ปัญหาพายุฝนในช่วงหลายวันที่ผ่านมา ทำให้เกือบทุกพื้นที่ในหลายจังหวัดของประเทศไทยได้รับผลกระทบอย่างหนัก โดยฝนที่ตกหนักถึงหนักมากนั้น ได้ส่งผลให้เกิดปัญหาน้ำท่วมในเกือบทุกพื้นที่ โดยเฉพาะพื้นที่ทางภาคกลางตอนเหนือ และภาคอีสานที่มีปริมาณน้ำเพิ่มขึ้นสูงอย่างรวดเร็ว ประชาชนจำนวนมากได้รับความเดือดร้อนและความเสียหายอย่างหนักทั้งในด้านเศรษฐกิจสังคม และคุณภาพชีวิต ทีมงาน “Pet Care ดูแลสัตว์เลี้ยง by หมอโอห์ม” ขอเป็นกำลังใจให้ทุกท่านผ่านความเดือดร้อนเหล่านี้ไปได้โดยเร็วครับ
ช่วงนี้ผมจะขอคุยถึงเรื่องราวที่เกี่ยวกับ “ปัญหาที่ตามมาจากฝนและน้ำท่วม” อันอาจเกิดได้กับสัตว์เลี้ยง ได้แก่ โรคฉี่หนู โรคติดเชื้อที่ระบบทางเดินอาหาร รวมถึงโรคระบบทางเดินหายใจต่างๆ เพื่อที่ทุกท่านจะได้ทราบเป็นข้อมูลเบื้องต้น ได้เข้าใจ และสามารถนำไปป้องกันปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นตามมาได้ วันนี้เรามาคุยกันถึงเรื่อง “โรคฉี่หนู” กันครับ
โรคฉี่หนู หรือ โรคเลปโตสไปโรซิส (Leptospirosis) เป็น “โรคที่ติดต่อจากสัตว์สู่คน” (Zoonosis) ที่สามารถเกิดได้ในสัตว์หลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นสุนัข หนู โค กระบือ สุกร แพะ แกะ และสัตว์เลี้ยงอื่นๆ ซึ่งมักจะมี “หนู” เป็นตัวนำโรค
สัตว์ที่ไวต่อการรับเชื้อ มักจะเป็นสัตว์อายุน้อยที่ไม่ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกัน หรือลูกสัตว์ที่ไม่เคยได้รับภูมิคุ้มกันจากแม่มาก่อนช่วงเวลาของการระบาดมักจะพบในเดือนตุลาคม และพฤศจิกายน เนื่องจากเป็นฤดูฝนต่อหนาว โดยเฉพาะช่วงที่มีน้ำท่วมขังเป็นเวลานานๆ
โรคฉี่หนูเกิดจากเชื้อแบคทีเรียรูปเกลียว (Spirochete) ชื่อ “เลปโตสไปรา” ซึ่งเชื้อนี้อาศัยอยู่ในท่อหลอดไตของสัตว์ เชื้อสามารถมีชีวิตได้นานหลายเดือนหลังจากถูกขับออกทางปัสสาวะ โดยที่สัตว์ที่มีเชื้อนั้นอาจไม่มีอาการ ที่เรียกว่า “ตัวอมโรค” แต่สามารถปล่อยเชื้อได้เป็นเวลานาน หลายสัปดาห์ หรืออาจจะตลอดชีวิตสัตว์เลยทีเดียว
อาการที่พบนั้น มีได้ตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงอาการรุนแรงถึงแก่ชีวิตเลยทีเดียว โรคเลปโตสไปโรซิสแบ่งเป็น 2 กลุ่มตามระดับความรุนแรง หรือแบบไม่เหลือง (anicteric leptospirosis) และชนิดรุนแรง (severe leptospirosis)
อาการโดยทั่วไปจะคล้ายไข้หวัดใหญ่ คือ สัตว์จะซึม มีไข้ อาเจียน และเจ็บตามลำตัว (ซึ่งอาจทำให้เข้าใจผิดได้) มักพบอาการดีซ่าน (jaundice) คือจะสังเกตเห็นได้ว่า เยื่อเมือกที่เหงือกและเยื่อบุตาขาว รวมถึงผิวหนังเป็นสีเหลืองมากจนแทบจะเป็นสีส้มมักพบว่าตับและม้ามโตร่วมด้วย และอาจเสียชีวิตได้ จากภาวะตับและไตวายเฉียบพลัน
การติดต่อของโรคนั้น ส่วนใหญ่จะเกิดจากการสัมผัสเชื้อโดยตรงเช่น
-การสัมผัสกับปัสสาวะ เลือด หรือเนื้อเยื่อของสัตว์ที่มีการติดเชื้อ
-สัมผัสกับสิ่งแวดล้อมที่มีการปนเปื้อนของเชื้อ ซึ่งเชื้อสามารถมีชีวิตได้ในดินและน้ำเป็นเวลาหลายสัปดาห์ถึงหลายเดือน
-โดยการกินอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อเข้าไป
-โดยการหายใจเอาไอละอองของปัสสาวะ หรือของเหลวที่ปนเปื้อนเชื้อเข้าไป
-โดยการรับเชื้อผ่านทางเยื่อบุต่างๆ เช่น ตา และปาก หรือเข้าทางผิวหนังตามรอยแผลและรอยขีดข่วน หรือเข้าทางผิวหนังปกติที่เปียกชุ่มจากการแช่น้ำนานๆ
แนวทางการป้องกันนั้น สามารถทำได้โดย
-หลีกเลี่ยง หรือป้องกันไม่ให้สัตว์เลี้ยงสัมผัสกับน้ำหรือดินที่คาดว่ามีการปนเปื้อนเชื้อ
-หลีกเลี่ยงไม่ให้สัตว์กินอาหารที่ปล่อยทิ้งค้างคืน โดยไม่มีภาชนะปกปิด
-หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสัตว์ที่เป็นพาหะของโรค เช่น หนู
-ไม่ให้สัตว์ไปเล่นน้ำที่ท่วมขังและหรือที่ที่น้ำไม่มีการไหลเวียน หรือรีบอาบน้ำให้สัตว์เลี้ยง เพื่อทำความสะอาดร่างกายโดยเร็ว หากไปแช่ หรือเล่นน้ำที่สงสัยว่าอาจปนเปื้อน
-การฉีดวัคซีนป้องกัน เป็นอีกวิธีหนึ่งซึ่งสามารถลดความเสี่ยงของการเกิดโรคที่รุนแรงได้ แม้จะไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อได้อย่างสมบูรณ์ก็ตาม
กรณีที่สัตว์เลี้ยงป่วยเป็นโรคฉี่หนูนั้น การรักษาทำได้ด้วย“ยาปฏิชีวนะ” แต่การได้รับยานั้น ควรเร็วที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ดังนั้น “การวินิจฉัย” ให้ได้ว่าเป็นโรคนี้ตั้งแต่ระยะแรกๆ จึงมีความสำคัญต่อการรักษาเป็นอย่างมากครับ
เมื่อได้ทราบดังนี้แล้ว ในช่วงที่มีน้ำท่วมขังเช่นนี้ หากสัตว์เลี้ยงมีอาการผิดปกติ เช่น เริ่มซึม เบื่ออาหาร อาเจียน โดยเฉพาะสัตว์มีประวัติการสัมผัสน้ำท่วมขังแล้วล่ะก็ การพาไปพบสัตวแพทย์เพื่อได้รับการตรวจร่างกายและการวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการตั้งแต่แรกจะได้รักษาได้ทัน รวมถึงการฉีดวัคซีนป้องกันให้สัตว์ที่แข็งแรงอยู่ก็จะเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันให้สัตว์เลี้ยงที่รักของเราได้ครับ
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร
ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร
คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี