ชาวบ้านตำบลกะมิยอ เมืองปัตตานี พบอิฐมอญโบราณหรืออิฐแดงขนาดใหญ่ในระหว่างขุดร่องสวนมะพร้าว ปราชญ์ชาวบ้านตาระบาตอ คาดเป็นอิฐร่วมสมัยกับอิฐที่ก่อสร้างมัสยิดโบราณกรือเซะเมื่อ 3-400 ปีก่อน เรียกร้องหน่วยงานโบราณคดี ศิลปากรเข้ามาสำรวจและมาสร้างเป็นแหล่งเรียนรู้ทางโบราณคดีอีกแห่งหนึ่งของชายแดนภาคใต้

วันนี้ (5 ส.ค.67) ชาวบ้านพบเจออิฐแดงโบราณมีขนาดใหญ่และหนาคล้ายกับอิฐที่ก่อสร้างมัสยิดโบราณกรือแซะ โดยพบในระหว่างที่กำลังนำรถแม็คโครขุดร่องสวนมะพร้าวตั้งอยู่บริเวณริมคลองโบราณบ้านกาแลบือซา (ท่าเรือใหญ่) รอยต่อระหว่าง 4 บ้านกาแลคือซา กับหมู่ 1 บ้านตาระบาตอ (บ้านท่าอิฐ) ต.กะมิยอ อ.เมือง จ.ปีตตานี

นายมามะ มีนา ปราชญ์ชาวบ้านตาระบาตอ เปิดเผยว่า เมื่อกว่า 30 ปีก่อนได้มีคนจีนจากสิงค์โปร์เดินทางมากับรถเบนซ์ส่วนตัวเพื่อมาเยี่ยมชมร่องรอยของโรงเตาเผาอิฐแดงที่บรรพบุรุษเคยมาตั้งรกรากที่บริเวณแห่งนี้ ทำให้ชาวบ้านต่างมึนงงกับเรื่องราวดังกล่าว เพราะไม่มีใครรู้เรื่องราวมาก่อนว่าที่นี่เคยมีโรงเตาเผาอิฐแดงในพื้นที่ มีแค่ชื่อเรียกว่าบ้านตาระบาตอ แปลว่า บ้านท่าอิฐ เพื่อความชัดเจนชาวจีนสิงคโปร์ท่านนั้นได้เอาแผนที่คล้ายกับลายแทงออกมาดูว่ามีโรงเตาเผ่าอิฐแดงขนาดใหญ่ถึง 3 แห่งด้วยกัน ก็ยิ่งทำให้ชาวบ้านงงกันใหญ่

จากนั้นชาวจีนสิงคโปร์ถามอีกว่าในพื้นที่มีต้นไม้ใหญ่บ้างไหม ทุกคนก็ตอบว่ามี แต่ถูกโค้นไปแล้ว คนจีนสิงคโปร์ท่านนี้ได้กางแผนที่เพื่อระบุพิกัดตำแหน่งของเตาเผาอิฐห่างจากต้นไม้ใหญ่กี่เมตรจากนั้นชาวจีนสิงคโปร์ท่านนั้นก็ได้เดินลงพื้นที่สำรวจร่วมกับชาวบ้านจึงรับรู้ว่าที่นี่เคยเป็นที่ตั้งโรงเผาอิฐมอญ หรืออิฐแดงขนาดใหญ่จริง โดยชาวจีนในสมัยนั้นและอิฐที่ผลิตจากเตาที่นี่มีขนาดใหญ่ขนาดเทียบเท่ากับอิฐที่ก่อสร้างมัสยิดกรือเซะเมื่อ 3-400 ปีก่อนนี้

"นักโบราณคดีนักธรณีวิทยาและนักประวัติศาสตว์เคยมาเดินสำรวจที่โบราณสถานแห่งนี้ จึงมีความเห็นว่ามีอายุหลายร้อยปีมาแล้ว" นายมามะ มีนา ปราชญ์ชาวบ้านตาระบาตอ กล่าว

พร้อมกล่าวต่อว่า สำหรับ มัสยิดกรือเซะ สร้างขึ้นมาในคราวนั้นอาจนำก้อนอิฐแดงมาจากที่นี่เพราะมีลักษณะใกล้เคียงดีนมากทั้งขนาดความหนาและความกว้าง ที่สำคัญตั้งอยู่ริมคลองโบราณที่ใช้ลำเลียงสินค้าในอดีตบ้านกาแลบือซา (ท่าเรือใหญ่) โดยใช้ลำเลียงทางน้ำจากบ้านตาระบาตอ ไปกรือเซะไม่ไกลมาก และไม่พบโรงอิฐโบราณที่มีขนาดใหญ่ในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้อีกเลย

"ปัจจุบันยังคงเหลือร่องรอยเป็นซากให้เห็นจึงอยากให้หน่วยงานโบราณคดีโดยศิลปากรเข้ามาสำรวจและมาสร้างเป็นแหล่งเรียนรู้ทางโบราณคดีอีกแห่งหนึ่งของชายแดนภาคใต้ นอกจากเป็นที่ตั้งของโรงเตาอิฐโบราณขนาดใหญ่แล้วที่นี่ยังมีร่องรอยที่ตั้งหมู่บ้านคนจีนโบราณยุคปัตตานีรุ่งเรืองในอดีตเพื่อสามารถพัฒนาเป็นท่องเที่ยวทางโบราณคดีต่อไปได้ด้วย" นายมามะ มีนา ปราชญ์ชาวบ้านตาระบาตอ กล่าว - 003