ด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือ COVID 19 อันเป็นโรคติดต่ออันตรายตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข และมีแนวโน้มการแพร่ระบาดที่เพิ่มมากขึ้น ส่งผลให้ประชาชนไม่สามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติ รวมไปถึงกิจกรรมการรวมกลุ่มต่างๆ ของเด็กและเยาวชนในช่วงปิดเทอมที่ไม่สามารถดำเนินงานได้

แต่ในภาวะวิกฤติก็ยังมีโอกาส เพราะเป็นช่วงเวลาที่ พ่อ แม่ ลูก และสมาชิกคนอื่นๆ ในครอบครัวได้อยู่กันพร้อมหน้า หากสามารถปรับเปลี่ยนแนวทางการทำงานหรือการทำกิจกรรม จากการรวมกลุ่มทำกิจกรรมในระดับพื้นที่ ไปสู่การทำกิจกรรมร่วมกันในระดับครอบครัว ก็น่าจะที่สามารถทำได้ท่ามกลางข้อจำกัดต่างๆ ในปัจจุบัน

โดยหนึ่งในแนวทางการทำงานกับเด็กและเยาวชนที่น่าสนใจในช่วงโควิด 19 ของ “โครงการเด็กเยาวชนสร้างสรรค์ ส่งเสริมสุขภาวะ จังหวัดนครราชสีมา” ที่ได้ร่วมกับ เครือข่ายโคราชยิ้ม, เครือข่ายเล่นเปลี่ยนโลก และมูลนิธิเพื่อนเยาวชนเพื่อการพัฒนา ภายใต้การสนับสนุนของ สำนักสร้างสรรค์โอกาส สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) ก็คือแนวคิด “เด็กหยุดอยู่บ้าน แต่ไม่หยุดการเรียนรู้”

เพราะเมื่อเกิดสถานการณ์โควิด คณะทำงานและเครือข่ายโคราชยิ้มจึงมองหาแนวทางในการทำงานใหม่ๆ ภายใต้ข้อจำกัด โดยเริ่มต้นจากการทำแบบสำรวจสถานการณ์ผลกระทบในครอบครัวและในชุมชนระหว่างสถานการณ์โควิด 19 จำนวน 220 ครอบครัวใน 7 พื้นที่ของจังหวัดนครราชสีมา โดยพบว่า โควิทด19 เกิดผลกระทบต่อวิถีชีวิตของผู้คนในชุมชนเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจ และการดำเนินชีวิต ผู้ปกครองหลายคนต้องเปลี่ยนมาทำงานที่บ้าน เกิดการว่างงาน มีรายได้น้อยลง และยังเกิดผลกระทบต่อเด็กและเยาวชน ทั้งในเรื่องของการศึกษา การใช้ชีวิตอยู่บ้านอย่างไม่มีกำหนดการเปิดเทอมอย่างแน่ชัด ที่ส่งผลไปถึงพัฒนาการและทักษะการเรียนรู้ของเด็กเยาวชน

นายวรวุฒ อมะรึก ผู้รับผิดชอบโครงการเด็กเยาวชนสร้างสรรค์ ส่งเสริมสุขภาวะ จังหวัดนครราชสีมา กล่าวว่าที่ผ่านมาเราทำกิจกรรมในรูปแบบของการเปิดพื้นที่สร้างสรรค์ให้คนในชุมชนได้มาร่วมกันทำกิจกรรม แต่พอมีโควิด19 ทำให้ไม่สามารถทำกิจกรรมได้ พ่อแม่ผู้ปกครองหรือชุมชนก็มีปัญหาเศรษฐกิจ เราจึงเปลี่ยนมาทำเรื่องของแบบสำรวจ ซึ่งพบว่าคนส่วนใหญ่ให้น้ำหนักไปที่ปัญหาปากท้องมากกว่าเรื่องผลกระทบของการเรียนรู้และการไม่ได้เรียนหนังสือของเด็กๆ แต่ในขณะที่ตัวเด็กเองก็พบว่าพวกเขาอยากทำกิจกรรมอะไรก็ได้ที่ทำร่วมกับครอบครัวเช่นระบายสี ปลูกต้นไม้ ทำกับข้าว จึงเป็นที่มาของแนวคิด “เด็กหยุดอยู่บ้าน แต่ไม่หยุดการเรียนรู้”

