คำถาม การปลูกและเก็บเมล็ดพันธุ์ถั่วพร้า จะต้องทำอย่างไร และมีวิธีการเก็บรักษาอย่างไรครับ

คำตอบ การปลูกถั่วพร้า เพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์พืชปุ๋ยสดนั้น ฤดูกาลปลูกที่เหมาะสม ถั่วพร้าปลูกได้ 2 ช่วง ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ช่วงแรกเริ่มปลูกตั้งแต่เดือนมิถุนายนจนถึงปลายเดือนกรกฎาคม ช่วงที่สองปลูกหลังฤดูทำนา ประมาณเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน สำหรับภาคอื่นๆ ปรับช่วงเวลาตามความเหมาะสม

ถั่วพร้า เป็นพืชตระกูลถั่ว ลักษณะเป็นทรงพุ่ม เจริญเติบโตและปรับตัวได้ดีในสภาพดิน ฟ้า อากาศ ทุกภาคของประเทศ มีลำต้นแข็งแรง และระบบรากลึก สามารถขึ้นได้ดีในสภาพดินเหนียว และดินกรด โดยทั่วไป ถั่วพร้าชอบดินดอน ดินที่มีการระบายน้ำได้ดี ทนต่อสภาพความเค็มได้ดีกว่าถั่วชนิดอื่น สามารถปลูกเป็นพืชเพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์พืชปุ๋ยสดได้ดี

การเตรียมดิน ไถเตรียมดินครั้งแรก ตากทิ้งไว้เพื่อกำจัดวัชพืช และทำลายโรคแมลงต่างๆ หลังจากนั้นไถพรวนอีก 1 ครั้ง

การปลูก นักวิชาการของกรมพัฒนาที่ดินแนะนำวิธีการปลูกถั่วพร้า โดยการหยอดเป็นหลุม ใช้เมล็ดพันธุ์ ประมาณ 4-6 กก./ไร่ คลุกเชื้อไรโซเบียม ใช้ระยะปลูกห่าง ประมาณ 75x50 ซม. (ระยะระหว่างแถว 75 ซม. และระยะห่างระหว่างต้น 50 ซม.) โดยหยอดเป็นหลุมๆ ละ 2-3 เมล็ด

การปฏิบัติดูแลรักษากำจัดวัชพืช และการถอนแยก หลังจากปลูกถั่วพร้าได้ประมาณ 1 เดือน กำจัดวัชพืชถอนแยกต้น โดย 1 หลุม จะให้เหลือต้นถั่วพร้า 1-2 ต้นต่อหลุม

การใส่ปุ๋ย ใช้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 หรือ 12-24-12 อัตรา 20 กก. ต่อไร่ต่อครั้ง ครั้งแรกใส่ปุ๋ยเมื่อถั่วพร้าอายุ 30 วัน ครั้งที่สองเมื่ออายุ 60-65 วัน โดยใส่ปุ๋ยห่างจากโคนต้นพอประมาณ หรือห่างจากต้นถั่วพร้า ประมาณ 1 คืบ

การกำจัดโรคและแมลง ถั่วพร้า เป็นพืชที่ปลูกง่าย มีโรคและแมลงศัตรูต่างๆ รบกวนน้อยมาก

การเก็บเกี่ยว ถั่วพร้าอายุประมาณ 150-170 วัน ในช่วงแรก จะเก็บเกี่ยวประมาณเดือนพฤศจิกายน จนถึงเดือนมกราคม ในช่วงที่ 2 จะเก็บเกี่ยวประมาณเดือนเมษายน จนถึงเดือนพฤษภาคม ฝักถั่วพร้าจะทยอยแห้งและสุกแก่ ฝักที่แก่จะเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีน้ำตาลอ่อน การเก็บเกี่ยว ถั่วพร้าจะทยอยเก็บไปเรื่อยๆ ประมาณ 3-4 รอบ/แปลง/1 ฤดูปลูก เนื่องจากถั่วพร้าจะแก่ไม่พร้อมกัน เมื่อฝักถั่วพร้าแก่เต็มที่เมล็ดจะมีสีขาว ถ้าปล่อยไว้ฝักจะแตกเมล็ด จะร่วงออกจากฝัก ฝักหนึ่งจะมีเมล็ดประมาณ 10-15 เมล็ดต่อฝัก การเก็บจะใช้แรงงานคนเก็บใส่กระสอบ หรือภาชนะอื่นๆ แล้วนำไปตากไว้ในลานตากประมาณ 3-4 แดดจนแห้ง

การนวด ฝัด และบรรจุกระสอบ จากนั้น ก็ทำการนวดโดยการเหยียบย่ำจากการใช้เครื่องกล เช่น รถยนต์ รถไถนาเดินตาม หรือใช้ไม้ทุบนวด หลังจากนั้น จึงทำการฝัดเอาสิ่งเจือปนออกแล้ว บรรจุกระสอบ

เกษตรกรที่สนใจ อาจไปขอรับความรู้ คำแนะนำ และเมล็ดพันธุ์ตั้งต้นได้ที่สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต หรือสถานีพัฒนาที่ดินที่ตั้งในจังหวัดใกล้บ้านของท่าน ก็ได้นะครับ

นาย รัตวิ