วันที่ 13 มิถุนายน  2568 ผู้ใช้เฟซบุ๊กรายหนึ่ง โพสต์ภาพมือที่มีพยาธิไชอยู่ใต้ผิวหนัง พร้อมระบุข้อความว่า หมอบอกว่าโดนพยาธิค่ะ ก่อนจะเกิดพี่แกไปถอนหญ้าทั้งวันนอนกลางคืนมารู้สึกคันมากและตื่นเช้ามีตุ่มน้ำใส คันมากและมันเคลื่อนที่ไปใต้ผิวหนัง หมอบอกเกิดจากอาหารหรือผักดิบหรือจากผิวหนังที่มีแผลซึ่งพยาธิมันอยู่ในชั้นดินที่ลึกมันไม่ได้เกิดขึ้นง่าย เพราะฉะนั้นการล้างมือให้สะอาด อาหารที่สุกสะอาดจึงสำคัญมาก ส่วนใหญ่จะเกิดกับเด็กมากกว่าผู้ใหญ่

ต่อมา ที่ เอฟเอ็มซีคลินิกเวชกรรม บริเวณแยกสวนสัตว์นครราชสีมา ถนนราชสีมา-ปักธงชัย ตำบลชัยมงคล อ.เมือง นครราชสีมา ผศ.ดร.ณัธคพัชฬ รัตนพิทูลย์ ผู้เชี่ยวชาญ และเป็นที่ปรึกษาศูนย์วิจัยโรคปรสิต สำนักวิชาแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี และผู้จัดการศูนย์การแพทย์เอฟเอ็มซี เปิดเผยว่า กรณีนี้คือโรค Cutaneous Larva Migrans (CLM) หรือที่บางครั้งเรียกว่า “โรคตัวอ่อนพยาธิไชผิวหนัง” เป็นการติดเชื้อพยาธิชนิดหนึ่งที่ตัวอ่อนของพยาธิ (โดยมากเป็นพยาธิปากขอของสัตว์ เช่น สุนัขหรือแมว) แทรกเข้าสู่ผิวหนังมนุษย์และเคลื่อนที่ไปตามชั้นผิว ทำให้เกิดอาการคันและผื่นลักษณะเฉพาะ

จากข้อมูลที่โพสต์โดยคุณ Kannika Suakeaw โพสต์ระบุประวัติ “ก่อนจะเกิดพี่แกไปถอนหญ้าทั้งวันนอนกลางคืนมารู้สึก คันมากและตื่นเช้ามีตุ่มน้ำใส คันมากและมันเคลื่อนที่ไปใต้ผิวหนัง” และคุณหมอเจ้าของเคสวินิจฉัยว่าโดนพยาธิไช “หมอบอกเกิดจากอาหารหรือผักดิบหรือจากผิวหนังที่มีแผลซึ่งพยาธิมันอยู่ในชั้นดินที่ลึกมันไม่ได้เกิดขึ้นง่าย เพราะฉะนั้นการ ล้างมือให้สะอาด อาหารที่สุกสะอาดจึงสำคัญมาก ส่วนใหญ่จะเกิดกับเด็กมากกว่าผู้ใหญ่” 

สาเหตุ CLM 

พยาธิปากขอสัตว์ เช่น Ancylostoma braziliense และ Ancylostoma caninum

พยาธิเหล่านี้พบในอุจจาระของสุนัขและแมว เมื่อถ่ายลงบนพื้นดิน ตัวอ่อนสามารถฟักและอยู่ในดินหรือทราย

ตัวอ่อนสามารถไชเข้าสู่ผิวหนังมนุษย์ โดยเฉพาะเมื่อเดินเท้าเปล่า หรือนั่ง/นอนบนพื้นดินที่มีการปนเปื้อน

อาการ

ผื่นแดงรูปเส้นคดงอใต้ผิวหนัง (serpiginous or linear lesions)

คันอย่างรุนแรง

ผื่นมักจะ เคลื่อนที่ช้าๆ วันละไม่กี่มิลลิเมตรถึง 2 ซม.

มักพบบริเวณ เท้า, ขา, ก้น, หลัง หรือส่วนที่สัมผัสดิน/ทราย
CLM ไม่สามารถพัฒนาเป็นพยาธิเต็มวัยในร่างกายมนุษย์ ตัวอ่อนจะหยุดโตและตายในที่สุด

พบที่ไหนบ่อย?

พบบ่อยในพื้นที่เขตร้อนและกึ่งร้อน เช่น:

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

อเมริกากลางและใต้

ชายหาดในแอฟริกา

มักเกิดกับนักท่องเที่ยวที่เดินเท้าเปล่าบนชายหาดหรือผู้ที่ทำงานตามพื้นดินที่มีมูลสัตว์ปนเปื้อน

การวินิจฉัย

อาศัยลักษณะผื่นที่เคลื่อนที่และรูปร่างคล้ายรอยทางของตัวอ่อน

ไม่จำเป็นต้องตรวจเลือดหรือผิวหนังในกรณีทั่วไป

การรักษา

อาการสามารถหายได้เองภายใน 2–8 สัปดาห์ แต่เนื่องจากอาการคันและไม่สบายมักรุนแรง 

การรักษาด้วยยาเป็นที่แนะนำ:

Ivermectin: 200 µg/kg รับประทานครั้งเดียว หรือวันละ 1 ครั้ง 1–2 วัน

Albendazole: 400 mg วันละ 1–2 ครั้ง เป็นเวลา 3 วัน

ยาทาเฉพาะที่ เช่น thiabendazole cream อาจใช้ร่วมด้วยยาต้านฮิสตามีนสำหรับลดอาการคัน เช่น cetirizine หรือ loratadine

การป้องกัน

หลีกเลี่ยงการเดินเท้าเปล่าบนดินหรือทราย โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีสัตว์จรจัด

ใช้เสื่อ/ผ้าปูรองก่อนนั่งหรือนอนบนพื้น

กำจัดมูลสัตว์อย่างถูกสุขลักษณะ และควบคุมการถ่ายของสัตว์เลี้ยง