ท่านเจ้าของสัตว์หลายท่านคงเคยประสบปัญหาพฤติกรรมแปลกๆ ที่ไม่ค่อยน่ารักของสัตว์เลี้ยง เช่น มีความก้าวร้าว ดุร้าย กัดสัตว์ตัวอื่นรวมถึงเจ้าของมั่วไปหมด บางรายชอบตะกุยสิ่งของในบ้าน หรือแม้แต่ปัสสาวะเรี่ยราดทั่วไป ปัญหาเหล่านี้อาจเกิดตั้งแต่เป็นลูกสัตว์ตัวเล็กๆ หรือบางครั้งเพิ่งจะมาเกิดตอนโตเป็นหนุ่มเป็นสาวแล้ว ปัญหาเหล่านี้อาจทำให้เจ้าของบางรายถึงกับท้อใจ จนอยากจะเอาสัตว์เหล่านั้นไปปล่อยให้รู้แล้วรู้รอดไปเสียเลย วันนี้เรามาคุยเรื่องนี้กัน โดยข้อมูลดีๆจากอาจารย์ สพ.ญ.ดร.จุฑามาส เบญจนิรัตย์ จาก ภาควิชาสรีรวิทยา คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ครับ
ปัญหาพฤติกรรมคืออะไร?
ปัญหาพฤติกรรมคือ สิ่งที่สัตว์แสดงออกมาในชีวิตประจำวันต่อสถานการณ์ใดสถานการณ์หนึ่ง หรือต่อสิ่งกระตุ้นใดก็ตามที่เจ้าของรู้สึกว่าไม่เหมาะสม
ปัญหาพฤติกรรมที่พบได้บ่อยมีอะไรบ้าง?
ตัวอย่างปัญหาพฤติกรรมที่พบได้บ่อย ได้แก่ ความดุร้าย(Aggression) การหวงอาหารและสิ่งของ (Food/toy guarding)การขับถ่ายไม่เป็นที่ (House soiling) การทำลายทรัพย์สินในบ้าน (Destructive problem) การส่งเสียงร้องดังรบกวน(Excessive barking) การวิ่งไล่ยานพาหนะต่างๆ (Chasingbehavior) การกระโจนใส่เจ้าของหรือคนแปลกหน้า (Inappropriate greeting) เป็นต้น
พฤติกรรมเหล่านี้ เป็นสิ่งที่ควรได้รับการแก้ไข โดยที่เรา(ทั้งเจ้าของและสัตวแพทย์) จะต้องพยายามทำความเข้าใจถึงพฤติกรรม และหาสาเหตุความเป็นไปได้ด้วยข้อมูลพื้นฐานทางการแพทย์และทางจิตวิทยาในการแสดงออกนั้นๆ แล้วทำการแก้ไขปรับปรุงพฤติกรรมของสัตว์โดยยึดตามหลักสวัสดิภาพสัตว์ (Animal welfare) ซึ่งก็คือ Reward based training ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมครับ
เรามาลองดูตัวอย่างของพฤติกรรมดื้อๆ ของเจ้าเหมียว เจ้าตูบพร้อมการวิเคราะห์ถึงสาเหตุและวิธีแก้ไขของปัญหาเหล่านั้นกันครับ
ปัญหาที่ 1 ทำไมน้องแมวถึงอยู่ดีๆ ไม่ยอมใช้กระบะทราย?
การที่แมวอยู่ดีๆ แล้วจะไม่ยอมใช้กระบะทรายนั้น เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุครับ
สาเหตุแรก-อาจเกิดจากเจ้าของลืมที่จะทำความสะอาดกระบะทรายแมวบางตัวเป็นสัตว์รักสะอาดมาก จะไม่ยอมใช้กระบะทรายเลย ถ้ากระบะทรายไม่ได้ถูกทำความสะอาด ดังนั้นควรมีการตักเอาปัสสาวะและก้อนอุจจาระออกจากกระบะทรายออก (กรณีที่ใช้ทรายแมวแบบจับตัวเป็นก้อน) อย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง และอาจเปลี่ยนทรายทั้งหมดและล้างทำความสะอาดกระบะทรายประมาณเดือนละ1 ครั้ง เมื่อกระบะทรายสะอาดแล้วน้องแมวก็จะกลับมาใช้กระบะทรายได้ตามปกติ
สาเหตุที่สอง-อาจเกิดจากจำนวนกระบะทรายไม่พอเพียงกับจำนวนแมวหรือถูกวางไว้ในที่ที่ไม่เหมาะสม เช่นมีความวุ่นวายมากๆ ถ้าที่บ้านเลี้ยงแมวจำนวนมาก ควรจะต้องเพิ่มจำนวนกระบะทราย และวางไว้ในหลายๆ จุด ภายในบ้านเพื่อที่แมวทุกตัวในบ้านได้มีโอกาสเลือกใช้กระบะทรายตามความสะดวก
การที่เลี้ยงแมวหลายๆ ตัวภายในบ้าน บางครั้งเจ้าของต้องคอยสังเกตความสัมพันธ์ของแมวในบ้านด้วย ถ้ามีบางตัวไม่ถูกกัน ตัวที่โดนรังแก อาจถูกกันไม่ให้เข้ากระบะทราย จึงไปหาที่ขับถ่ายที่อื่น เพราะฉะนั้น “ไม่ควร” วางกระบะทรายทั้งหมดในจุดเดียวกัน
สาเหตุที่สาม-อาจเกิดจากการเปลี่ยนชนิดของทรายแมวหรือตัวกระบะทรายที่มีรูปแบบที่แตกต่างไปจากเดิม แมวบางตัวจะมีความชอบต่อชนิดทรายแมวหรือกระบะทรายบางอย่าง แมวส่วนใหญ่จะชอบทรายที่ไม่มีกลิ่นและกระบะทรายแบบเปิดรวมไปถึงชอบให้ใส่ปริมาณทรายในกระบะทรายให้ลึกพอสมควร ไม่ตื้นเกินไป
สาเหตุที่สี่-อาจเกิดจากการที่แมวไม่สบายเป็นโรคของทางเดินปัสสาวะหรือโรคทางเดินอาหาร เจ้าของสามารถสังเกตได้จากลักษณะการปัสสาวะ หรือการขับถ่าย ว่ามีความผิดปกติหรือไม่ เช่น ปัสสาวะกะปริดกะปรอย มีอาการท้องเสียหรือท้องผูก ถ้าพบอาการดังกล่าวควรรีบนำน้องแมวไปหาสัตวแพทย์โดยเร็วเพื่อแก้ไขปัญหานั้นๆ ครับ
สาเหตุที่ห้า-อาจเกิดจากการที่น้องแมวมีความเครียดจากการเปลี่ยนแปลง เจ้าของต้องสังเกตดูว่าในช่วงที่น้องแมวเริ่มไม่ใช้กระบะทรายนั้นมีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้นภายในบ้านหรือไม่ เช่น มีการนำแมวตัวใหม่มาเลี้ยง มีคนย้ายเข้าหรือออกจากบ้าน เป็นต้น ในกรณีเหล่านี้อาจต้องให้เวลาน้องแมวในการปรับตัว อาจมีการใช้ pheromone sprayมาใช้ เพื่อช่วยลดความเครียด
สัปดาห์หน้า เรามาลองดูตัวอย่างปัญหาพฤติกรรมที่พบได้บ่อยในสุนัข สาเหตุและวิธีแก้ไข รวมถึงแนวทางในการรักษากันครับ
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร
ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร
คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี