ในตอนที่แล้วเราพูดถึงการพาน้องหมาไปขูดหินปูน และการฝีกให้น้องหมายอมรับการแปรงฟันไปแล้ว ในตอนสุดท้ายสัปดาห์นี้ เราจะไปดูกันว่าเราจะต้องใช้อุปกรณ์อะไรบ้างในการดูแลรักษาสุขภาพในช่องปากของพวกเขา

Q    อุปกรณ์ที่ต้องใช้ในการแปรงฟันให้แก่สุนัขมีอะไรบ้าง

A    อุปกรณ์ที่ต้องใช้ในการแปรงฟันให้แก่สุนัขประกอบด้วย ยาสีฟัน และแปรงสีฟัน โดยยาสีฟันที่ใช้ควรเป็นยาสีฟันที่ผลิตขึ้นมาโดยเฉพาะสำหรับสุนัข เนื่องจากมีกลิ่น และรสที่สุนัขชื่นชอบ อาจมีส่วนช่วยทำให้สุนัขยอมรับการแปรงฟันได้ง่ายขึ้น และยาสีฟันสำหรับสุนัขบางชนิดยังผสมเอนไซม์ และสารตั้งต้นบางอย่างที่มีความสามารถในการจับตัวกับน้ำลายแล้วเกิดเป็นสารที่ออกฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อไรภายในช่องปากสุนัข

สำหรับแปรงสีฟันนั้นควรใช้แปรงสีฟันที่ผลิตขึ้นเฉพาะสำหรับสุนัข ซึ่งมีขนอ่อนนุ่ม แปรงมีทั้งแบบที่มีด้ามจับยาว และแบบสวมนิ้ว สามารถเลือกใช้ได้ตามถนัด

Q    ถ้าจะหัดให้สุนัขยอมรับการแปรงฟันต้องทำอย่างไรบ้าง

A    วิธีการฝึกให้สุนัขยอมรับการแปรงฟันประกอบด้วย

1. ฝึกให้สุนัขชินกับการมีสิ่งของอยู่ในปาก โดยเอานิ้วจุ่มน้ำซุปเนื้อสัตว์แล้วยื่นให้สุนัขเลีย แล้วนำนิ้วไปถูบริเวณเหงือก และฟันของสุนัขเบาๆ พร้อมกับกล่าวชมและให้รางวัล ทำเช่นนี้ประมาณ 2 สัปดาห์

2. พันผ้าก๊อซที่นิ้วแล้วจุ่มน้ำซุปเนื้อสัตว์ จากนั้นถูผ้าก๊อซรอบฟันพร้อมกับกล่าวชม และให้รางวัล ทำเช่นนี้ประมาณ 2 สัปดาห์

3. ฝึกให้สุนัขคุ้นเคยกับรสชาติของยาสีฟันให้แก่สุนัข โดยป้ายยาสีฟันลงบนนิ้วให้สุนัขเลีย จากนั้นป้ายยาสีฟันลงบนเหงือก และฟันของสุนัขพร้อมทั้งกล่าวชม และให้รางวัล ทำเช่นนี้ประมาณ 1-2 สัปดาห์

5. เริ่มแปรงฟันให้แก่สุนัข โดยเริ่มจากซี่ที่เข้าถึงง่าย เช่น ฟันตัด  ฟันเขี้ยว  แปรงโดยให้ขนแปรงทำมุม 45 องศา กับรอยต่อระหว่างเหงือก และฟัน พร้อมทั้งกล่าวชมสุนัขไปด้วย เมื่อสุนัขยอมรับการแปรงฟันแล้วจึงค่อยๆ เพิ่มจำนวนฟันที่จะแปรงในแต่ละครั้ง จนแปรงฟันได้ทั้งปาก

ในแต่ละขั้นตอนเจ้าของต้องอดทน ใจเย็น หมั่นกล่าวชมเชย และให้รางวัลแก่สุนัขทุกครั้ง เพื่อให้สุนัขชื่นชอบและไม่ต่อต้านการแปรงฟัน เจ้าของอาจจะเหนื่อยมากกว่าสุนัขจะยอมแปรงฟัน แต่เชื่อเถอะว่าผลดีที่ได้จากการแปรงฟันคุ้มค่ากับความเหนื่อยของคุณแน่นอน

Q    เราสามารถให้สุนัขกินอาหารที่มีความสามารถในการขัดฟันได้ทุกช่วงชีวิตหรือไม่

A    อาหารที่มีความสามารถในการขัดฟันเป็นอาหารที่ผู้ผลิตผลิตให้มีขนาดใหญ่ มีเส้นใยสูง เมื่อสุนัขเคี้ยวอาหารเส้นใยเหล่านี้จะช่วยขัดฟันสุนัขทำให้คราบฟันหลุดออกขณะเคี้ยวอาหาร แต่อาหารดังกล่าวมีเส้นใยสูงจึงมีพลังงานต่ำ ทำให้ไม่เหมาะกับสุนัขเด็ก สุนัขตั้งท้อง สุนัขให้นม และสุนัขที่มีกิจกรรมสูง และอาหารดังกล่าวยังลดการสะสมของคราบฟันได้เฉพาะบริเวณของฟันที่มีการบดเคี้ยวเท่านั้น

Q    มีข้อควรระวังในการให้อาหารว่างที่มีคุณสมบัติช่วยขัดฟันหรือไม่

A    อาหารว่างที่มีคุณสมบัติช่วยขัดฟัน มักเป็นอาหารที่มีความน่ากินสูง รสชาติอร่อย ให้พลังงานสูง ดังนั้นหากให้ปริมาณมากเกินไปอาจทำให้สุนัขอ้วนได้

Q    เราจะเลือกของเล่นได้อย่างไรจึงจะเหมาะสม

A    การที่สุนัขกัดแทะของเล่นเป็นการลดการสะสมของคราบฟันอย่างหนึ่งแต่ของเล่นที่ให้แก่สุนัขไม่ควรแข็งเกินไป เนื่องจากหากของเล่นแข็งมากอาจทำให้ฟันของสุนัขแตกหรือหักได้ เวลาเลือกให้ลองเอาของเล่นตีที่หน้าแข้งของเรา ของเล่นที่แข็งแล้วทำให้หน้าแข้งของเราเจ็บ ก็มักจะมีความแข็งมากพอที่จะทำให้ฟันของสุนัขเกิดการแตกหักได้เวลาแทะของเล่นนั้น

โรคในช่องปากสุนัขได้แก่ เหงือกอักเสบ  โรคปริทนต์   ฝีรากฟัน สามารถป้องกันได้โดยการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างสม่ำเสมอโดยเจ้าของ เมื่อเจ้าของดูแลสุขภาพในช่องปากของน้องหมาเป็นอย่างดี และพาเขาไปตรวจร่างกายเป็นประจำทุก ๆ 6 เดือนแล้ว รับรองว่าน้องหมาของคุณจะมีสุขภาพดี และอยู่ให้ความสุขทางใจกับคุณไปจวบจนถึงอายุขัยของเขา

คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

หมายเหตุ โครงการสัตวแพทย์ จุฬาฯ ติดปีกบายนกแอร์ และหนังสือพิมพ์แนวหน้า ยังคงตระเวนออกทำหมันและฉีดวัคซีนป้องกันโรคกลัวน้ำ และตรวจสุขภาพให้กับสุนัขและแมวจรจัดทั่วประเทศ หากชุมชนใดต้องการให้โครงการของเราไปทำหมันและตรวจสุขภาพในน้องหมาและแมวในชุมชนของคุณ โปรดติดต่อที่ e-mail address : luangpee@hotmail.com