เพจเฟซบุ๊ก "ประชาสัมพันธ์ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช" ได้นำข้อมูลเกี่ยวกับ "การตกมัน" หรือ musth ซึ่งเป็นภาวะการเปลี่ยนแปลงทั้งทางกายภาพ และสรีรวิทยาของช้าง ทำให้พฤติกรรมของช้างเปลี่ยนไปช่วงระยะเวลาหนึ่ง

สามารถเกิดขึ้นได้กับช้างช่วงวัยเจริญพันธุ์ ทั้งตัวผู้และตัวเมีย อายุระหว่าง 16-60 ปี แต่ส่วนใหญ่จะเกิดกับช้างตัวผู้มากกว่า ช้างตัวเมียเกิดขึ้นได้แต่น้อยและไม่รุนแรง ในระยะเริ่มแรกของการตกมัน ต่อมซึ่งอยู่ระหว่างรูหูกับตา (temporal glands) จะค่อย ๆ บวมขยายขึ้น ต่อมาจะมีน้ำมันที่มีกลิ่นฉุน เหม็นสาบรุนแรงไหลเยิ้มออกมาจากรูเปิดของต่อมดังกล่าวเปื้อนบริเวณแก้ม และไหลเข้าปาก

                                 ภาพจาก : ประชาสัมพันธ์ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

ช่วงตกมันช้างตัวผู้จะเปลี่ยนพฤติกรรมเป็น ก้าวร้าว ดุร้าย มีอาการกระสับกระส่าย ไม่อยู่นิ่ง ไม่เชื่อฟังควาญ หรือคนเลี้ยงจนทำลายสิ่งของที่ขวางหน้า ทำร้ายคน หรือแม้แต่ช้างด้วยกัน ส่วนช้างตัวเมียนิสัยจะไม่เปลี่ยนแปลง ไม่แสดงอาการเกเร ดุร้าย แต่จะมีอาการเซื่องซึม

                                ภาพจาก : ประชาสัมพันธ์ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

"ช้างป่า" มักตกมันในช่วงหน้าหนาว ซึ่งเกิดขึ้นหลังจากช้างได้กินอาหารอย่างสมบูรณ์ และมีคุณค่าอาหารสูงในช่วงฤดูฝน โดยเฉพาะ เป็นช่วงที่หญ้าอ่อนมีโปรตีนสูง หน่อไม้มีอยู่มากมายในป่า และแหล่งน้ำมีกระจายอยู่ทั่วไป

"ช้างบ้าน" จะเกิดขึ้นหลังจาก ช้างไม่ต้องทำงานหนัก และร่างกายได้รับการบำรุงเลี้ยงดูจนอ้วนท้วมสมบูรณ์ อาการตกมันจะเกิดขึ้นทุกปี ปีละครั้งหรือสองถึงสามครั้ง แต่ละครั้งกินเวลาไม่เท่ากัน และจะค่อย ๆ หายไปเอง. -008 

                                    ภาพจาก : ประชาสัมพันธ์ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

อ้างอิงข้อมูลจาก : สำนักอนุรักษ์สัตว์ป่า Wildlife Conservation Office, Thailand