หลายท่านที่มีกำลังความคิดจะเลี้ยงปลาสักตู้ ไม่ว่าจะเลี้ยงไว้เป็นเพื่อนเป็นสัตว์เลี้ยงคลายเหงา เพื่อให้เกิดสีสันและความมีชีวิตชีวาภายในห้องรวมถึงผู้เลี้ยงสายมูที่ต้องการให้เกิดการเคลื่อนไหวตามหลักฮวงจุ้ย และไม่ว่าจะเพื่อเหตุผลใดๆ ก็ตาม นอกจากการเตรียมสถานที่ เตรียมน้ำเตรียมอุปกรณ์และสภาพแวดล้อมต่างๆ ให้สัตว์เลี้ยงตัวใหม่ (ฝูงใหม่) แล้ว “อาหารปลา” ก็เป็นสิ่งสำคัญหลักอีกเรื่องหนึ่งที่มองข้ามไม่ได้เลยบางท่านอาจมองว่า “อาหารปลา” ก็คือ “อาหารของปลา” จะเป็นอาหารแบบไหนก็ใช้ได้เหมือนกัน ก็แค่ใส่ลงไปในน้ำเพื่อให้ปลากินเท่านั้นเอง แต่ในความเป็นจริงแล้ว ปลาแต่ละชนิดมีพฤติกรรมการกินและความต้องการสารอาหารที่แตกต่างกัน เมื่อนำปลามาเลี้ยงก็ต้องมี “วิธีการให้อาหาร” และ “การเลือกชนิดของอาหาร” ที่แตกต่างกันด้วย เพราะปลาแต่ละชนิดก็ต้องการสภาพแวดล้อม รวมถึงอาหารที่มีความแตกต่างกัน วันนี้ผมมีเรื่องราวดีๆ จาก อ.สพ.ญ.ดร.ฐนิดาเหตระกูล และ น.สพ.สฤษฏ์ปกรณ์ สมิทธิวงศ์ จากศูนย์วิจัยโรคสัตว์น้ำคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาฝากครับ
@เราสามารถแบ่งชนิดของอาหารปลาได้อย่างไร
โดยพื้นฐานแล้ว การให้อาหารสัตว์ทุกชนิด ควรจะเลียนแบบพฤติกรรมการกินในธรรมชาติ เพื่อให้สัตว์ชนิดนั้นได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนตามความต้องการของตัวสัตว์ “ปลา” ก็เช่นเดียวกันในเบื้องต้นนั้นเราสามารถแบ่งชนิดของอาหารปลาออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ อาหารสด และ อาหารสำเร็จรูป
1. อาหารสด
อาหารสด มีทั้งรูปแบบอาหารสดมีชีวิต (หรือที่เรียกว่าเหยื่อเป็น) และอาหารสดแบบไม่มีชีวิต ซึ่งจะมีทั้งแบบแช่แข็งและไม่แช่แข็ง
อาหารสดนั้น มีข้อดีเรื่องมีความน่ากินสูง และมีสารอาหารหลากหลาย แต่หากมีการจัดเก็บที่ไม่ถูกต้อง อาจทำให้เกิดการสูญเสียคุณค่าทางอาหารที่สำคัญและเกิดการเน่าเสีย ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพของปลาได้ นอกจากนี้ เชื้อก่อโรคและปรสิตต่างๆ อาจมีการปนเปื้อนหรือติดมากับอาหารสดและก่อให้เกิดโรคในปลาที่เลี้ยงได้เช่นกัน
สำหรับอาหารสดที่นิยมให้ในปลาสวยงาม ได้แก่ กุ้งฝอย ปลาขนาดเล็ก ไรทะเล ไรแดง หนอนแดง เนื้อกุ้งขาว และแมลงต่างๆ หรือบางครั้งสามารถให้ผัก พืชน้ำ หรือสาหร่ายแก่ปลากลุ่มที่กินพืช หรือ กินทั้งพืชและสัตว์ได้เช่นกัน เพื่อให้ปลาได้รับแร่ธาตุที่มีความหลากหลาย และได้แสดงพฤติกรรมในการกินอาหารเลียนแบบ
ในธรรมชาติอีกด้วย ซึ่งตัวอย่าง “ปลากินเนื้อ” ที่ชอบกินอาหารสด ได้แก่ ปลาอะโรวาน่า (หรือปลามังกร) ปลาอะราไพม่า (หรือปลาช่อนอเมซอน) และ ปลากระเบน เป็นต้น
2. อาหารสำเร็จรูป
อาหารสำเร็จรูป มีอยู่หลายชนิดและหลายรูปแบบมาก อาหาร สำเร็จรูปนี้ มีความนิยมในการให้เป็นอาหารหลักกับปลาสวยงาม เนื่องจากมีความสะดวกในการใช้งาน และมีความหลายหลากของผลิตภัณฑ์ที่มีให้เลือกตามความเหมาะสมกับสายพันธุ์และชนิดของปลา
อาหารสำเร็จรูปหรืออาหารเม็ดนั้น สามารถแบ่งออกได้เป็นหลายประเภท โดยอาศัยหลักเกณฑ์ที่แตกต่างกัน เช่น…
ถ้าใช้ “ประเภทของอาหาร” เป็นเกณฑ์ จะสามารถแบ่งออกได้เป็นอาหารเม็ดจม อาหารเม็ดลอย อาหารผง อาหารแผ่น เป็นต้น
แต่ถ้าใช้ “สารอาหาร” เป็นเกณฑ์ ก็จะสามารถแบ่งออกได้เป็นอาหารสำหรับปลากินพืช อาหารสำหรับปลากินเนื้อ และอาหารสำหรับปลากินทั้งเนื้อและพืช
การเลือกอาหารเม็ดนั้น เราควรคำนึงถึงชนิดของสารอาหารที่ปลาต้องการ และพฤติกรรมการกินอาหารของปลา เช่น ในปลากลุ่มที่กินอาหารผิวน้ำ จะเหมาะสมกับการให้อาหารเม็ดชนิดเม็ดลอยน้ำปลากลุ่มที่กินกลางน้ำจะเหมาะกับอาหารสำเร็จรูปแบบแผ่น ซึ่งจะลอยอยู่ผิวน้ำระยะหนึ่งแล้วจะค่อยๆ จมลงในน้ำ ส่วนปลาที่กินบนพื้นน้ำ จะเหมาะกับอาหารเม็ดจม เป็นต้น
@มีการให้อาหารเสริมหรือวิตามินแก่ปลาได้หรือไม่?
นอกเหนือจากอาหารหลักที่เราควรให้ปลาบริโภคแล้ว เรายังสามารถให้อาหารเสริมแก่ปลาได้ เช่น การให้แมลงหรือหนอน เสริมเข้าไปในบางมื้อ ซึ่งจะช่วยเพิ่มสารอาหารและแร่ธาตุบางชนิดให้กับปลาได้อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นความอยากอาหารให้กับปลาได้อีกด้วย
การเสริมวิตามินและแร่ธาตุในอาหารก็เป็นอีกตัวเลือกหนึ่งที่ควรให้กับปลา ในกรณีที่ผู้เลี้ยงไม่สามารถหาอาหารที่มีความหลากหลายหรือคล้ายอาหารธรรมชาติอย่างเต็มที่ได้ รวมทั้งในช่วงวัยต่างๆ ที่ต้องการการบำรุงเป็นพิเศษ เช่นช่วงที่ปลามีอาการป่วยหรืออ่อนแอ การให้วิตามินเสริมจะช่วยบำรุงร่างกายให้ปลากลับมามีสุขภาพที่สมบูรณ์ได้เร็วยิ่งขึ้น
จะเห็นได้ว่า ในการเลี้ยงปลาจะมีรายละเอียดปลีกย่อยที่มีความสำเร็จซึ่งก่อนที่จะเลี้ยง เราควรศึกษาธรรมชาติและความต้องการของเขา เพื่อให้สัตว์เลี้ยง (ในอนาคต) ของเรา จะได้มีคุณภาพชีวิตที่ดี อยู่ในสภาพแวดล้อมที่เราสร้างให้อย่างเหมาะสม และมีสุขภาพแข็งแรงสมบูรณ์ตลอดช่วงอายุขัยของเขาครับ
หมอโอห์ม
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร
ภาควิชากายวิภาคศาสตร์ และ ฝ่ายประชาสัมพันธ์และภาพลักษณ์องค์กร
คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี