16 มิถุนายน 2567 ผู้สื่อข่าวได้เดินทางไปที่ป่าภูเขาดอยหมีในพื้นที่ ม.5 ต.บ้านถ้ำ อ.ดอกคำใต้ จ.พะเยา ซึ่งเป็นสถานที่ชาวบ้านค้นพบถ้ำยักษ์หรือถ้ำดูกที่มีเรื่องเล่าขานเกี่ยวกับตำนานถ้ำแห่งนี้มาเป็นเวลาช้านาน

สำหรับถ้ำยักษ์หรือถ้ำดูกอยู่บริเวณบนเขาสูงห่างจากหมู่บ้านกว่า 5 กิโลเมตร ต้องเดินทางผ่านทุ่งนาแล้วเข้าป่าไปจนถึงตีนเขาและต้องเดินขึ้นบนเขาลัดป่าเข้าไปอีก 200 เมตรก็จะพบปากถ้ำอยู่บนเขา มีลักษณะหน้าปากทางเข้าถ้ำกว้าง 10 เมตร ปากทางเข้าถ้ำกว้างประมาณ 4 เมตร เป็นวงกลมเว้าโค้งลึกเข้าไป กว่า 5 เมตร หน้าปากถ้ำมีแท่นตั้งวางพระพุทธรูปและมีแคร่นั่งวางอยู่ปากถ้ำ และยังมีรูถ้ำขนาดคนลอดได้ลึกเข้าไปอีกหลายเมตร

ตรงบริเวณข้างซ้ายภายในถ้ำพบตะกอนหินเกาะตัวสีน้ำตาลขนาดใหญ่ มีเศษกองกระดูกสีขาวจำนวนมาก อยู่ในก้อนหินปูนในถ้ำเกาะรวมเศษกระดูกไว้กับก้อนหินปูน จนรวมกันเป็นก้อนหินชิ้นเดียว ขนาดใหญ่ตั้งสูงราว 2 เมตร กว้าง 1.5 เมตร และกระดูกบางชิ้นพอเห็นที่ยังมีวางบนหินอยู่ ซึ่งชาวบ้านช่วยกันอนุรักษ์ไว้เพื่อให้ผู้คนรุ่นหลังศึกษาและเรียนรู้

นายบุญชู ยศอินทร์ สารวัตรกำนันหมู่ 8 ต.ถ้ำได้เล่าว่า สำหรับถ้ำกระดูกคาดว่ามีอายุกว่า 1,000 ปี เป็นถ้ำเก่าแก่ที่มีประวัติเล่าขานกันมายาวนาน ซึ่งตามประวัติที่ได้ทราบจากผู้เฒ่าผู้แก่ได้เล่าต่อๆกันมานั้นภูเขาหรือดอยหมี เขาลูกนี้ได้มียักษ์ตนหนึ่งชื่อว่า ล้านจ้าง เพราะกินช้างไปแล้วถึงล้านเชือก ซึ่งอาศัยอยู่ในถ้ำกับนางยักษ์ออกหาอาหารตลอด ซึ่งเป็นประวัติเล่าขานกันมาหลังจากนั้นได้มีนายพรานเบ็งได้บวชแล้วมาจำศิลอยู่ภายในถ้ำนี้ด้วย

สำหรับกระดูกที่อยู่ภายในถ้ำคาดว่า น่าจะเป็นกระดูกสัตว์ที่ยักษ์กินแล้วทิ้งกระดูกกองไว้บริเวณดังกล่าว จึงเป็นที่เรียกขานกันว่าถ้ำยักษ์หรือถ้ำดูกชาวบ้านจึงร่วมกันอนุรักษ์ เพื่อให้ชนรุ่นหลังได้ศึกษาประวัติความเป็นมาของตำบลต่อไป