เมื่อวันจันทร์ที่ 13/1/63 มีเพื่อนมาขอฉีดวัคซีนป้องกัน “โรคโลหิตเป็นพิษ” ประชาชนส่วนใหญ่เข้าใจผิดคิดว่ามีการฉีดวัคซีนป้องกันโรคโลหิตเป็นพิษ แต่จริงๆ แล้วเป็นการป้องกันโรคปอดบวมจากเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่ง คือ pneumococcusหรือเชื้อนิวโมคอคคัส ซึ่งเป็นเชื้อที่เป็นสาเหตุของการเกิดโรคปอดบวม (pneumonia) ได้บ่อยและรุนแรง ที่มีการผลิตวัคซีนป้องกันได้ ผู้ที่ติดเชื้อโรคอะไรก็แล้วแต่ ถ้าเป็นมาก สามารถทำให้โลหิตเป็นพิษได้ โลหิตเป็นพิษถ้าแปลเป็นภาษาชาวบ้าน ก็คือ มีเชื้อโรค(หรือเชื้อไวรัส หรือเชื้อรา) หรือพิษอยู่ในกระแสเลือด ฉะนั้นความเข้าใจว่าโรค pneumococcus เป็นโรคโลหิตเป็นพิษ ก็มีความเป็นจริงบ้าง แต่เป็นส่วนนิดเดียวเท่านั้นครับ เพื่อนต้องการฉีดป้องกันโรคปอดบวมจากเชื้อpneumococcus เชื้อนิวโมคอคคัส เป็นเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่งที่พบได้ในระบบทางเดินหายใจส่วนบนของคน ติดต่อกันง่ายสามารถแพร่กระจายจากคนสู่คน โดยทางการสัมผัสไอ หรือจามผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคนี้ คือ เด็กอายุต่ำกว่า 5 ขวบผู้ใหญ่อายุมากกว่า 65 ปี ผู้ที่สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น กลุ่มผู้ติดเชื้อเอชไอวีผู้เปลี่ยนถ่ายอวัยวะ ผู้ที่ไม่มีม้าม หรือม้ามไม่ทำงาน
วิธีง่ายๆ เพื่อป้องกันการติดเชื้อนิวโมคอคคัส คือ การดูแลตนเองให้แข็งแรงด้วยการพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกาย รักษาสุขอนามัยให้ดี ล้างมือบ่อยๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัส หรือคลุกคลีกับผู้ป่วย และการเข้าไปอยู่ในสถานที่ที่มีคนแออัด และด้วยการฉีดวัคซีนป้องกันการติดเชื้อนี้
ปัจจุบันมีวัคซีนที่ใช้แพร่หลายในผู้ใหญ่ 2 ชนิด คือ 1) วัคซีนนิวโมคอคคัสคอนจุเกต (13 สายพันธุ์) เป็นวัคซีนชนิดใหม่สามารถสร้างภูมิคุ้มกันได้สูงและนาน แนะนำให้ฉีดเข้ากล้าม 1 เข็ม2) วัคซีนนิวโมคอคคัสชนิดโพลีแซคคาไรด์ (23 สายพันธุ์) แนะนำให้ฉีดเข้ากล้ามและควรฉีดซ้ำหลังจากเข็มแรก 5 ปี
อาการข้างเคียงจากการฉีดวัคซีนส่วนใหญ่เป็นอาการเฉพาะที่ เช่น ปวดบวมบริเวณที่ฉีดและหายได้เองใน 2-3 วัน
อาการของโรคนี้เมื่อติดเชื้อ คือ ปอดบวม ไซนัสอักเสบ หูน้ำหนวก การติดเชื้อในกระแสโลหิต (โลหิตเป็นพิษ) โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรค และถ้าการติดเชื้ออย่างรุนแรงจะเกิด IPD (Invasive Pneumococcal Disease) คือ เชื้อจะกระจายไปทั่วร่างกาย เช่น ในโลหิต ในเยื่อหุ้มสมอง ทำให้เกิดการอักเสบ (meningitis) ปกติ IPD จะเกิดในเด็กบ่อยกว่าผู้ใหญ่ ในผู้ใหญ่ส่วนใหญ่เราจะมุ่งเน้นการฉีดเพื่อป้องกันปอดติดเชื้อ
โรคปอดบวม (จากหลายๆ เชื้อโรค ไวรัส รา) เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของคนทั่วโลกมากถึง 1.6 ล้านคนต่อปี(2005) และเชื้อนิวโมคอคคัสเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดโรคปอดบวม
แม้ว่าการติดเชื้อนิวโมคอคคัสสามารถรักษาได้ด้วยยาปฏิชีวนะ แต่ด้วยการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน ส่งผลให้เชื้อดื้อยามากขึ้น ดังนั้นการป้องกันการติดเชื้อนิวโมคอคคัสจึงมีความสำคัญมาก
ผมจึงพาเพื่อน 2 คนไปฉีดวัคซีนป้องกันโรคปอดบวม ฯลฯ จากเชื้อนิวโมคอคคัส และยังประชาสัมพันธ์จนเขาทั้ง 2 ฉีดวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก คอตีบ ไอกรน และโปลิโอด้วย (4 โรคในเข็มเดียว) ซึ่งสามารถฉีดวัคซีนป้องกัน 4 โรคนี้ (เข็มเดียว) ในวันเดียวกันกับที่ฉีดวัคซีนป้องกันโรคปอดบวมจากเชื้อนิวโมคอคคัสอีกด้วย แต่ฉีดวัคซีนอย่างละแขน
ผมจึงถือโอกาสตรวจข้อมูลล่าสุดของการฉีดวัคซีนของผม ซึ่งผมได้ฉีดบาดทะยัก เกิน 10 ปีมาแล้ว ฉีด 2 เข็มแล้วของโรคปอดบวม (ทั้ง 13, 23 สายพันธุ์อย่างละเข็ม) แต่ควรฉีดอีก 1 เข็มสำหรับโรคปอดบวมที่ป้องกัน 23 สายพันธุ์ ผมจึงถือโอกาสฉีดวัคซีนป้องกัน 2 เข็มไปเลย 1) บาดทะยัก 2) ปอดบวม (23 สายพันธุ์) เข็มละข้าง ต่อไปนี้ผมจะได้ไม่ต้องฉีดวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก ไอกรน คอตีบ โปลิโอ ไปอีก 10 ปี (ถ้ายังมีชีวิตอยู่) ส่วนวัคซีนป้องกันโรคปอดบวม งูสวัด (ที่เคยฉีดไปแล้ว) ต้องรอข้อมูลทางการแพทย์ในอนาคต ว่าควรจะต้องฉีดเพิ่มเติมเพื่อกระตุ้น (booster) ร่างกายให้สร้างภูมิคุ้มกันเพิ่มไหม ส่วนวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ต้องฉีดทุกปีอยู่แล้ว สำหรับผู้สูงอายุ ฯลฯ
ฉะนั้นขณะนี้ผมทันสมัยกับการฉีดวัคซีนป้องกันทุกๆ โรคตามที่วงการแพทย์แนะนำครับ
นพ.พินิจ กุลละวณิชย์
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี