หลังจากหน้าร้อนที่ดูจะโหดร้ายมากขึ้นทุกปี ก็เข้าสู่หน้าฝนเต็มตัว หลายท่านอาจจะชอบที่อย่างน้อยอากาศก็ไม่ร้อนทรมานเหมือนช่วงที่ผ่านมา แต่ขณะเดียวกันหลายท่านก็เผชิญกับความยากลำบากในการเดินทาง ตลอดจนน้ำรอการระบายที่เป็นปัญหารุนแรงในหลายพื้นที่
ปัญหาสุขภาพในช่วงนี้หนีไม่พ้นโรคภัยที่มาทางอากาศอย่างเช่นไข้หวัด และที่มาทางน้ำ เช่น โรคฉี่หนู น้ำกัดเท้า และที่สำคัญคือโรคที่นำโดยยุงซึ่งแพร่พันธุ์ได้ดีในช่วงฝนตกน้ำขัง สถานพยาบาลต่างๆ ได้เริ่มทยอยฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ให้กับประชากรกลุ่มเสี่ยง วัคซีนป้องกันไข้เลือดออกก็ประชาสัมพันธ์ในหลายสื่อแต่ราคายังค่อนข้างแพงสองโรคนี้จะเป็นปัญหาเมื่อเข้าหน้าฝนจนไปถึงช่วงอากาศเย็นปลายปี ในแต่ละปี ประเทศไทยพบผู้ป่วยทั้งสองโรคนี้เป็นจำนวนมาก โดยในปีนี้พบผู้ติดเชื้อไข้เลือดออกแล้วหลายพันราย ส่วนไข้หวัดใหญ่ปัญหาดูจะลดลงหลังมีการรณรงค์ให้วัคซีนป้องกันในกลุ่มเสี่ยง รวมทั้งการวินิจฉัยที่ปัจจุบันทำได้อย่างรวดเร็ว ทั้งสองโรคนี้เกิดจากเชื้อไวรัสเช่นเดียวกันกับไข้หวัดตามฤดูกาลที่พบบ่อยมากในช่วงนี้ โดยทั่วไปสถานพยาบาลในประเทศไทยจะรับมือกับโรคไวรัสเหล่านี้ได้เป็นอย่างดี เนื่องจากมาเยือนเป็นประจำ อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ควรทราบเกี่ยวกับการติดเชื้อไวรัสดังกล่าวก็คือการดูแลรักษา โดยทั่วไปการติดเชื้อไวรัสในประชากรทั่วไปสามารถหายเองได้หากสภาพร่างกายแข็งแรงและที่สำคัญคือการพักผ่อนเพียงพอ ดื่มน้ำมากๆ ขณะที่การรับประทานยาบางอย่างที่ไม่จำเป็นอาจมีผลทำให้การติดเชื้อนั้นแย่ลง ตัวอย่างที่สำคัญคือการรับประทานยาแก้ปวดลดไข้ในปริมาณมากเกินไป ในการติดเชื้อไวรัสหลายชนิดจะเกิดภาวะตับอักเสบจากไวรัสอยู่แล้ว แต่ส่วนใหญ่อาการจะไม่มาก หากได้รับยาที่มีผลกับตับร่วมด้วยจะทำให้เกิดภาวะตับอักเสบรุนแรงได้ยาบางอย่างที่มีส่วนผสมของแอสไพรินอาจทำให้เกิดภาวะตับอักเสบและความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง นอกจากนี้อาจทำให้เกิดภาวะเลือดออกง่ายในผู้ป่วยที่เป็นไข้เลือดออก
อาการหวัดจากการติดเชื้อไวรัสตามฤดูกาล สามารถหายได้เองหากได้รับการดูแลที่เหมาะสมดังกล่าวแล้ว คนจำนวนมากเข้าใจผิดว่าการใช้ยาปฏิชีวนะหรือที่เรียกกันว่ายาแก้อักเสบจะทำให้อาการดีขึ้นเร็วซึ่งเป็นความเชื่อที่ผิด ปัจจุบันการสาธารณสุขประเทศไทยได้มีการประชาสัมพันธ์ความเข้าใจในเรื่องของการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างไม่เหมาะสมเนื่องจากยาปฏิชีวนะเป็นยาต้านเชื้อแบคทีเรีย ไม่มีผลในการรักษาการเจ็บป่วยที่เกิดจากเชื้อไวรัส นอกจากอาจเกิดอาการแพ้ยาแล้ว ปัญหาที่สำคัญซึ่งเป็นปัญหาทั่วโลกในขณะนี้คือการเกิดเชื้อแบคทีเรียดื้อยาจากการใช้ยาปฏิชีวนะที่ไม่เหมาะสม การใช้ที่ไม่เหมาะสมคือการใช้ยาปฏิชีวนะในการรักษาการติดเชื้อไวรัสดังกล่าวแล้ว และการรับประทานยาไม่ครบ หยุดยาก่อนกำหนดเมื่ออาการป่วยดีขึ้น
การแยกระหว่างการติดเชื้อไวรัสและการติดเชื้อแบคทีเรียสามารถสังเกตได้อย่างง่ายในเบื้องต้นคือการติดเชื้อไวรัสจะมีอาการเด่นคือปวดเมื่อยตามตัวตามไขข้อ มักมีอาการทางระบบหายใจ เช่น ไอมีน้ำมูก อาจคลำได้ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอหรือใต้คางบวมโต มีการติดต่อกันได้ง่ายเช่นมีผู้ติดเชื้ออาการเดียวกันหลายคนในครอบครัว ในที่ทำงานห้องปรับอากาศที่อยู่รวมกันหลายคนการป้องกันโดยผู้ที่มีอาการใส่หน้ากากอนามัย ระวังสารคัดหลั่ง เช่น น้ำมูก เสมหะ หมั่นล้างมือบ่อยๆ เพื่อป้องกันการปนเปื้อนเชื้อโรคจากของสาธารณะที่ใช้ร่วมกัน เช่น โทรศัพท์ ลูกบิดประตู ราวบันได หลีกเลี่ยงการขยี้จมูก ขยี้ตาบ่อยๆ เป็นวิธีอย่างง่ายที่ช่วยป้องกันการติดต่อได้เป็นอย่างดี
การติดเชื้อที่นำโดยยุงพบมากขึ้นในหน้าฝนเช่นกัน ยุงที่เป็นพาหะมีทั้งยุงรำคาญที่วางไข่ในแหล่งน้ำเสีย ยุงลายวางไข่ในแหล่งน้ำนิ่ง เช่นน้ำขังในภาชนะต่างๆ น้ำที่รองขาตู้กันมด แจกันหรือโถที่ใส่ดอกไม้ หรือปลูกพืช เป็นต้น ยุงลายถือว่าเป็นพาหะนำโรคที่สำคัญเนื่องจากเป็นสัตว์ที่อยู่ใกล้ตัวและนำโรคที่สำคัญคือ ไข้เลือดออก ไข้ซิกา ไข้ชิคุนกุนยาหรือไข้ปวดข้อยุงลาย การกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงจึงเป็นเรื่องสำคัญ เป็นวิธีที่ทำได้ง่ายและป้องกันโรคได้จริง
ในพื้นที่ที่มีน้ำขังรอการระบาย นอกจากน้ำกัดเท้าแล้ว โรคติดเชื้อที่สำคัญที่มากับน้ำคือโรคฉี่หนู โรคนี้เกิดจากเชื้อริคเกตเซียซึ่งมีแหล่งโรคคือหนู เชื้อนี้พบในระบบทางเดินปัสสาวะของหนู และปนเปื้อนในน้ำที่หนูปัสสาวะลงไป เชื้อติดต่อสู่คนโดยการเข้าทางแผลที่ผิวหนังซึ่งบางครั้งอาจเป็นเพียงรอยแผลถลอกที่ไม่ได้สังเกต ผู้ที่เดินย่ำน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อจึงสามารถติดเชื้อชนิดนี้ได้ นอกจากหนูซึ่งเป็นแหล่งโรคที่สำคัญแล้วเชื้อนี้ยังพบในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่น เช่น โค กระบือ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการติดเชื้อในผู้ที่มีประกอบอาชีพเกษตรกรที่ต้องเดินลุยน้ำ อาการสำคัญของโรคนี้คืออาการไข้สูงเฉียบพลัน ร่วมกับอาการทางระบบอื่นเช่นปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน เยื่อบุตาบวมแดง ตาเหลืองตัวเหลือง ผู้ป่วยที่ได้รับเชื้อปริมาณมากหรือมีภูมิต้านทานไม่ดีอาจมีอาการรุนแรง ไตวาย อาการทางระบบประสาทและเสียชีวิตได้
ในฤดูฝนเป็นช่วงที่หลายท่านรู้สึกอากาศเย็นสบาย ผู้มีอาชีพเกษตรกรหลายรายมีรายได้เพิ่มขึ้น ขณะเดียวกันโรคภัยที่มากับสภาวะอากาศและน้ำขังสามารถทำให้เกิดโรคติดเชื้อหลายชนิด รวมถึงผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้ก็อาจรู้สึกไม่ค่อยสบายนัก วิธีการที่ดีที่สุดคือการดูแลรักษาสุขภาพ ออกกำลังกายและดื่มน้ำมากๆจะช่วยป้องกันและบรรเทาอาการได้ การหลีกเลี่ยงการใช้ยาโดยไม่จำเป็นถือว่าเป็นสิ่งที่ต้องระวังเป็นอย่างยิ่ง
นาวาอากาศเอก พัทธยา เรียงจันทร์
สำนักงานแพทย์ สำนักงานสนับสนุน สำนักงานปลัดกระทรวงกลาโหม
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี