โรคเบาหวาน หรือ Diabetes mellitus (DM) หรือที่เรียกทั่วไปว่า Diabetes เป็นโรคที่เกิดจากการที่ร่างกายขาดฮอร์โมนที่มีชื่อว่า “อินซูลิน” ซึ่งฮอร์โมนตัวนี้ทำหน้าที่ในการช่วยลดระดับน้ำตาลในกระแสเลือด (ช่วยดึงน้ำตาลในเลือดเพื่อให้ร่างกายนำไปใช้) หรืออาจเกิดจากการที่ร่างกายสร้างฮอร์โมนอินซูลินได้ปกติแต่ร่างกายไม่สามารถใช้งานได้ ซึ่งทั้งหมดนี้ส่งผลให้เกิดภาวะการที่ร่างกายมีระดับน้ำตาลในกระแสเลือดสูงอยู่ตลอดเวลา ซึ่งจะพบน้ำตาลปนออกมาในปัสสาวะ
โรคเบาหวานนี้มักเกิดในสัตว์เลี้ยงที่มีอายุมาก โดยทั่วไปมักจะพบในสุนัขที่มีอายุประมาณ 7-9 ปี ส่วนในแมวจะพบที่อายุประมาณ9-11 ปี แต่ก็สามารถพบได้ในสุนัขและแมวที่อายุน้อยได้เช่นกัน
ในสุนัขจะพบว่าเกิดในสุนัขเพศเมียมากกว่าเพศผู้ ส่วนพันธุ์ที่พบบ่อย ได้แก่ พุดเดิ้ล (poodle) โกลเด้นรีทรีฟเวอร์ (golden retriever) ดัชชุนด์ (dachshund) ส่วนในแมว มักจะพบในเพศผู้
ที่ทำมันแล้ว และในแมวที่มีลักษณะอ้วนมากกว่า ซึ่งจะพบได้ในแมวทุกสายพันธุ์
สาเหตุของโรคเบาหวานนั้น มีหลายสาเหตุด้วยกัน ได้แก่พันธุกรรม ความเครียด ความผิดปกติของตับอ่อน เช่น โรคตับอ่อนอักเสบ ความอ้วน และการได้รับยาบางชนิด เช่น สเตียรอยด์ เป็นต้น
อาการที่เจ้าของสัตว์เลี้ยงสามารถสังเกตได้ง่าย นั่นคือสุนัขหรือแมวจะกินน้ำมากกว่าปกติ ปัสสาวะบ่อย และมากกินอาหารเก่งกว่าปกติแต่น้ำหนักตัวลดลง บางรายจะพบภาวะกระจกตาขุ่น หรือต้อกระจก (cataract) ร่วมด้วย
ในกรณีที่สัตว์เลี้ยงเป็นโรคเบาหวานแล้วไม่ได้ทำการรักษาหรืออยู่ในช่วงการรักษาแต่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้จะส่งผลให้เกิดภาวะคีโตนในกระแสเลือด (ketosis)ซึ่งคีโตน (ketone) เป็นสารที่เกิดจากการที่ร่างกายสลายไขมันเพื่อเป็นแหล่งพลังงานทดแทนการใช้น้ำตาล เนื่องจากในสัตว์ป่วยด้วยโรคเบาหวานร่างกายจะไม่สามารถใช้น้ำตาลเป็นแหล่งพลังงานได้นั่นเอง
การมีคีโตนในกระแสเลือดสูงจะทำให้สัตว์ป่วยซึมเบื่ออาหาร อาเจียน ร่างกายอยู่ในภาวะขาดน้ำ ซึ่งจะทำให้สัตว์เสียชีวิตได้ครับ
การวินิจฉัยโรคเบาหวานนั้น สามารถทำได้คล้ายกับในคน คือนอกจากการสังเกตจากอาการแล้วเราจะใช้การตรวจเลือด โดยจะให้สัตว์อดอาหารอย่างน้อย8 ชั่วโมง แล้วทำการเจาะเลือดเพื่อตรวจวัดระดับน้ำตาลในกระแสเลือดนั่นเองโดยในช่วงอดอาหาร ค่าปกติของน้ำตาลในกระแสเลือดจะมีค่าไม่เกิน 120 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
การรักษาโรคเบาหวานค่อนข้างซับซ้อน เนื่องจากเจ้าของต้องพาสัตว์ไปพบสัตวแพทย์เพื่อทำการตรวจระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดต่อเนื่องกัน แล้วทำเป็นกราฟ เพื่อดูการขึ้น-
ลงของน้ำตาลในเลือดในหนึ่งวัน (serial blood glucose curve) เพื่อคำนวณหาค่าที่เหมาะสมในการให้ฮอร์โมนอินซูลิน ให้สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ได้ตลอดทั้งวัน
นอกจากนี้ในการดูแลที่สำคัญสำหรับสัตว์ที่ป่วยด้วยโรคเบาหวาน นั่นคือ “การควบคุมอาหาร” ซึ่งอาหารที่เหมาะสมกับสัตว์ป่วยนั้นควรเป็นอาหารที่มีเส้นใยอาหาร (fiber) สูงส่วนคาร์โบไฮเดรตที่สามารถให้ได้นั้น ควรเป็นชนิดที่ย่อยยาก เพื่อให้ระดับน้ำตาลในกระแสเลือดเพิ่มขึ้นอย่างช้าๆ ซึ่งในปัจจุบันจะมี “โภชนบำบัด” หรือ “อาหารที่ใช้ในการรักษา” ที่ทำเป็นเชิงธุรกิจสำหรับโรคเบาหวาน ซึ่งค่อนข้างสะดวกในการใช้ ซึ่งอาจเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับเจ้าของที่ไม่สะดวกปรุงอาหารเองให้สัตว์เลี้ยงป่วยเป็นโรคเบาหวานครับ
ขอเรียนย้ำว่า เมื่อท่านสังเกตเห็นสัตว์เลี้ยงมีอาการผิดปกติเหล่านี้ เช่นกินน้ำมาก ปัสสาวะบ่อยและมากกว่าปกติ กินอาหารเก่งแต่น้ำหนักตัวลดลง ท่านเจ้าของต้องอย่าลืมคิดถึงเรื่องโรคเบาหวานนะครับ ทางที่ดีควรพาสัตว์เลี้ยงไปพบสัตวแพทย์ เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยและรักษาต่อไปครับ โรคนี้เป็นโรคที่อันตรายซึ่งสามารถทำให้สัตว์เลี้ยงของท่านเสียชีวิตได้ หากปล่อยทิ้งไว้หรือไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี แต่เจ้าของสามารถควบคุมและดูแลให้สัตว์เลี้ยงมีชีวิตอย่างมีสุขภาวะที่ดีจนแทบจะไม่ต่างจากสุนัขและแมวปกติเลยครับ
ผศ.นพ.ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร
ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร
คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี