รำเบิกโรง

             บัดนั้น                     พระยาภิเภกยักษี                    เห็นพระองค์ทรงโศกโศกี      อสุรีกราบลงกับบาทา

ทูลว่าพระลักษณ์สุริยวงศ์      ยังไม่ปลงชีวังสังขาร์              อันโมกขศักดิ์อสุรา             พรหมาประสิทธิ์ประสาทไว้

ทรงอานุภาพฤทธิรุทร์           ต้องใครจะฉุดนั้นไม่ไหว       แต่มียาคู่หอกชัย                     ให้ไว้สำหรับแก้กัน

แม้นละไว้จนรุ่งราตรี            ต้องแสงพระระวีจะอาสัญ     ขอให้ลูกพระพายเทวัญ          ไปห้ามพระสุริยันในชั้นฟ้า

อย่าเพ่อรีบรถบทจร               ข้ามยุคลธรภูผา                      แล้วให้ไปเก็บตรีชวา              ทั้งยาชื่อสังกรณี

ยังเขาสรรพยาบรรพต           ปรากฏอยู่ยอดคีรีศรี              กับปัญจมหานที                     สรรพยาทั้งนี้มาให้ทัน

แม้นว่าได้บดชโลมลง            องค์พระอนุชาไม่อาสัญ         จะดำรงคงชีพชีวัน                หอกนั้นก็จะหลุดขึ้นมา

การแสดงโขนพระราชทานในปีนี้ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มูลนิธิสงเสริมศิลปาชีพฯ จัดการแสดงในชุดศึกกุมภกรรณ ตอนโมกขศักดิ์ ซึ่งเป็นการแสดงต่อเนื่องมาทุกปี ตั้งแต่ พ.ศ. 2552 จัดแสดงในชุดพรหมาศ พ.ศ. 2553 แสดงชุดนางลอย พ.ศ. 2554 แสดงชุดศึกมัยราพณ์ และ พ.ศ. 2555 แสดงชุดจองถนน

โขนพระราชทานนี้จัดขึ้นตามพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จแม่ของปวงชนชาวไทย เพื่อเป็นการธำรงและฟื้นฟูงานช่างฝีมือชั้นสูงหลากหลายสาขา นอกจากงานด้านนาฏศิลป์ชั้นสูงแล้ว ยังช่วยรักษาและส่งเสริมงานด้านช่างทำหัวโขน ช่างปักสะดึงกรึงไหม ช่างเงินช่างทอง และเพื่ออนุรักษ์การแต่งหน้าละครแบบโบราณของไทยไว้

พลับพลาพระราม

สำหรับฉากต่าง ๆ ในท้องเรื่องก็บรรจงสร้างขึ้นอย่างงดงามวิจิตรอลังการจนเกินจะบรรยาย โดยเฉพาะฉากท้องพระโรงกรุงลงกาที่เน้นการแกะลายสมัยกรุงศรีอยุธยาในรัชสมัยพระปราสาททอง ซึ่งผสมผสานกับลายขอมโบราณแบบลพบุรี และทวาราวดี ส่วนฉากพิเศษเช่นฉากพลับพลาพิธีลับหอกโมกขศักดิ์ ฉากพระวิมานพระพรหม และฉากหนุมานยุดราชรถพระอาทิตย์ รวมถึงฉากสำคัญคือฉากหนุมานเนรมิตกายให้ใหญ่โตเพื่อเก็บยาที่เขาสรรพยา การแสดงโขนชุดนี้ยังแฝงแนวคิดสำคัญเรื่อง ธรรมะย่อมชนะอธรรม การเสียสละเพื่อส่วนรวม และความกตัญญูกตเวที

แต่สิ่งที่สำคัญอีกประการของการแสดงโขนครั้งนี้คือเป็นการเปิดโอกาสให้นักแสดงรุ่นใหม่ซึ่งเป็นเยาวชนของชาติได้เข้าไปมีส่วนร่วมด้วย ปีนี้มีนักแสดงเยาวชนกว่า 500 คนไปแสดงความสามารถเพื่อให้กรรมการได้คัดเลือก โดยตัวแสดงเยาวชนที่ผ่านการคัดเลือกจะได้ร่วมแสดงกับนักแสดงชั้นครูด้วย โดยรับบทเป็นตัวเอกของเรื่องมากมาย อาทิ หนุมาน ทศกัณฐ์ เป็นต้น ซึ่งเหล่านี้ล้วนเป็นพระราชปณิธานของสมเด็จแม่ของแผ่นดินที่มีรับสั่งว่า อยากให้เด็ก ๆ มีความภาคภูมิใจว่าการเรียนนาฏศิลป์ เขาจะเป็นผู้สืบสานศิลปวัฒนธรรมของชาติ และยังมีโอกาสได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้จากครู อาจารย์ ศิลปินแห่งชาติ และผู้เชี่ยวชาญพิเศษอีกด้วย

พลับพรากรุงลงกา

การแสดงโขนพระราชทานชุดศึกกุมภกรรณ ตอนโมกขศักดิ์นี้จัดแสดงมาตั้งแต่วันที่ 24 พฤศจิกายน จนถึงวันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ. 2556 สำหรับผู้ที่พลาดการชมในปีนี้ก็คงต้องรอชมการแสดงชุดใหม่ในปีหน้า และปีถัด ๆ ไป

หมายเหตุ กุมภกรรณมีความซื่อสัตย์ เที่ยงธรรมเป็นอย่างมาก เคยทูลขอพรพระพรหมให้ตนมีสภาพคล้ายพระวิษณุ คือนอนหลับเป็นเวลานาน แล้วตื่นแค่เพียงวันเดียว แต่สามารถหยั่งรู้ความเป็นไปของโลกในระหว่างการนอนหลับ ดังนั้นเมื่อทศกัณฐ์ปลุกกุมภกรรณให้ไปรบกับพระราม กุมภกรรณรู้ดีว่าพระรามคือพระวิษณุอวตารลงมา ซึ่งตนไม่มีทางรบชนะอย่างเด็ดขาด แต่ด้วยหน้าที่ของการเป็นทหารของตน กุมภกรรณจึงตัดสินใจไปรบให้ โดยทูลกับทศกัณฐ์ว่า ถ้าตนตายในการรบ ก็ขอให้ทศกัณฐ์ยอมแพ้พระรามเสีย เพราะถ้าตนรบไม่ชนะ ก็ย่อมไม่มีใครรบชนะพระรามได้

หนุมานชาญสมร

หนุมานห้ามรถพระอาทิตย์

พระลักษณ์ถูกหอกโมกขศักดิ์

พระลักษณ์ถูกหอกโมกขศักดิ์

ยกรบ

ยกรบ

ยกรบ

หนุมานปีนเขาสรรพยา

พระราม พระลักษณ์