สัปดาห์ที่แล้วเราได้คุยกันคร่าวๆ เกี่ยวกับการกลืนสิ่งแปลกปลอมรวมถึงการตรวจวินิจฉัยไปแล้ว วันนี้เรามาคุยกันต่อครับ

@หากพบว่ามีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในทางเดินอาหารแล้ว จะมีวิธีรักษาอย่างไร

สำหรับแนวทางการรักษาคร่าวๆ คือ ต้องพิสูจน์ทราบให้ได้ก่อนว่า อะไรคือสิ่งแปลกปลอม? มีขนาดและลักษณะเป็นอย่างไร? ติดอยู่ที่บริเวณใด? ติดมานานแค่ไหน? การอุดตันมากแค่ไหน? สภาพของสัตว์ป่วยเป็นอย่างไร? ยังดูปกติอยู่ หรือโทรม อ่อนแรงแล้ว  

ทั้งหมดนี้เป็นส่วนหนึ่งของปัจจัยในการพิจารณาหาทางเลือก และทางออกของปัญหานี้  ทั้งนี้ยังไม่รวมถึงความพร้อมของอุปกรณ์และเครื่องมือที่คลินิก หรือโรงพยาบาลสัตว์นั้นๆ อีกด้วย 

คุณหมอบอยได้ยกกรณีตัวอย่างให้เห็นดังนี้ครับ 

-การติดของกระดูกก้างปลา หรือเข็มเย็บผ้า ที่ติดอยู่ในช่องปาก และเป็นสุนัขที่ใจดี ไม่ดุร้าย ก็จะง่ายต่อการเปิดปาก แล้วเอาอุปกรณ์คีบเอาออกได้โดยตรงเลย แต่ทั้งนี้ก่อนจะคีบออก สัตวแพทย์ผู้แก้ไขสามารถจะเลือกใช้ยาลดปวด หรือยาซึมกับสุนัขก่อนจะลงมือ  เพื่อช่วยให้สุนัขสงบลง และลดความเจ็บปวดเสียก่อนได้

-การติดของกระดูกสันหลังหมู (เล้ง) กระดูกไก่ (ที่แหลมคม) หรือเบ็ดตกปลา ในหลอดอาหารที่ลึกเข้าไป จากช่องปาก กรณีนี้การตรวจวินิจฉัยอาจจำเป็นต้องรวมไปถึง การตรวจสอบการฉีกขาดของหลอดอาหารเสียก่อน  ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้วจะไม่ค่อยพบการฉีกขาดเพราะหลอดอาหารค่อนข้างมีความยืดหยุ่นสูง  การแก้ไขก็สามารถทำได้โดยการส่องกล้องเข้าไป เเล้วค่อยๆ คีบออกมา ทั้งนี้บริเวณของหลอดอาหารที่มักจะพบว่ามีการอุดตันมักอยู่บริเวณหลอดอาหารส่วนท้ายก่อนที่จะผ่านเข้าไปในกระเพาะอาหาร เนื่องจากมีกล้ามเนื้อหูรูดกันทำให้ไม่สามารถเข้ากระเพาะส่วนต้นเข้าไปได้          

 ปัญหาใหญ่จะเกิดได้มากขึ้น ในกรณีที่ไม่สามารถคีบออกหรือดันลงไปในกระเพาะได้ หรือมีการฉีกขาดของหลอดอาหาร ทำให้เศษอาหารหลุดเข้าไปในช่องอก กรณีนี้สัตวแพทย์มีความจำเป็นที่จะต้องทำการผ่าตัดเปิดช่องอกเพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวในลำดับถัดไป ทั้งนี้การผ่าตัดช่องอกจำเป็นต้องอาศัย “ทีมศัลยสัตวแพทย์ที่มีความชำนาญและอุปกรณ์ช่วยเหลือ” เพิ่มเติม ซึ่งสัตวแพทย์จะทำการเตรียมพร้อมและชี้แจงทำความเข้าใจกับเจ้าของเพื่อให้ทราบถึงสถานการณ์เลวร้ายที่สุนัขประสบอยู่ 

 -ถ้าเป็นสิ่งแปลกปลอมชิ้นไม่ใหญ่นัก และไม่มีขอบคม เช่น ก้อนหิน ลูกแก้ว หรือแม้กระทั่งกระดูกหมูที่ติดอยู่ในกระเพาะอาหาร หรือลำไส้ สัตวแพทย์จะพิจารณาว่าของเหล่านั้นมีแนวโน้มว่าจะก่อให้เกิดปัญหาการอุดตันหรือไม่ (จากการประมวลผลจากการตรวจวินิจฉัยทางรังสีวิทยา หรืออัลตร้าซาวนด์) หากไม่มีปัญหาการอุดตันเกิดขึ้น การรอคอยหรือการให้เวลาเพื่อดูสถานการณ์ก็เป็นทางเลือกหนึ่ง ซึ่งมีหลายครั้งที่พบว่าสุนัขสามารถขับถ่ายออกมาได้เองตามปกติ ทั้งนี้สัตวแพทย์อาจพิจารณาที่จะให้ยาระบายอ่อนๆ มาช่วยให้สุนัขขับถ่ายออกมาได้คล่องขึ้น

(อ่านต่อตอนจบสัปดาห์หน้านะครับ)

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร

ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร

คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย