Pieta by Michealangelo

Pieta คำอิตาเลียนที่แปลว่าโศกาอาดูรอย่างยิ่งนี้ มักหมายถึงผลงานแกะสลักรูปพระแม่มารีอุ้มพระศพของพระเยซู  คำที่ตรงกันกับคำว่า Pieta ในภาษาอังกฤษก็คือ Lamentation แม้ภาพศิลป์ที่เกี่ยวกับ Lamentation นั้นส่วนใหญ่จะเป็นภาพในลักษณะเดียวกันกับ Pieta แต่ศิลปินบางคนก็วาดภาพ Lamentation ในช่วงที่อดัมและอีฟเสียใจอย่างสุดซึ้งกับการเสียชีวิตของ Abel บุตรคนเล็กจากน้ำมือของบุตรคนโตด้วย

ผลงาน Pieta ในยุคแรก ๆ ที่เริ่มขึ้นตั้งแต่ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 13 นั้น มักมีขนาดเล็กและทำจากไม้  Pieta ที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลกคงไม่มีชิ้นใดเกิน Pieta ของ Michelangelo ที่จัดแสดงอยู่ ณ St. Peter กรุงวาติกัน  หินอ่อนแกะสลักรูปพระแม่มารีอุ้มพระเยซูในท่าสิ้นพระชนม์หลังถูกตรึงกางเขนของ Michelangelo นี้แตกต่างจาก Pieta อื่น ๆ ตรงที่ 1) มันมีขนาดใหญ่มากเมื่อเทียบกับ Pieta ในยุคเก่า ๆ ก่อนผลงานชิ้นนี้จะถือกำเนิดขึ้น  2) พระพักตร์ของพระแม่มารีแสนจะเยาว์วัย ทั้งนี้คงเป็นเพราะศิลปินมีความเชื่อว่า 2.1) พระเจ้าทรงเป็นแหล่งของความงดงามและอ่อนเยาว์ เมื่อพระแม่มารีทรงใกล้ชิดกับพระเจ้ามากที่สุด พระนางจึงควรดูอ่อนเยาว์และสวยงามตลอดกาล  2.2) รูปกายภายนอกควรเป็นสิ่งสะท้อนถึงความงามภายใน  เมื่อพระนางทรงบริสุทธิ์ ศิลปินจึงแกะสลักให้พระนางงดงามและเยาว์วัย 3) สีพระพักตร์ของพระเยซูมิได้แสดงท่าที่เจ็บปวด แต่กลับสงบนิ่ง ทั้งนี้คงเป็นเพราะศิลปินต้องการให้พระพักตร์ของพระองค์แสดงให้เห็นถึงการปล่อยวาง และการที่พระองค์ทรงปลดปล่อยให้มนุษย์พ้นจากบาปนั่นเอง

Lamentation by Alfred Hrdlicka

ผลงานระดับ Masterpiece ที่ถูกสร้างขึ้นตามคำบัญชาของท่าน Cardinal Jean de Billheres ชาวฝรั่งเศสเพื่อไว้ประดับบนหลุมศพของท่านเองชิ้นนี้ยังมีความพิเศษอีกประการตรงที่ มันเป็นผลงานชิ้นเดียวที่ Michelangelo ได้แกะสลักชื่อของเขาบนผ้าปิดอกของพระแม่มารีด้วยเพื่อยืนยันว่าเป็นผลงานของเขา  เนื่องจาก ผลงาน Pieta ของ Michelangelo ชิ้นนี้มีความพิเศษมากดังที่กล่าวมาข้างต้น นักท่องเที่ยวที่ไปกรุงโรมและได้มีโอกาสไปเยี่ยมเยือนโบสถ์ St. Peter ในกรุงวาติกันจึงต้องไปชื่นชมผลงานชิ้นนี้ให้ได้ ไม่เช่นนั้นแล้วจะเหมือนไปไม่ถึงกรุงโรมเลยทีเดียว

ใน Museum am Dom เมือง Wurzburg นั้น ก็มี Pieta ที่หลากหลายให้นักท่องเที่ยวได้เยี่ยมชมโดยการจัดเรียงตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 13 เรื่อยมา เช่น Pieta ปี 1275 เป็นภาพพระเยซูที่มีแผลเลือดซึมบนตักของพระนางมารีซึ่งกำลังโศกเศร้าอย่างยิ่ง สังเกตได้จากน้ำตาที่ไหลพรากลงบนแก้ม  ส่วน Pieta ปี 1350 นั้น พระนางมารีดูอ่อนเยาว์กว่าและมีสีหน้าเฉยเมยกว่าผลงานปี 1275 แต่ยังคงเห็นแววตาอันโศกเศร้า  สำหรับ Pieta ในปี 1430 นั้นพระนางมารีดูเยาว์วัยกว่าพระบุตรที่สิ้นพระชนม์บนตักเสียอีก ทั้งนี้อาจเป็นเพราะศิลปินตีความเช่นเดียวกันกับ Michelangelo ว่า พระนางบริสุทธิ์จึงดูเยาว์วัย  หรือความเยาว์วัยนี้เกิดจากพระนางเป็นสัญลักษณ์ของโบสถ์ซึ่งถือเป็นเจ้าสาวของพระคริสต์

By Thomas Lange

สำหรับ Pieta ในยุคใหม่ ๆ ได้รับการตีความที่แปลกออกไปยิ่งกว่าเดิมมาก เช่น Pieta ของ Kathe Kollwitz ซึ่งเป็นผลงานในปี 1938 นั้น พระศพของพระเยซูกลับมิได้วางอยู่บนตักของพระแม่มารี แต่กลับอยู่ที่หว่างขา และพระแม่มารีทรงสำแดงความโศกเศร้าเยี่ยงคนปกติด้วยการร้องไห้มากมายจนถึงกับต้องเอามือปิดปาก ส่วน Lamentation ของ Alfred Hrdlicka ช่างแกะสลักชาวออสเตรียนนั้น แม้จะมีลักษณะเสมือนหนึ่ง Pieta มาตรฐานที่วาดกันอยู่ทั่วไปมาแต่อดีต แต่แนวทางการวาดดูทันสมัยมากจนผู้ที่ไม่คุ้นเคยกับภาพคริสเตียนโบราณอาจไม่เชื่อเลยว่าภาพนี้มาจากแรงบันดาลใจทางด้านศาสนา  สำหรับผลงาน Pieta ของ Thomas Lange นั้นดูตื่นตาตื่นใจจนยากที่จะหาคำมาบรรยายให้เข้าใจถึงแรงบันดาลใจของศิลปินได้อย่างแท้จริง

Lamentation of Adam and Eve

Pieta and Resurrection by Thomas Lange

By Kathe Kollwitz

By Josef Felix Muller