สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า

รำลึกพระเกียรติคุณ ‘สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า’

ในนิทรรศการ ‘สยาม- อเมริกัน พันวัสสาอัยยิกาเจ้า’

เนื่องในโอกาสฉลองครบรอบ 120 งานเวิลด์โคลัมเบียนเอ็กซ์โอซิชัน ค.ศ.1893 ณ นครชิคาโก สหรัฐอเมริกา  มูลนิธิสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า  จัดงานแถลงข่าวการจัดนิทรรศการ “สยาม – อเมริกัน พันวัสสาอัยยิกาเจ้า” เพื่อเฉลิมพระเกียรติและน้อมรำลึกถึงพระเกียรติคุณ  สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า เมื่อครั้งทรงดำรงพระอิสริยยศ สมเด็จพระนางเจ้าสว่างพัฒนา พระบรมราชเทวี โดยทรงรับหน้าที่อำนวยการจัดส่งงานศิลปหัตถกรรมของสตรีสยามไปร่วมงานเวิลด์โคลัมเบียนเอ็กซ์โอซิชัน นับเป็นครั้งแรกที่มีการนำผลงานสตรีจากประเทศต่างๆ จัดแสดงเผยแพร่ออกสู่สายตาชาวโลก

อีกทั้ง เป็นส่วนหนึ่งของการเฉลิมพระเกียรติวาระ 150 ปี พระราชสมภพและร่วมเฉลิมฉลองในโอกาสที่องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ ประกาศเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงเป็นบุคคลสำคัญของโลก ที่มีผลงานดีเด่นด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์ประยุกต์ (สาธารณสุข) วัฒนธรรม สังคมศาสตร์ และมนุษยศาสตร์ โดยมี ชวลี อมาตยกุล กรรมการและเลขานุการ มูลนิธิสมเด็จพระพันวัสสาฯ พร้อมด้วย พาสินี ลิ่มอติบูลย์ กรรมการมูลนิธิฯ และ กรรภิรมย์  กังสนันท์  อนุกรรมการฝ่ายวิชาการ มูลนิธิสมเด็จพระพันวัสสาฯ ร่วมแถลงข่าว ณ วังสระปทุม

สมุดภาพเกี่ยวกับประเทศไทย ปกสมุดเป็นฝีพระหัตถ์ทรงปักด้วยไหม ทอง เงิน ลวดลายดอกบัว และใบบัว

ชวลี อมาตยกุล กรรมการและเลขานุการ มูลนิธิสมเด็จพระพันวัสสาฯ เผยว่า สืบเนื่องจากนิทรรศการเพื่อเฉลิมฉลองวาระครบรอบ 150 ปี พระราชสมภพสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ที่พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์แห่งนครชิคาโก สหรัฐอเมริกา ซึ่งกำลังจัดแสดงต่อเนื่องในขณะนี้จนถึงวันที่ 28 กุมภาพันธ์  2557 ได้รับการร้องขอมาว่าทำไมคนไทยไม่มีโอกาสได้ชมเหมือนคนที่อเมริกา  ทางมูลนิธิสมเด็จพระพันวัสสาฯ จึงจัดนิทรรศการ “สยาม - อเมริกัน พันวัสสาอัยยิกาเจ้า” ขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติและน้อมรำลึกถึงพระเกียรติคุณ สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า เมื่อย้อนไป 120 ปีที่แล้ว  สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงได้รับเป็นแม่งานการจัดแสดงศิลปหัตถกรรมของสตรีสยามไปร่วมงานเวิลด์โคลัมเบียนเอ็กซ์โอซิชัน  ณ นครชิคาโก สหรัฐอเมริกา  ทรงจัดเตรียมของทุกอย่างด้วยพระองค์เอง พร้อมมีการจัดประชุมแบ่งหน้าที่ของแต่ละคน ใครถนัดอะไร ก็ให้ทำอันนั้น ส่วนพระองค์ทรงรับเป็นพระธุระในการเย็บปักถักร้อย

