ของบางอย่างที่ดูแล้วเหมือนว่าจะไม่มีประโยชน์ แต่เมื่อนำมาตกแต่งประดิดประดอยให้สวยงาม ก็กลายเป็นของสวยของงาม ใครเห็นก็อยากได้ แต่ที่มากกว่านั้นคือ ของสวยๆ เหล่านี้มาจากผลผลิตในสังคมไทยทั้งนั้น ซึ่งก็เท่ากับช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับของไปในตัว

แนวหน้าวาไรตี้ โดย ดร.เฉลิมชัย ยอดมาลัย พาคุณไปสนทนาเรื่องงานฝีมือภายในครอบครัวกับคุณแป้ม-ช่อฉัตร จันทรุเบกษา คุณแป้ง-ณัฐนิจ สันตติกาญจน์ และคุณลิซา- มาริษา วาณิชกะ สมาชิกของบ้านจันทรุเบกษา

l ทราบว่าพี่แป้มชอบประดิดประดอยงานฝีมือ นำของที่ดูเหมือนจะไร้ประโยชน์มาแปลงโฉมให้งดงาม จนใครเห็นก็อยากได้ ช่วยเล่าความเป็นมาให้ฟังสักนิดเถอะครับ

คุณแป้ม : ชอบทำงานการฝีมือมาตั้งแต่เด็กๆ แล้วค่ะ ทำไปตามใจคิด ไม่ได้ไปร่ำไปเรียนด้านงานศิลปะมาจากไหนหรอกค่ะ คิดเอง ทำเอง เห็นว่าอะไรน่าจะสวยก็ทำไปเรื่อยๆ แรกๆ ก็ทำแล้วไม่มีใครอยากได้ ต้องบังคับให้เขาช่วยรับไปให้ฟรียังไม่มีใครอยากได้เลย (หัวเราะ) แต่ไปๆ มาๆ มีคนเกิดเห็นว่าของเราสวย มาขอร้องให้ช่วยทำให้ เราก็ชอบสิ เพราะมีคนเห็นคุณค่า อย่างเช่นรองเท้าฟองน้ำธรรมดาๆ ก็นำดอกไม้ประดิษฐ์สีสันสวยงามไปติดแล้วก็แจกเพื่อน บางทีก็เอากล่องรองเท้าเก่าๆ เอามาหุ้มด้วยผ้าลายสวยๆ แล้วก็แจกเพื่อน บางทีวาดสีเป็นลวดลายต่างๆลงบนกระเป๋า แล้วก็แจกเพื่อน พี่ทำอะไรแบบนี้มาตลอดค่ะ แรกๆ ก็ทำแจกเขา แต่หลังๆ มีคนมาขอซื้อ หรือขอให้ช่วยทำให้ ซึ่งพี่ก็ทำให้นะคะแต่จะทำตามแบบที่เราอยากทำ ดูเหมือนทำตามใจคนทำนะคะ แต่รับรองว่าสวยค่ะ ถามว่าอะไรเป็นแรงบันดาลใจให้ทำงานแบบนี้ ก็น่าจะมาจากความชอบตั้งแต่วัยเด็ก ชอบเย็บปักถักร้อย ชอบวิชาการฝีมือ

l คนยุคนี้กลับมาชื่นชอบงาน hand madeกันมาก แบบนี้งานของพี่แป้มก็เป็นที่นิยมมากเลยใช่ไหมครับ

คุณแป้ม : ก็มีคนบางกลุ่มนิยมนะคะ ซึ่งก็เป็นเรื่องดีค่ะ เพราะทำให้งานฝีมือที่เรียนกว่า hand made กลับมาเป็นที่ชื่นชอบ ทำให้คนชอบทำงานการฝีมือมีชีวิตชีวามากขึ้น

l ขอเรียนถามทั้งสามท่านว่า แต่ละคนก็มีแนวคิดในการประดิดประดอยแตกต่างกันไป ท่านไหนถนัดงานแนวไหนบ้างครับ

คุณแป้ง :  ถนัดงานด้านถักต่างๆ ค่ะ แต่จริงๆ แล้วพี่จะเป็นลูกมือของทั้งสองคนมากกว่า แต่เมื่อได้ทำบ่อยๆ ก็เลยกลายเป็นชำนาญในงานด้านถักๆ ร้อยๆ ค่ะ ทำแล้วสนุกดี แล้วยิ่งเห็นว่ามีคนชอบ ก็ยิ่งดีใจ

l คุณลิซาถนัดด้านไหนครับ

คุณลิซา : จริงๆ แล้วลิซาชอบงานฝีมือทุกชนิด แต่สำหรับกระเป๋า ลิซาจะผสมผสานงานหลายๆ อย่างลงไป เช่น งานถัก และงานติดเครื่องประดับให้มีสีสันสวยงามมากขึ้น อย่างกระเป๋าหนังใบนี้ เป็นการผสมผสานงานถักกับงานหนัง และติดพลอยสีเข้าไป เพื่อเพิ่มสีสัน

l สไตล์ของพี่แป้มเป็นอย่างไรครับ

คุณแป้ม : ของพี่จะเป็นพวกกระเป๋าสาน เช่น กระเป๋ากระจูดสาน เมื่อได้กระเป๋ามาแล้วก็ดูรูปทรงก่อน แล้วก็คิดว่าจะติด จะประดับอะไรลงไปเพื่อให้สวยและเก๋มากขึ้น ส่วนมากพี่ก็จะใช้งานถักที่มีสีสันสดใสเป็นเครื่องประดับ แล้วก็ติดพู่อันใหญ่ๆ สีสวยเข้าไป ทำให้เวลาหิ้วกระเป๋าแล้วดูสดใสมีชีวิตชีวา

l ขอเรียนถามว่า เวลามีผู้สั่งซื้อ ต้องรอเวลานานไหมครับ กว่าจะได้ของที่ต้องการ สมมุติว่าพี่แหน (ผาณิต พูนศิริวงศ์) อยากได้กระเป๋า แล้วขอให้มีสีเหลือง-แดงเป็นลวดลายประดับพี่แหนต้องรอเวลากว่าจะได้ของนานแค่ไหนครับ

คุณแป้ม : จริงๆ แล้วถ้าทำจริงๆ วันเดียวก็เสร็จค่ะ ถ้าว่างก็ทำเสร็จเร็ว เพราะเรามีแนวไอเดียอยู่แล้วว่าจะทำงานแบบไหน ปัญหาสำคัญคืออยู่ที่มีเวลาว่างหรือเปล่าเท่านั้น แต่ถ้ามีผู้สั่งหลายคน ก็ต้องรอคิดสักนิดนะคะ ต้องเรียงลำดับก่อนหลัง ไม่แซงคิวค่ะ (หัวเราะ)

l แล้วพี่แป้งล่ะครับ ใช้เวลาทำกระเป๋าถักนานไหมครับ

คุณแป้ง : ไม่นานค่ะ ส่วนใหญ่ก็วันเดียวเสร็จค่ะ อยู่ที่มีเวลาว่างหรือไม่ ถ้าว่างก็เสร็จภายในวันเดียว เพราะเรามีดีไซน์อยู่ในใจอยู่แล้วค่ะ

l มีแนวคิดจะเปิดร้านขายของประดิษฐ์เหล่านี้ไหมครับ

คุณแป้ม : ยังไม่คิดขนาดนั้นค่ะ เพราะยังมีของไม่มากค่ะ แต่ว่ามีหน้าเพจ มีเฟซบุ๊ค มีไอจี เฟซบุ๊คใช้ชื่อว่า ทำมือ Made by Hand ไอจีชื่อ@tummue.bkk แต่ในอนาคตถ้ามีคนสนใจมากๆก็อาจจะเปิดร้านค่ะ แต่คงอีกนาน

l สมมุติว่า มีผู้อ่านแนวหน้ามีกระเป๋าอยู่แล้วและต้องการให้ทั้งสามท่านช่วยแปลงโฉมmake over กระเป๋าให้ออกมาสวยงาม จะรับงานนี้ไหมครับ

คุณลิซา : มีมาประจำเลยค่ะ ยิ่งสนิทกันก็ยิ่งนำของมาให้เราแปลงโฉม เพื่อนบางคนนำรองเท้ามาให้ ก็จะส่งให้พี่แป้มดูก่อนว่าจะแปลงเป็นแบบไหนดี มีหลายคนนำกระเป๋ามาให้เราแปลงโฉมให้ประจำเลย

