“โครงการรถไฟฟ้ามวลเบาขอนแก่น”..นี้คาดว่าจะมีระยะทาง 22.6 กิโลเมตร ใช้งบประมาณลงทุน 15,000 ล้านบาท เทียบไม่ได้เลยกับเงินประเดิมที่ร่วมลงขัน แถมยังคิดจะใช้ที่ดิน 200 ไร่ของสถานีวิจัยข้าว ขอนแก่น รวมทั้งทรัพย์สินอื่นของทางราชการ การก่อสร้างรถไฟฟ้าสายนี้บนถนนมิตรภาพโดยใช้เกาะกลางถนนแบบไม่ยกระดับในช่วงต้น มีความเป็นไปได้หรือไม่เพียงใด เพราะพื้นที่คูน้ำกลางถนนก็ค่อนข้างแคบถ้าเทียบกับการวางรางรถไฟฟ้าทั้งขาไปและกลับ
สำหรับ “โครงการรถไฟฟ้าเชียงใหม่”..มีอยู่ 3 เส้นทางคือ สายสีแดง (ศูนย์ราชการฯ-สนามบิน-แม่เหียะ) สายสีน้ำเงิน (สวนสัตว์เชียงใหม่-ท่าแพ-ดอนจั่น) และสายสีเขียว (แม่โจ้-กาดหลวง-สนามบิน) ซึ่งจะมีอยู่ในระหว่างการศึกษา 2 รูปแบบคือ โครงข่าย A เป็นระบบรถไฟฟ้าใต้ดินและบนดินมีทางวิ่งเฉพาะ และโครงข่าย B เป็นระบบรถไฟฟ้าบนดินระดับผิวถนน สามารถใช้ช่องจราจรร่วมกับรถอื่นๆ ได้
ซึ่งรายงานการศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมในด้านเส้นทางและการลงทุนฉบับสมบูรณ์แล้วเสร็จในเดือน ก.ค. ส่งให้สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) เสนอคมนาคมพิจารณาในเดือน ก.ย. และเสนอให้คณะรัฐมนตรี (ครม.) อนุมัติต่อไป นอกจากนี้ยังจะมีโครงการที่อื่นอีก ได้แก่ ระบบรถไฟฟ้ารางเบา นครราชสีมา , ระบบรถไฟฟ้ารางเบา ชลบุรี-พัทยา 5 สาย รวมถึงยังมีข่าวที่จะสร้างที่อื่นอีก เช่น ภูเก็ต พิษณุโลก และอุดรธานี
อย่างไรก็ตาม ผมขอฟันธงว่า “รถไฟฟ้าเหล่านี้น่าจะเจ๊งทุกพื้นที่ทุกเส้นทาง” โดยขอเทียบกับกรณีเมืองต่างๆ ของประเทศจีน “เครื่องชี้สำคัญสำหรับการสร้างรถไฟฟ้าก็คือ การที่ต้องมีจำนวนประชากรมากเพียงพอ โดยพิจารณาจากความหนาแน่นของประชากร” คือ จำนวนประชากรต่อตารางกิโลเมตร ปรากฏว่า “ในเมืองต่างๆ ของจีน 34 แห่งที่มีรถไฟฟ้า ล้วนมีความหนาแน่นของประชากรประมาณ 2,000 คนต่อตารางกิโลเมตร (ตร.กม.) ทั้งสิ้น” ดังนั้นการที่กรณีขอนแก่นและเชียงใหม่ที่มีจำนวนประชากรน้อย จึงไม่มีความเป็นไปได้โดยพื้นฐาน
เมื่อหันมาดูจำนวนประชากรในจังหวัดขอนแก่นเฉพาะบริเวณที่จะสร้างรถไฟฟ้า ก็ปรากฏว่ามีความหนาแน่นเพียง 323 คนต่อตารางกิโลเมตร จึงนับว่าจะไม่เพียงพอ ส่วนในกรณีจังหวัดเชียงใหม่ เฉพาะอำเภอที่จะมีรถไฟฟ้านั้น ปรากฏว่า มีความหนาแน่นของประชากรเพียง 486 คนต่อตารางกิโลเมตร จึงไม่น่าจะพอใช้รถไฟฟ้า ประเด็นปัญหาก็คืออาจกล่าวได้ว่าผู้ใช้บริการคงมีจำนวนไม่เพียงพอ เทศบาลนครขอนแก่นมีขนาด 46 ตร.กม. มีประชากร (ปี 2560) ทั้งหมด 120,143 คน มรความหนาแน่นของประชากร เพียง 2,612 คนต่อ ตร.กม. เท่านั้น