การจัดแสดงนิทรรศการครั้งนี้ไม่สามารถนำของจริงทุกชิ้นมาได้ เนื่องจากอยู่ที่ชิคาโก จึงจำลองสมุดภาพเกี่ยวกับประเทศไทยในเวลานั้น โดยจำลองฝีพระหัตถ์สมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ขนาดเท่าของจริง  โดยปกสมุดเป็นฝีพระหัตถ์ทรงปักด้วยไหม ทอง เงิน ลวดลายดอกบัว และใบบัว ที่มุมล่างด้านขวาของปกประดับด้วยรูปช้างเงิน โครงเล่มและที่ปิดทำด้วยเงินฉลุลวดลาย ฝีมือบริษัททิฟฟานี่  ซึ่งเป็นการแสดงให้เห็นถึงประเทศไทยในขณะนั้น เป็นชาติที่มีอารยธรรมและวัฒนธรรมที่สวยงามมาก  ทั้งนี้ พระองค์ได้พระราชทานสมุดภาพเล่มนี้ให้แก่มิสซิสพ็อตเตอร์ พาล์มเมอร์ ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งประธานกรรมการผู้จัดงานฝ่ายสตรีของงานเวิลด์โคลัมเบียเอ็กซ์โปซิชัน 1893

บริเวณด้านหน้าของนิทรรศการ จัดแสดงหัตถกรรมสตรีสยาม

กรรภิรมย์  กังสนันท์  อนุกรรมการฝ่ายวิชาการ มูลนิธิสมเด็จพระพันวัสสาฯ  เผยว่า นิทรรศการ แบ่งเป็น 3 ภาค ได้แก่ ภาคแรก “ทวิเทศสมาภิวัฒน์” แสดงถึงประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไทย กับสหรัฐอเมริกา  โดยในปี พ.ศ. 2436 สหรัฐอเมริกาเชิญราชอาณาจักรสยามให้ส่งสินค้า ผลิตผล และประดิษฐกรรมต่างๆ ไปร่วมงานนิทรรศการแสดงสินค้านานาชาติที่นครชิคาโก ซึ่งเป็นงานใหญ่และมีชื่อเสียงของโลกเวลานั้น โดยมี สมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา พระบรมราชเทวี พระอิสริยยศสมัยนั้นทรงเป็นแม่งาน  ส่วนภาคที่ สอง “โลกนิทรรศพันวัสสา” เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า และพระปรีชาสามารถด้านงานศิลปหัตถกรรมสตรี โดยเฉพาะงานเย็บปักถักร้อย ทรงเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ให้ทรงอำนวยการงานระดับประเทศ และระดับนานาชาติ

และภาคสาม “สว่างวัฒนากิตติประกาศ” จัดแสดงบรรดาสิ่งของ ผลงาน และผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่นานาชาติ รวมทั้งประเทศไทย ส่งไปจัดแสดงงานศิลปหัตถกรรมสตรี ซึ่งสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงอำนวยการจัดส่งไปจัดแสดงในงานเวิลด์โคลัมเบียนเอ็กซ์โปซิซัน ค.ศ.1893  ครั้งนั้นคณะกรรมการจัดงานได้พิจารณาจัดประกวดผลผลิต ประดิษฐกรรม และผลิตภัณฑ์ที่ส่งไปร่วมงาน โดยผู้เป็นเจ้าของผลงานได้รับรางวัลเป็นแผ่นทองแดงจารึกชื่อ พร้อมประกาศนียบัตร ผลการตัดสินปรากฏว่า ราชอาณาจักรสยามได้รับรางวัลรวมทั้งสิ้น 101 รายการ และในบรรดาสิ่งของที่ได้รับรางวัลเหล่านั้น มีผลงานฝีพระหัตถ์ในนามาภิไธยสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า จำนวน 22 รายการ

พาสินี ลิ่มอติบูลย์ , ชวลี อมาตยกุล และ กรรภิรมย์ กังสนันท์

ผู้สนใจสามารถเข้าชม นิทรรศการ “สยาม - อเมริกัน พันวัสสาอัยยิกาเจ้า” ได้ตั้งแต่วันนี้ - 31 มีนาคม 2557 ซึ่งเปิดให้เข้าชมทุกวัน (ยกเว้นวันอาทิตย์) เวลา 10.00-16.00 น. ณ พระตำหนักใหญ่ วังสระปทุม  โดยเสียค่าบัตรเข้าชมในราคา ผู้ใหญ่ 150 บาท ส่วนนักเรียน และนักศึกษา 50 บาท สอบถามเพิ่มเติม โทร.02-252-1965-7 หรือที่ www.queensavang.org