์เนสต์ เฮมิงเวย์” (Ernest Hemingway) นักประพันธ์ชาวอเมริกันผู้มีประสบการณ์ชีวิตโชกโชนในฐานะนักมวย ทหาร นักข่าวสงคราม เจ้าของผลงานอย่าง “ศึกสเปญ” (For Whom the Bell Tolls ) และ “เฒ่าผจญทะเล” (The Old Man and the Sea) เป็นต้น

บ็อบ  ดีแลน

โดยปีล่าสุด (ค.ศ.2016) “บ็อบ ดีแลน”(Bob Dylan) นักดนตรีชาวอเมริกันผู้ประพันธ์เพลงแนวที่มีเนื้อหาต่อต้านสงครามและส่งเสริมสิทธิมนุษยชนได้รับรางวัลอันทรงเกียรตินี้ไปครอง

#สาขาเศรษฐศาสตร์ : บุคคลที่มีชื่อเสียงและมักถูกหยิบยก “คำพูด” มากล่าวถึงเสมอ ได้แก่ “เจมส์ เฮ็คแมน” (James Heckman) ชาวอเมริกันผู้ค้นพบหลักการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ว่า “การลงทุนในเด็กปฐมวัย (อายุ 0-6 ปี) คุ้มค่าที่สุด ไม่มีการลงทุนในวัยไหนคุ้มค่ากว่านี้อีกแล้ว” อันมีผลสะเทือนต่อแนวคิดการจัดการศึกษาอย่างมาก

โจเซฟ  สติกลิตส์ 

รวมถึง โจเซฟ สติกลิตส์ (Joseph Stiglitz) นักเศรษฐศาสตร์ ที่ศึกษาและ “วิพากษ์” ระบบเศรษฐกิจในสังคมอเมริกันว่า “มีคนเพียงเปอร์เซ็นต์เดียวเท่านั้นที่ได้ประโยชน์ ในขณะที่คนอีก 99 เปอร์เซ็นต์ไม่ได้อะไรเลย”
ซึ่งคำพูดดังกล่าวถูกนำไปอ้างอิงในงานเสวนาว่าด้วยประเด็น “ความเหลื่อมล้ำ, ช่องว่าง คนรวย-คนจน” ทั่วโลก

องค์ดาไลลามะ

ออง ซาน ซู จี

#สาขาสันติภาพ : เป็นสาขาที่ผู้คนให้ความสนใจในวงกว้างมากที่สุด แต่ละปีจะมีการคาดเดาเสมอว่าใครจะได้รับบ้าง บุคคลสำคัญผู้เคยได้รับรางวัลนี้ ได้แก่ “แม่ชีเทเรซา” (Mother Teresa) นักบวชคริสต์นิกายคาทอลิก ผู้ใช้ทั้งชีวิตทำงานช่วยเหลือคนยากไร้, “องค์ดาไลลามะ” (Dalai Lama) ผู้นำทางจิตวิญญาณของชาวทิเบตที่ปัจจุบันถูกจีนผนวกรวมดินแดน, “ออง ซาน ซู จี” (Aung San Suu Kyi) วีรสตรีผู้นำชาวเมียนมาเรียกร้องประชาธิปไตย จนถูกรัฐบาลทหารกักตัวห้ามออกจากบ้านอยู่หลายปี

มาลาลา  ยูซาฟไซ

“มาลาลา ยูซาฟไซ” (Malalah Yusafzay) เด็กหญิงชาวปากีสถานผู้เรียกร้องว่าสตรีมุสลิมควรได้รับสิทธิทางการศึกษาเทียบเท่าผู้ชาย ทำให้ถูกแนวร่วม “กลุ่มตาลีบัน” อันเป็นกลุ่มหัวรุนแรงสุดโต่งที่เคลื่อนไหวในพื้นที่ปากีสถาน-อัฟกานิสถาน ใช้อาวุธปืนยิงเข้าที่ศีรษะ อาการสาหัส แต่เมื่อรอดชีวิตก็ยังกลับมารณรงค์เรื่องดังกล่าวต่อไป ความกล้าหาญทำให้เธอได้รับรางวัลโนเบล สาขาสันติภาพในวัยเพียง 17 ปี เป็นต้น

กว่าจะได้รางวัลเกียรติยศนี้ “ไม่ง่าย” โดยปกติจะมีผู้เสนอผลงานเข้าชิงรางวัลปีละหลายพันเรื่องก่อนจะคัดให้เหลือเพียง 1,000 เรื่อง จากนั้นยังต้อง“คัดเฉพาะรายสาขา” จนเหลือเพียง “6 คน-6 ผลงาน”ที่ดีที่สุด จึงจะได้รับเหรียญเชิดชูเกียรติ พร้อมด้วยเงินรางวัลจำนวน 10 ล้านโครน (หน่วยเงินของสวีเดน) หรือเกือบ 40 ล้านบาทไทย

อันเป็นเครื่องยืนยันว่าผู้ได้รับรางวัลถือเป็น“อัจฉริยชนแห่งสติปัญญา” ผู้ที่ได้ “สร้างคุณประโยชน์-ทำคุณความดี” แก่โลกและมวลมนุษยชาติโดยแท้!!!