27 เมษายน 2563 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่หมู่บ้านชาวกวย ชนพื้นเมืองสุรินทร์ หรือชุมชนชาวช้าง บ้านหนองบัว ต.กระโพ อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์ และหมู่บ้านอื่นๆที่อยู่ใน ต.กระโพ ชาวบ้านในแถบนี้ต่างก็นับถือปู่ตา ที่ชาวบ้านทำศาลปู่ตาไว้ตามที่นา ซึ่งศาลปู่ตานี้ มีตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ สืบทอดกันมาเรื่อยๆ  ชาวบ้านมีความเชื่อว่า เซ่นปู่ตา ในช่วงฤดูทำนา เพื่อเสี่ยงทายว่าปีนี้ฝนฟ้าตกดีหรือไม่ แล้งหรือไม่ ผลผลิตตามท้องไร่ท้องนาเป็นอย่างไร และการอยู่สุข สุขภาพร่างกายสมาชิกในครัวเรือนสบายดีหรือไม่ ซึ่งหมู่บ้านหนองบัว มีศาลปู่ตาอยู่สองหลัง มีหลังคุ้มตะวันตก และ หลังทางคุ้มตะวันออก ที่นาใครอยู่ใกล้ศาลไหน ก็ไปเซ่นศาลนั้น ทำอย่างนี้มาทุกปี ตอนเช้ามืดจะได้ยินเสียงไก่ร้องระงมตั้งแต่เช้าเพราะชาวบ้านต้องจัดการทำไก่ เพื่อเตรียมนำไปเซ่นไหว้ พร้อมๆกัน แต่ปีนี้อาจจะทยอยกันไปเซ่น เนื่องจากสถานการณ์ โรคระบาดโควิด-19

นายทองคำ ศาลางาม อายุ63 ปีบ้านเลขที่2/1 บ้านหนองบัว ต.กระโพ อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์ เล่าว่า ในช่วงก่อนฤดูทำนา ขึ้น 6 ค่ำ เดือน 6 ของทุกปี ชาวบ้านจะต้องนำไก่ที่ต้มแล้ว ไปเซ่นไหว้ที่ศาลปู่ตา เพื่อเสี่ยงทายคางไก่ดู ว่าในปีนี้น้ำท่าอุดมสมบูรณ์ดีหรือไม่ ฝนจะแล้ง หรือน้ำจะท่วม ก็จะดูที่คางไก่ ถ้าคางไก่ผอมสูงอวบ ทายว่าน้ำจะเยอะ ต้นข้าวจะยืดตามน้ำ แต่ก็ได้เก็บเกี่ยวอยู่ คางไก่บางคนก็เล็กเรียวสั้น ทายว่าฝนแล้ง น้ำท่าไม่ถึงเพราะที่นาอยู่ตรงเนินสูง แต่ปีนี้โดยรวมแล้ว สรุปจากคางไก่หลายๆคนสวยงามมาก น้ำท่าบริบูรณ์ดี

นายทองคำ ศาลางาม อายุ 63 ปีบ้านเลขที่2/1 เล่าต่ออีกว่า ในช่วงก่อนฤดูทำนา ขึ้น 6 ค่ำ เดือน 6 ของทุกปี ชาวบ้านจะต้องนำไก่ที่ต้มแล้ว ไปเซ่นไหว้ที่ศาลปู่ตา เพื่อเสี่ยงทายคางไก่ดู ว่าในปีนี้น้ำท่าอุดมสมบูรณ์ดีหรือไม่ ฝนจะแล้ง หรือน้ำจะท่วม ก็จะดูที่คางไก่ ถ้าคางไก่ผอมสูงอวบ ทายว่าน้ำจะเยอะ ต้นข้าวจะยืดตามน้ำ แต่ได้เก็บเกี่ยวอยู่ คางไก่บางคนก็เล็กเรียวสั้น ทายว่าฝนแล้ง น้ำท่าไม่ถึงเพราะที่นาอยู่ตรงเนินสูง แต่ปีนี้โดยรวมแล้ว สรุปจากคางไก่หลายๆคนสวยงามมาก น้ำท่าบริบูรณ์ดี

หลังจากพิธีเซ่นไหว้ปู่ตาเรียบร้อยแล้ว ชาวบ้านจะนำอาหารที่เหลือจากเซ่นไหว้มารับประทาน เพราะมีความเชื่อว่าจะทำให้ชาวบ้านมีอาหารการกินที่อุดมสมบูรณ์ ไม่ขาดแคลน โดยการต้มไก่ฉีกใส่ใบมะขามอ่อน รสชาติกลมกล่อมหอมอร่อย และถือเป็นการสร้างความรักความสามัคคีของคนในชุมชนได้อีกด้วย

ขณะเดียวกัน ที่บริเวณ ศาลปู่ตาธรรมาภิบาลทศคาม เจ้าพ่อขุนพิทักษ์วารีชน และเจ้าแม่ประทุมทอง ภายในที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลหนองสนิท  อ.จอมพระ จ.สุรินทร์ ชาวบ้านพร้อมใจกันทำพิธีเลี้ยงศาลปู่ตา สิ่งศักดิ์สิทธิของหมู่บ้าน เพื่อขอให้ฝนตกลงมาบรรเทาความเดือดร้อน

โดยชาวบ้านแห่งนี้ มีประเพณีการเซ่นปู่ตา ในเดือนหกของทุกๆปี ซึ่งชาวบ้านที่บนบานศาลกล่าว และขอพรไว้กับศาลปู่ตา เมื่อได้สมความปรารถนาแล้ว จะนำอาหารคาวหวาน และการแสดงต่างๆ มาถวาย และมีการจุดบั้งไฟ จำนวน 3 บั้ง โดยมีความเชื่อว่า บั้งที่ 1 เป็นการบูชาพญาแถนขอให้ฟ้าฝนตกตามฤดูกาล บั้งที่ 2 เพื่อขอให้ปู่ตาช่วยปกปักรักษาลูกหลานในชุมชนให้อยู่ดีมีสุข และบั้งที่ 3 เพื่อให้ปู่ตาช่วยดูแลรักษาวัว ควายสำหรับไถนา ให้วัวควายแข็งแรง ไม่มีโรคภัยมาเบียดเบียน สามารถไถนาให้เจ้าของทำนาได้เสร็จสมบูรณ์

แต่มาปีนี้เกิดปัญหาโรคระบาดไวรัสโควิด19 งานประเพณีบุญบั้งไฟเป็นอันต้องยกเลิกไป แต่ทางด้านนางสาวริศรา จินดาศรี ผอ.กองการศึกษา อบต.หนองสนิท ก็ยังอนุรักษ์ประเพณีไว้ แค่ไม่มีการรำบวงสรวงหรือมีการจุดบั้งไฟใดๆ เปลี่ยนมาเป็นการแจ้งผู้นำแต่ละหมู่บ้านนำของเซ่นไหว้ โดยการส่งตัวแทนมาหมู่บ้านละ 5 คน จาก 10 หมู่บ้านในตำบลหนองสนิท เพื่อสืบศรัทธา ประเพณีเซ่นปู่ตา เดือนหก เพื่อความเป็นสิริมงคลให้กับชุมชน ขอพร  ให้ปีนี้ข้าวน้ำอุดมสมบูรณ์

หลังจากพิธีเซ่นไหว้ปู่ตาเรียบร้อยแล้ว ชาวบ้านจะนำอาหารที่เหลือจากเซ่นไหว้มารับประทาน เพราะมีความเชื่อว่าจะทำให้ชาวบ้านมีอาหารการกินที่อุดมสมบูรณ์ ไม่ขาดแคลน และมีความเชื่อว่าจะทำให้ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล น้ำท่าอุดมสมบูรณ์ มีน้ำดื่มน้ำใช้เพียงพอกับความต้องการของชาวบ้าน ประเพณีดังกล่าวถือเป็นประเพณีที่ชาวบ้านปฏิบัติสืบต่อกันมากว่า 100 ปี และถือเป็นการสร้างความรักความสามัคคีของคนในชุมชนได้อีกด้วย