“ถ้าเทียบกับเทศบาลตำบลไทรม้า ซึ่งเป็นเทศบาลเล็กๆ ในจังหวัดนนทบุรี ที่มีรถไฟฟ้าสายสีม่วงวิ่งผ่าน จะพบว่าเทศบาลแห่งนี้มีความหนาแน่นของประชากรประมาณ 2,725 คนต่อ ตร.กม. สูงกว่าของเทศบาลนครขอนแก่น ยิ่งถ้าเทียบกับเทศบาลเมืองบางบัวทองก็จะพบว่าเทศบาลแห่งนี้มีความหนาแน่นของประชากรถึง 3,729 คน/ ตร.กม. ถึงขนาดนั้นแล้วรถไฟฟ้าสายสีม่วงยังหาผู้โดยสารขึ้นได้ยาก ยกเว้นช่วงเวลาเร่งด่วนเท่านั้น ด้วยเหตุนี้จึงอาจกล่าวได้ว่า ความสำเร็จของโครงการรถไฟฟ้ามวลเบาในมหานครของจังหวัดภูมิภาคน่าจะมีน้อย”
ยิ่งกว่านั้น “รายได้ของประชากรในจังหวัดภูมิภาคย่อมน้อยกว่ารายได้ของประชากรในจังหวัดนนทบุรีเป็นอย่างมาก โอกาสจะมีผู้ใช้รถไฟฟ้าจึงมีจำกัดไปด้วย” สำหรับประชาชนผู้มีรายได้น้อย อย่างกรณีการสัญจรระหว่างเทศบาลตำบลท่าพระถึงตัวเมืองขอนแก่น ก็ยังอาจใช้ระบบขนส่งมวลชนท้องถิ่น รถไฟ หรือรถประจำทางระหว่างเมืองซึ่งน่าจะมีค่าโดยสารต่ำกว่า แม้จะใช้เวลามากกว่าบ้างเล็กน้อย ผู้มีรายได้น้อยย่อมให้ความสำคัญของค่าของเงินมากกว่าค่าของเวลา
“ความเป็นไปได้ของการสร้างรถไฟฟ้าในเมืองในจังหวัดภูมิภาค”..เช่น ขอนแก่น ก็คือการเพิ่มความหนาแน่นของประชากร “โดยกำหนดให้ในพื้นที่ใจกลางเมืองสามารถสร้างได้สูงและมีสัดส่วนพื้นที่ก่อสร้างกับพื้นที่ดิน (Floor Area Ratio: FAR) สูงขึ้นเป็น 10 ถึง 20 เท่าของพื้นที่ดิน เพื่อให้ประชาชนอยู่ร่วมกันในเขตเมือง ไม่ไปรุกพื้นที่ชนบทรอบนอก และทำให้มีจำนวนผู้โดยสารรถไฟฟ้าพอเพียงนั่นเอง” ถ้าจำนวนผู้ใช้บริการยังน้อยเกินไป ก็จะประสบภาวะขาดทุน และเป็นเพียงการเพื่อกลุ่มทุนที่มีทรัพย์สินอยู่ตามแนวรถไฟฟ้าเท่านั้น
อีกประการหนึ่งรัฐบาลหรือส่วนท้องถิ่นควรมีมาตรการจัดเก็บภาษี เช่น ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง และภาษีมูลค่าเพิ่มจากการขายทรัพย์สิน เพราะเมื่อมีรถไฟฟ้า มูลค่าทรัพย์สินตามเส้นทางและรอบๆ สถานีรถไฟฟ้า ก็จะเพิ่มสูงขึ้นกว่าในบริเวณอื่น เจ้าของทรัพย์สินเหล่านั้นก็ควรเสียภาษีประจำปีเพิ่มมากขึ้นเพื่อไม่เป็นการเอาเปรียบสังคม และเมื่อมีการซื้อขายก็ควรเก็บภาษีจากกำไรสัก 20% เมื่อเพื่อการพัฒนาท้องถิ่นหรือบำรุงรักษารถไฟฟ้าของท้องถิ่นนั้นๆ นั่นเอง ถ้าไม่มีการเก็บภาษีเหล่านี้ก็ยิ่งเกิดความเหลื่อมล้ำในสังคม
รถไฟฟ้าควรสร้างให้มหานครภูมิภาคบ้าง..แต่ต้องไม่ "เจ๊ง"!!!
โสภณ พรโชคชัย
ประธานกรรมการบริหาร
ศูนย์ข้อมูลวิจัยและประเมินค่าอสังหาริมทรัพย์ไทย
บจก. เอเจนซี่ ฟอร์ เรียลเอสเตท แอฟแฟร์ส
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี