คำถาม อยากทราบเทคนิคการขุดเก็บเกี่ยว และวิธีปลูกมันสำปะหลังที่เหมาะสมถูกต้องเพื่อเพิ่มผลผลิตด้วยครับ

วิเชียร สายสิทธิ์นันท์

อ.วังจันทร์ จ.ระยอง

คำตอบ มันสำปะหลัง มีอายุเจริญเติบโตจนกระทั่งเก็บเกี่ยวประมาณ 11-12 เดือน ทำให้การปลูกกระทำได้อย่างต่อเนื่องทุกปี

การยืดอายุการเก็บเกี่ยวเกิน 1 ปี ผลผลิตจะเพิ่มขึ้น แต่จะเพิ่มมากน้อยแค่ไหนขึ้นอยู่กับปริมาณน้ำฝนที่ได้รับ การยืดอายุเก็บเกี่ยวมีผลทำให้ปริมาณแป้งในหัวต่ำลง เนื่องจากมีการสร้างยอดและใบใหม่ จึงดึงแป้งในหัวไปใช้ ในบางพันธุ์หัวมันจะฝ่อ จนวัดปริมาณแป้งไม่ได้ โรงงานที่รับซื้อจะกดราคา หรือไม่รับซื้อ

การขุดเก็บเกี่ยว จึงเก็บในช่วงฤดูแล้ง จะทำให้ปริมาณแป้งสูง ขายรายได้ดี และตรงกับช่วงที่ตลาดต้องการ สะดวกกว่าการขุดในช่วงฤดูฝนในแง่ของการลำเลียงไปขาย และสามารถเตรียมแปลงปลูกได้ทันกับการปลูกรอบใหม่

การทดลองประเมินผลผลิตและปริมาณแป้ง แต่ก่อนเกษตรกรจะขุดเก็บเกี่ยว น่าที่จะทดลองประเมินผลผลิตและปริมาณแป้ง และรายได้ที่จะได้รับ โดยเลือกพื้นที่ในแปลง 1-2 แห่ง ประมาณ 10-15 ตารางเมตร พื้นที่ที่เลือกพิจารณาจากภาพรวมของมันสำปะหลังทั้งแปลงโดยไม่ลำเอียง ไม่เลือกจากจุดที่มีการเจริญเติบโตดีที่สุด ภายหลังจากการเลือกพื้นที่ได้แล้ว ให้ขุดหัวมันชั่งรวมกันแล้วคำนวณเป็นน้ำหนักต่อไร่ นำหัวมันส่วนหนึ่งประมาณ 6-7 กิโลกรัม ไปวัดปริมาณแป้งที่โรงงานรับซื้อ เพื่อประเมินราคาต่อกิโลกรัม จากนั้นสามารถคำนวณเป็นรายได้ต่อไร่ ให้พิจารณาว่า ถ้าจะทำการขุดเก็บเกี่ยวช่วงเวลานี้ จะคุ้มค่าการลงทุนหรือไม่ ถ้าไม่คุ้มก็ให้ยืดเวลาเก็บเกี่ยวต่อไป เพื่อรอราคาที่ดีกว่านี้ แต่การยืดอายุการเก็บเกี่ยวออกไปนานๆ จะมีปัญหาวัชพืชอีก ต้องดูแลรักษาเหมือนมันสำปะหลังที่ปลูกในปีแรก โดยใช้สารเคมีประเภท ไกลโฟเสท ฉีดพ่น

วิธีการเพาะปลูกมันสำปะหลัง ที่อาจารย์จากภาควิชาพืชไร่นา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ แนะนำวิธีที่ถูกต้อง มีดังนี้

1. การเตรียมดิน ควรมีการปรับปรุงดินหากดินที่ทำการเพาะปลูกมันติดต่อกันหลายปี เพื่อรักษาระดับผลผลิตในระยะยาว ด้วยการใส่ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก เปลือกมันชนิดเก่าค้างปี ซึ่งหาจากโรงแป้งทั่วไป ที่หาได้ในท้องถิ่น หรือปลูกพืชตระกูลถั่วต่างๆ หมุนเวียนบำรุงดิน ในกรณีที่พื้นที่ที่มีหญ้าคา ควรใช้ยาราวด์อัพ หรือเครือเถาต่างๆ ควรใช้ยาสตาร์เรน ฉีดพ่นยากำจัดเสียก่อนการไถ จากนั้นไถครั้งแรกโดยไถกลบวัชพืชก่อนปลูก ด้วยผาน 3 ให้ลึกประมาณ 20-30 ซม. แล้วทิ้งระยะไว้ประมาณ 20-30 วัน เพื่อหมักวัชพืชเป็นปุ๋ยในดินต่อไป ไถพรวนด้วยผาน 7 อีก 1-2 ครั้ง ตามความเหมาะสม และรีบปลูกโดยเร็ว ในขณะที่ดินยังมีความชื้นอยู่ ห้ามไม่ให้เผาทำลายวัชพืชโดยเด็ดขาด

2.การเตรียมท่อนพันธุ์ ให้ใช้ท่อนพันธุ์มันที่สด อายุ 10-12 เดือน ตัดทิ้งไว้ไม่เกินประมาณ 15 วัน โดยตัดให้มีความยาวประมาณ 20 ซม. มีตาไม่น้อยกว่า 5 ตา ก่อนปลูกให้จุ่มท่อนพันธุ์ในยาแคปแทน 1.6 ขีด (160 กรัม) ผสมร่วมกับมาลาไธออน 20 ซีซี ในน้ำ 20 ลิตร ประมาณ 5 นาที เพื่อป้องกันเชื้อราและแมลง

3.การปลูก ปลูกเป็นแถวแนวตรง เพื่อสะดวกในการบำรุงรักษาและกำจัดวัชพืช โดยใช้ระยะระหว่างแถว 1.20 เมตร ระยะระหว่างต้น 80 ซม. และปักท่อนพันธุ์ให้ตั้งตรงลึกในดินประมาณ 10 ซม.

4.การฉีดยาคุมเมล็ดวัชพืช สำหรับการปลูกในฤดูฝนสภาพดินชื้น ควรฉีดยาคุมวัชพืชด้วยยาไดยูรอน หลังจากการปลูกทันที ไม่ควรเกิน 3 วัน หรือก่อนต้นมันงอก หากฉีดหลังต้นมันงอก อาจทำให้ต้นมันเสียหายได้ ใช้ยาในอัตรา 600 กรัม ผสมน้ำ 200 ลิตร ฉีดพ่นได้ประมาณ 1 ไร่ครึ่ง

5.การกำจัดวัชพืชและการใส่ปุ๋ย ควรกำจัดวัชพืช ครั้งที่ 1 ประมาณ 30-45 วัน หลังการปลูก โดยใช้รถไถเล็กเดินตาม หรือ จานพรวนกำจัดวัชพืช ติดท้ายรถแทรกเตอร์ พร้อมทั้งใส่ปุ๋ย 15-15-15 อัตรา 25-50 กก./ไร่ ห่างจากต้นมัน 20 ซม. จากนั้น ใช้จอบกำจัดวัชพืชส่วนที่เหลือ พร้อมกับกลบปุ๋ยไปด้วย หรือใส่ปุ๋ยโดยการขุดหลุม ห่างจากโคนต้น 1 คืบ แล้วกลบดินตามก็ได้ ข้อสำคัญควรใส่ปุ๋ยขณะที่ดินมีความชื้นอยู่ กำจัดวัชพืช ครั้งที่ 2 ประมาณ 60-70 วัน หลังการปลูก โดยปฏิบัติเช่นเดียวกันกับครั้งแรก กำจัดวัชพืช ครั้งที่ 3 ตามความจำเป็น โดยใช้จอบถาก หรือฉีดพ่นด้วยยากรัมม็อกโซน (ควรใช้ฝาครอบหัวฉีด เพื่อป้องกันไม่ให้ยาโดนตาและลำต้นมัน)

6. การเก็บเกี่ยว ทำการเก็บเกี่ยวมันสำปะหลังในช่วงอายุที่เหมาะสม คือ ประมาณ 10-12 เดือน พร้อมทั้งวางแผนการเตรียมท่อนพันธุ์มันสำปะหลัง เพื่อการปลูกในคราวต่อไป ส่วนของต้นมันสำปะหลังที่ไม่ใช้ เช่น ใบ กิ่ง ก้านหรือ ลำต้น ควรสับทิ้งไว้ในแปลง เพื่อให้เป็นปุ๋ยพืชสดในดินต่อไป

นาย รัตวิ