ตำบลยี่สาร อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม  เป็นตำบลเขตชายแดนอำเภออัมพวา และเขตแดนจังหวัดสมุทรสงคราม  ติดกับอำเภอปากท่อจังหวัดราชบุรี ติดกับอำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี และติดกับตำบลวังมะนาว จ.ราชบุรี  และติดกับตำบลแพรกหนามแดงกับตำบลปลายโพงพาง อ.อัมพวา  และติดกับตำบลคลองโคน อ.เมืองสมุทรสงคราม ติดกับอำเภอวัดเพลง และอำเภอปากท่อ จ.ราชบุรี 

       พื้นที่ตำบลยี่สารส่วนหนึ่ง ติดกับทะเล ระหว่างตำบลคลองโคน  คลองช่อง และยี่สาร ไปจด ตำบลบางตะบูน อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี  ประชาชนส่วนใหญ่จึงประกอบอาชีพทำประมงพื้นบ้าน  เช่นการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง เช่นกุ้งกุลาดำ-ขาว  ปลาหมอเทศ ปลานิล และปลาน้ำเค็มอีกหลายชนิด

        อาชีพอีกอาชีพหนึ่งของชาวยี่สารคือ  การเผาถ่านไม้โกงกาง  ที่ทำกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ไม้ถ่านโกงกาง  ของตำบลยี่สาร  เป็นสินค้าที่ขึ้นชื่อมาก  เพราะเป็นถ่านเนื้อไม้ดี  ลุกทน  ลุกแรง  ลุกนาน  ส่วนใหญ่จะนิยมใช้เผาศพ  เพราะไม่ต้องกลัวศพไม่ไหม้   ถ่านไม้โกงกางแรงมาก ในสมัยก่อน  คนกรุงเทพใช้ถ่านหุงข้าว ก็จะสั่งซื้อถ่านไม้โกงกางจากยี่สาร  ขนไปกันทางเรือต่อ  ไปขึ้นที่ท่าเตียน  คลองเตย และปากคลองตลาด   แถวๆเจริญกรุง

           ในปัจจุบันการใช้ถ่านหุงข้าว และต้มยำทำแกง ใช้แก๊ส และไฟฟ้า หรือพลังงานอย่างอื่น ถ่านหุงข้าวจึงลดบทบาทลง  เหลือเพียงที่ใช้เผาศพ สำหรับวัดที่ยังไม่เตาไฟฟ้า  หรือไม่ก็ ใช้ปิ้งย่างอาหารทะเล  อาหารป่า  ตามภัตตราคาร   เพราะใช้ถ่านหุงข้าว จะได้รสชาติดีกว่ากันเยอะเลย  ตามความเชื่อนะ

       ในช่วงปี พ.ศ  2523-2530 ชาวยี่สาร เปลี่ยนแปลงเข็มทิศชีวิตใหม่  หลายครอบครัว ไปประกอบอาชีพเพาะเลี้ยงกุ้งกุลาดำ  ในพื้นที่บ้าง  นอกพื้นที่บ้าง  เพราะอยากรวยเร็วให้ทันใจ แต่พอปี พ.ศ  2530  ให้หลัง   เศรษฐกิจพังพินาศกันเป็นทิวแถว   ต้องขายบ้าน  ขายที่ดิน   ขายทรัพย์สิน ที่สร้างสมมาจดหมดเนื้อหมดตัว ผู้เพาะเลี้ยงกุ้งบางรายถึงกับฆ่าตัวตาย   และหนีหนี้สิน   อพยพครอบครัวไปอาศัยอยู่ที่อื่นๆ ในประเทศบ้าง  นอกประเทศบ้าง

          ด้วยสาเหตุนี้   พื้นที่  ที่เพาะเลี้ยงกุ้งกุลาดำจึงว่างปล่าว ไม่ได้ทำประโยชน์ อะไร   ถูกธนาคารยืดเสียส่วนใหญ่     ประกาศขายทอดตลาดหลายแปลง แต่ก็ไม่มีผู้สนใจ จึงรกร้าง   จนกระทั่ง  มีนายทุน  จากต่างจังหวัด  ที่มีเงิน  กว้านซื้อ  เพราะเห็นพื้นที่ ไม่ได้ใช้ในการทำเกษตร  และประมง พื้นบ้าน   จึงซื้อเพื่อ สร้างโรงงานอุตสาหกรรม    แต่ก็ถูกต่อต้านจากนักอนุรักษ์นิยม   และกลุ่ม เอ็นจีโอ เพราะต้องการ ให้ปรับเป็นพื้นที่สีเขียว  ไม่ใช่สีแดง  คือโซนอุตสาหกรรม

         ที่สำคัญ  อุตสาหกรรมที่จะเข้ามาดำเนินการ  เป็นอุตสาหกรรมหนัก   เช่นโรงงานรีดเหล็ก   โรงงานป่นกระดูกสัตว์     โรงงานผลิตยางรถยนต์ โรงงานปลาป่น  และโรงงานผลิตสี    ซึ่งแต่ละโรงงาน   เป็นโรงงานต้องห้าม   ที่จังหวัดสมุทรสงคราม ห้ามดำเนินการ ในพื้นที่สีเขียวถึงแม้ว่าพื้นที่ตำบลยี่สาร  ไม่ใช่พื้นที่สีเขียว  ที่เดียว  มีสีม่วงและสีแดงเจือปน   ประชาชนในพื้นที่ ก็  ไม่ต้องการ  อยู่ดี

              มีโรงงานหลายโรง ลงมือสร้าง โดยไม่ขออนุญาตคนในพื้นที่ คือการจัดทำประชาคม อ้างว่า ขออนุญาตจาก กระทรวงอุตสาหกรรมแล้ว อุตสาหกรรมจังหวัดก็ไฟเขียวแล้ว    มีแต่คนในพื้นที่ ที่เปิดไฟแดง  ห้ามผ่าน ห้ามฝ่าไฟแดง โดยเด็ดขาด   ถึงขนาดปิดถนน ไม่ให้รถบรรทุกดินเข้าถมพื้นที่  ที่สำคัญคือ  ทางนายทุนอ้างว่า ขออนุญาต อบต.ยี่สารแล้ว นายกและสภา อบต.  ยี่สารก็อนุมัติ  จึงไม่จำเป็นต้องจัดทำประชาคม  ชาวบ้าน

              ความเป็นจริง  มันไม่ใช่   กฎหมายในรัฐธรรมนูญ  ระบุไว้ชัดเจนว่า   หากการก่อสร้างสิ่งใด   ในพื้นที่  มีผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของประชาชน  เปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของชาวบ้าน    ทำลายธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม   ทำให้เกิดความไม่มั่นคงในอาหาร  และชีวิตประจำวัน    การดำเนินการต้องจัดทำประชาคม   ขอความคิดเห็นจากชาวบ้าน  ในชุมชน   พื้นที่ใกล้กับจุดดำเนินการ    ไม่เช่นนั้น   ไม่สามารถสร้างและดำเนินการใดๆได้   ถ้าดำเนินการ  ถือว่าผิดกฎหมายในรัฐธรรมนูญ

             นาย โสมมนัส พยนต์ยิ้ม  นายก อบต.ยี่สาร อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม  กล่าวย้ำว่า ที่มันสำคัญกว่านั้น  มันเดือดร้อนมาถึงตัวผม  โดยตรงคือ  มีการกุข่าวว่าผมรับเงินจาก  นายทุนที่จะสร้างโรงงานหลายล้านบาท    เพื่อจะสร้างโรงงานให้ได้  ชาวบ้านที่ไม่เข้าใจผม  ก็ด่าผม  หาว่าผมขายชาติ  ขายชุมชนยี่สาร  ให้นายทุน สร้างโรงงานอุตสาหกรรม      ไม่คำนึงถึงความเสียหายของตำบลและชุมชนชาวยี่สาร

    “  จะเอาผม ไปสาบานที่หลวงปู่ วัดเขายี่สารก็ได้   หลวงปู่วัดเขายี่สารศักดิ์สิทธิ์มาก   ผมเคารพนับถือมาก  คนยี่สารเคารพนับถือหลวงปู่มาก   เดือดร้อนอะไรก็บนบานหลวงปู่วัดเขายี่สาร    ผมจึงกล้าสาบานว่า  ถ้าผมรับเงินนายทุนมา  แม้แต่บาทเดียว    ขอให้หลวงปู่วัดเขายี่สารเล่นงานผมทันที   ผมยินดีรับกรรม หากผมก่อขึ้นเอง

          ผมรักชุมชนบ้านเขายี่สารมาก   ตระกูลพยนต์ยิ้ม   รับอาสา  ทำงานการบ้าน การเมืองมา  ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่  5  ตระกูล  “พยนต์ยิ้ม”   เป็นผู้ใหญ่บ้าน  เป็นกำนัน เป็น  อบต.มาตลอด  จนถึงทุกวันนี้    ถ่ายทอดกันตลอดมา  รับใช้ชาติ  ด้วยความซื่อสัตย์   ตลอดมา    ไม่คิดที่จะขายชุมชนยี่สารกิน   มีแต่ต้องการพัฒนา ตำบลยี่สาร ให้พัฒนาเจริญ ยิ่งๆขึ้นไป “

             นายโสมมนัส   กล่าวเพิ่มเติมว่า  ตำบลยี่สาร  มีภูเขา อยู่  1 ลูก ๆเดียวในจังหวัดสมุทรสงคราม  ที่อยู่ในวัดเขายี่สาร   ตามตำนาน   ชุมชนยี่สาร เป็นเมืองท่าขึ้นสินค้าทางทะเล  สมัยรัชกาลที่ ๒  จากหลักฐาน มีการจารึกไว้ว่า    คนภาคกลางและภาคเหนือ  นำสินค้าพื้นบ้านพื้นเมือง  มาจำหน่ายที่ยี่สาร   พร้อมกับซื้อสินค้าจากชุมชนยี่สาร  ไปจำหน่ายที่ภาคเหนือและภาคกลาง

        สำเภาจีนที่บรรทุกสินค้ามาจากเมืองจีน  เช่นถ้วย ไห  ชาม สังคโลก   ล้วนแต่มาขึ้นสินค้าที่ท่าเรือชุมชนวัดเขายี่สาร ทุกวันนี้ยังมีให้เห็น  เป็นหลักฐาน ที่พิพิธภัณฑ์ วัดเขายี่สาร   ไม่ว่าจะเป็นเครื่องมือ เครื่องใช้  ในสมัยรัชกาลที่ 1  รัชกาลที่ 2  ถึงรัชกาลที่ 5  เทคโนโลยีสมัยใหม่  เริ่มเข้ามามีบทบาท   แต่ประวัติยังมีจารึกไว้  ในหนังสือหลายเล่ม แม้แต่ สุนทรภู่  ครูกวี สี่ แผ่นดิน  ยังประพันธ์นิราศ  เป็นกลอนกล่าวถึงชุมชนชาววัดยี่สาร สมัยรัชกาลที่ 3 และรัชกาลที่ 4 และนำมาใช้เป็นบทละครและบทกลอนประกอบในหนังสือเรียนก็มี

          ในเวลานี้ตำบลยี่สารกำลังเนื้อหอม  มีข่าวเข้ามาตลอดว่า เส้นทางถนนพระราม 2  จะมีการสร้างโมเตอร์เวย์ จากกรุงเทพถึงชะอำ   และโมเตอร์เวย์จากพุทธมณฑลถึง หัวหิน  ผ่านยี่สารเช่นกัน   และยังเส้นทางลัดริมปากอ่าวแม่กลอง-เพชรบุรีอีก   1  ผ่านผ่าชุมชนยี่สาร และยังมีโครงการรถไฟฟ้ารางคู่  มาสู่ชุมชนยี่สาร ทุกเส้นทาง ที่กล่าวมา  มันจะเจริญกันไปใหญ่     ไม่ต้องห่วง ว่าผมจะขายที่ดิน แผ่นดินยี่สาร   อยากให้ชาวยี่สาร ห่วงจะถูกเวนคืนที่ดินสร้างเส้นทางต่างๆ    จากกรมทางหลวงเถิดพ่อแม่ชาวยี่สารที่เคารพรัก

สราวุฒิ  ศรีธนานันท์