l เรียนถามเรื่อง design เน้นอะไรเป็นสำคัญที่จะทำให้งานออกมาดูดี

คุณลิซา : อันแรกคือดูของก่อนว่าจะdesign ให้ออกมาเป็นแบบไหน แล้วก็ดู style ของคนที่จะใช้ของด้วยว่า เป็นแบบไหน เมื่อได้คำตอบแล้วก็เทียบเฉดสีให้ออกมาดูดีที่สุด เช่น กระเป๋าใบนี้เป็นหนังสีน้ำตาล เมื่อลิซาติดไหมถักเข้าไปแล้ว ก็คิดว่าต้องใช้พลอยสีสวยเม็ดโตๆ ประดับ ก็ไปหาซื้อพลอยหรือกระจกสีรูปทรงที่ต้องการมาก่อน เมื่อได้พลอยหรือกระจกสีแล้วก็ลองติดดูแรกๆ ก็ไม่พอใจ ต้องแกะแล้วติดใหม่อยู่หลายครั้งกว่าจะออกมาดูดีและลงตัว แต่เมื่อทำไประยะหนึ่งก็จะทำได้ง่าย แค่เห็นของ เห็นสี ก็พอจะนึก design ออก

l ขอย้อนกลับไปถามว่า ทำไมสมาชิกในบ้านนี้จึงมีงานเก๋ๆ แบบนี้ อะไรคือมูลเหตุครับ

คุณแป้ม : ในบ้านของเรามีงาน party บ่อย เพราะเราเป็นครอบครัวใหญ่ พบปะสังสรรค์กันประจำ ทุกครั้งที่มีงาน เราก็จะคิด theme ก่อน เมื่อได้แนวคิดหรือ theme แล้ว เราก็แต่งตัว แต่งบ้านไปตามแนวนั้นๆ ก็ทำแบบสนุกๆ นะคะ เพื่อให้งานมีสีสันไม่น่าเบื่อ และลูกหลานพี่น้องก็สนุกสนานไปด้วยกัน ในบ้านหลังนี้เราจะช่วยกันทำ ไม่ต้องซื้อไม่ต้องหาอะไรจากภายนอกช่วยๆ กัน เพราะทำแล้วสนุกสนาน ทุกคนมีความสุขที่ได้ช่วยกันทำ

คุณลิซา : เริ่มจากงานเล็กๆ น้อยๆ ค่อยๆ ทำทีละนิด เราช่วยคิด theme โดยมีคุณน้า คุณป้า ให้โจทย์มา แล้วลูกๆ หลานๆ ก็ช่วยกันทำ สนุกดีนะคะ เพราะทำคนช่วยกันทำ เป็นกิจกรรมประจำครอบครัว ยกตัวอย่างของชำร่วย ก็มาจากฝีมือของทุกคนในบ้าน ใครถนัดทำอะไรก็ทำไปตามนั้น ใครถนัดตัดกระดาษสีก็ตัดไป ใครถนัดออกแบบก็ทำไป แล้วก็เอามารวมกัน โดยมีพี่แป้มเป็นหัวเรือใหญ่คอยกำกับ คอยแจกงานให้แต่ละคน

l น่าสนใจมากครับ นี่คือการร่วมไม้ร่วมมือกันของสมาชิกในบ้าน เป็นการรวมตัวกันของคนรุ่นต่างๆ แต่ก็แสดงว่าลูกหลานบ้านนี้เป็นคนรักงานศิลป์ ใช่ไหมครับ

คุณลิซา : ก็น่าจะเป็นอย่างนั้นค่ะ ลูกหลานจะถามเสมอๆ ว่ามีอะไรให้ช่วยไหม แล้วเขาก็ยินดีช่วยทำ

l มีลูกๆ หลานๆ คนใดสนใจงานฝีมือตรงนี้ แล้วจะทำให้เป็นธุรกิจไหมครับ  

คุณลิซา : เขาใหญ่เขาจะเป็น presenter ให้ค่ะเขาจะเอาของที่เราทำแล้วไปใช้ เหมือนเป็น presenter ค่ะ แต่จริงๆ เราก็มีแผนการจะ open house นำของที่เรามีออกมานำเสนอ จะทำเป็นงาน party เล็กๆ เชิญเพื่อนฝูงมาดูของ แล้วมีขนมนมเนยเลี้ยงด้วย แต่นี่คือแผนการในอนาคตนะคะ

l มีแนวคิดจะเปิด course สอนทำการฝีมือไหมครับ

คุณแป้ม : อยากทำนะคะ คิดอยู่เหมือนกันมีเพื่อนๆ บอกว่าอยากมาเรียน แต่จริงๆ คิดว่าเพื่อนๆ อยากจะมาพบปะสังสรรค์กันมากกว่า แต่ก็ดีมาพบปะกันแล้วก็ได้เรียนงานการฝีมือไปด้วย  

l สมมุติมีผู้เกษียณราชการแล้ว หรือว่างงาน หรือผู้หญิงที่เคยถูกกระทำละเมิดมาก่อนสนใจงานฝีมือแบบนี้ พี่จะเปิดโอกาสให้เขามาเรียนไหมครับ

คุณแป้ม : ได้ค่ะได้เลย ยินดีมากค่ะ ขอแค่มีใจรัก และอดทนนิดหนึ่ง รับรองทำได้แน่นอนทำแล้วจะชอบด้วยนะคะ

l งานที่ทำนี้ เรียกได้ว่าเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าพื้นบ้านของไทย จะได้ไหมครับ อย่างเช่นกระเป๋ากระจูนสานนี้ หากเป็นกระเป๋าธรรมดาก็ราคาใบละไม่กี่ร้อยบาท พอมาแปลงโฉมแบบนี้แล้วน่าจะมีมูลค่ามากขึ้น กระเป๋ากระจูดนี้สั่งจากชุมชนไหนครับ

คุณแป้ม : ส่งจากภาคใต้ค่ะ แต่มาจากหลายพื้นที่ในภาคใต้ เมื่อพี่เห็นของว่าสวย พี่ก็สั่งค่ะเดี๋ยวนี้สั่งซื้อสะดวกมาก แรกๆ ก็ลงไปดูของก่อน เมื่อชอบใจก็สั่งให้เขาส่ง ซึ่งก็เท่ากับช่วยสร้างงานในชุมชนด้วยค่ะ ชาวบ้านก็ขายของได้ด้วย

l ถ้าชาวบ้านในชุมชนต่างจังหวัดต้องการให้พี่ไปสอนงานฝีมือเพื่อเพิ่มมูลค่าสินค้า พี่จะตอบอย่างไรครับ

คุณแป้ม : ยินดีมากเลยค่ะ ยินดีที่สุด ขอให้บอกมาเถอะ ยินดีจะไปสอนให้เลย เพราะจะได้สร้างงานให้กับพี่น้องคนไทยด้วย อีกอย่างที่อยากบอกคืองานฝีมือช่วยคลายเครียดได้ดีนะคะ ช่วยทำให้เราไม่ว่างจนเกินไป ทำให้เราใจเย็น มีสมาธิมากขึ้น งานเย็บปักถักร้อยทำให้คนใจเย็นลง และที่สำคัญคืองาน hand made เป็นงานมีเสน่ห์ในตัว ทำให้คนใช้ของ hand made ภูมิใจว่าของชิ้นนี้ทำด้วยมือ ไม่ใช่ของโหลที่เหมือนๆ กันทุกชิ้นงาน hand made มีเอกลักษณ์ในตัวของมัน เพราะแต่ละชิ้นจะไม่เหมือนกันร้อยเปอร์เซ็นต์ และงานแบบนี้มันแสดงภูมิปัญญาของคนไทยด้วยนะคะ เป็นการแสดงตัวตนของเราเองว่าเรามีภูมิปัญญาในการประดิษฐ์มากน้อยแค่ไหน พี่ก็อยากจะให้คนรุ่นใหม่กลับมาให้ความสนใจกับงานประดิษฐ์เช่นนี้บ้าง ไม่ว่ากันหากใครจะใช้ขอบ brand name แต่ก็อย่าลืมของทำมือนะคะ โดยเฉพาะของทำมือที่ทำจากวัตถุดิบ และภูมิปัญญาของบ้านเราเราต้องช่วยสนับสนุนของๆ บ้านเรา เพื่อให้ของเหล่านี้คงอยู่ต่อไป ชาวบ้านจะได้มีงานทำ ไม่ต้องโยกย้ายเข้ามาอยู่ในเมืองใหญ่ๆ แล้วทิ้งบ้านทิ้งเรือน

คุณลิซา : สมัยนี้ของพื้นบ้านไม่ใช่ของเชยๆ นะคะ ของพื้นบ้านคือของดี มีของเก๋ๆ มากมาย เราสามารถนำมา mix and match ได้ เพียงแต่ว่าขอให้เราใส่ idea และเพิ่ม style เข้าไปในของพื้นบ้าน รับรองว่าสวยงามค่ะ ของไทยๆ ของบ้านเรามีของดีมากมายค่ะ อย่ามองข้ามของดีในบ้านเรานะคะ  

คุณสามารถพบกับรายการดีที่ครบครันด้วยสาระและความบันเทิง ในรายการ แนวหน้าวาไรตี้ออกอากาศทุกวันอาทิตย์ เวลา 16.00-16.25 น. ทางโทรทัศน์ TNN2 ช่อง 784 ดิจิทัลทีวี หรือ True Visions 8 และชมรายการย้อนหลังได้ที่ YouTube ผู้หญิงแนวหน้า Byคุณแหน