“เด็กหยุดอยู่บ้าน แต่ไม่หยุดการเรียนรู้ เป็นอีกหนึ่งภารกิจสู้โควิดที่สำคัญ ที่ทางคณะทำงานโครงการฯ ได้มองหาแนวทางหรือทางออกในการส่งเสริมให้เด็กเยาวชนได้เข้าถึงกิจกรรมสื่อสร้างสรรค์สร้างการเรียนรู้ในบ้าน โดยมีพ่อแม่และผู้ปกครองเป็นผู้อำนวยการเรียนรู้ ส่งเสริมแนวคิด อะไรก็เล่นได้ หยิบของใกล้ตัว มองของใกล้ๆบ้าน จัดมุมสร้างจินตนาการ สนุกเล่นเพลินได้ทั้งครอบครัว”

โดยทางเครือข่ายโคราชยิ้มได้ออกแบบกิจกรรมสร้างสรรค์เป็น “กิจกรรม Delivery Play & Activity @ Home ปันถุงยิ้มถึงมือ ถึงหน้าบ้าน” โดยนำร่องกิจกรรมส่ง “ถุงยิ้ม” ให้กับพ่อแม่ผู้ปกครองที่มีเด็กๆ ในบ้านถึงที่บ้านในเขตอำเภอเมืองโคราชจำนวน 100 ครอบครัว ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ แรกเกิดถึง 7 ปี และ 1-10 ปี โดยภายในถุงยิ้มจะมีกิจกรรมวาดรูประบายสีนิทานภาพ การทำกังหันลมปันยิ้ม การทำตุ๊กตาหุ่นมือกระดาษ การทำหน้ากากหรรษา การทำว่าวอีลุ่ม และการทำรถกระป๋องโบราณ ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นองค์ความรู้และผลลัพธ์ที่ได้มาจากการทำงาน 25 โครงการในพื้นที่มาปรับประยุกต์ใช้ให้เกิดเป็นกิจกรรมสร้างสรรค์ที่สามารถร่วมสนุกและทำกันได้ทั้งครอบครัว ซึ่งได้รับการตอบรับจากเด็กๆ และผู้ปกครองเป็นอย่างมาก

“หลังจากได้รับถุงยิ้มไปแล้ว เราก็จะให้พ่อ แม่ และเด็กๆ มาแบ่งปันเรื่องเล่าไม่ว่าจะเป็นภาพถ่ายหรือคลิปผ่านทางเพจ facebook โคราชเดิ่นยิ้ม ซึ่งผลตอบรับค่อนข้างดีมาก เด็กๆ ก็ค่อนข้างตื่นเต้นเพราะเรามีบริการนำส่งถึงบ้าน และของที่ได้ก็มีความเหมาะสมกับช่วงวัยและความสนใจของน้องๆ โดยในแต่ละกิจกรรมก็จะมีคู่มือการทำอย่างละเอียดเพื่อให้สามารถทำหรือสร้างชิ้นงานแต่ละอย่างตามแบบได้โดยง่าย” นายวรวุฒระบุ

หลังจากได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีในเขตอำเภอเมือง “เครือข่ายโคราชยิ้ม” จึงเตรียมที่จะขยายผลส่ง “ถุงยิ้ม” ในรูปแบบของ Delivery Play & Activity @ Home สู่ภาคีในพื้นที่นอกเมือง ไปให้กับชุมชนอื่นๆ อีก 9 ชุมชนในอำเภอต่างๆ รวมกว่า 450 ครอบครัว

“หยุดอยู่บ้าน แต่ไม่หยุดการเรียนรู้” จึงเป็นอีกแนวทางหนึ่งในการทำงานที่สามารถพลิกวิกฤติการอยู่บ้านในช่วงโควิด 19 ให้การเป็นห้วงเวลาแห่งการเรียนรู้อย่างสร้างสรรค์ ช่วยสร้างความสุข และการสร้างสัมพันธ์อันดีให้เกิดขึ้นภายในครอบครัวได้ในเวลาเดียวกัน