คำถาม อยากรู้เรื่องวิธีปลูกข้าวแบบโยนกล้า มีขั้นตอนการทำอย่างไรบ้างครับ

อเนก สมบูรณ์พงษ์

อ.บางมูลนาก จ.พิจิตร

คำตอบ วิธีการปลูกข้าวแบบโยนกล้าเป็นการทำนาแบบใหม่ที่สามารถนำมาใช้แทนการปักดำด้วยเครื่องได้ การทำนาด้วยวิธีการโยนกล้า เป็นอีกหนึ่งแนวทางในการทำนารูปแบบใหม่ที่กำลังได้รับความสนใจจากชาวนามากขึ้น

การทำนาด้วยวิธีโยนกล้ามีข้อดีหลายอย่าง ที่การดำนาและการหว่านข้าวตมไม่มี ผลดีได้แก่ การลดต้นทุนการผลิต ประหยัดเมล็ดพันธุ์ข้าว ต้นกล้าตั้งตัวได้เร็ว เนื่องจากไม่ถูกกระทบกระเทือนมากนัก จึงสามารถแตกกอได้มาก ชาวนาสามารถควบคุมวัชพืชได้ และได้ผลผลิตข้าวพอๆ กันกับการดำนา

กรมการข้าว โดยสำนักวิจัยและพัฒนาข้าวและศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจชุมชนเชิงคุณธรรมประจำตำบลร้องวัวแดง จังหวัดเชียงใหม่ ได้แนะนำขั้นตอนการทำนาด้วยวิธีโยนกล้า สรุปได้ดังนี้

ขั้นตอนการปลูกข้าวแบบโยนกล้า

1.ขั้นตอนการเพาะต้นกล้า

1.เตรียมแผงพลาสติกสำหรับเพาะต้นกล้า(โดยใช้แผงพลาสติก 60-70 ถาด ต่อไร่)

2.เตรียมข้าวสำหรับเพาะกล้า ซึ่งจะต้องนำไปแช่น้ำประมาณ 2 วัน 2 คืน หลังจากนั้นเทน้ำออก วางทิ้งไว้อีก 1 วัน 1 คืน เพื่อให้ข้าวงอกสมบูรณ์ ในอัตราส่วน 3-4 กก./ 60-70 ถาด/ไร่ เตรียมผสมดินสำหรับเพาะต้นกล้า โดยนำดิน แกลบ และปุ๋ยหมักชีวภาพ มาคลุกเคล้าเป็นเนื้อเดียวกัน

3.ใส่ดินที่ผสมลงในหลุมแผงพลาสติกประมาณครึ่งหนึ่งของหลุม หว่านเมล็ดข้าวงอกที่เตรียมไว้ลงในหลุม ประมาณหลุมละ 2-5 เมล็ดนำดินที่ผสมไว้มาโรยปิดเมล็ดพันธุ์ข้าวอีกครั้งหนึ่ง และระวังอย่าให้ดินล้นออกจากนอกหลุม เพราะรากข้าวจะงอกออกมาพันกัน ทำให้เวลาหว่านต้นข้าวจะไม่กระจายตัว

4.หาวัสดุมาคลุมแผงพลาสติกที่เพาะต้นกล้า เพื่อที่เวลารดน้ำแล้ว เมล็ดข้าวหรือดินจะได้ไม่กระเด็นออกมา อาจจะใช้กระสอบป่าน ผ้า ฯลฯ ที่มีอยู่และสามารถใช้ได้

6.ทำการรดน้ำทุกเช้าและเย็นติดต่อกัน ประมาณ 3-4 วัน ต้นข้าวจะงอกทะลุออกจากที่คลุมแผงพลาสติก ให้เอาวัสดุที่คลุมออกแล้วรดน้ำต่อไป จนต้นกล้าอายุได้ 15 วัน นำต้นกล้าที่ทำการเพาะเสร็จสมบูรณ์แล้ว ไปโยนกล้าในผืนนาที่เตรียมไว้ ให้สม่ำเสมอและกระจายทั่วผืนนา (การตกกล้า 1 คน สามารถตกได้ 2 ไร่ (140 ถาด) ต่อวัน)

2.ขั้นตอนการเตรียมแปลง

1.ไถดะครั้งที่ 1 หลังเก็บเกี่ยวข้าว ปล่อยแปลงให้แห้งประมาณ 15-30 วัน แล้วปล่อยน้ำเข้าพอให้ดินชุ่ม ประมาณ 5-10 วัน เพื่อให้วัชพืชและเมล็ดข้าวที่ร่วงหล่นในดินงอกขึ้นมาเป็นต้นอ่อนเสียก่อนจึงไถดะครั้งที่ 1

2.ไถแปร หลังจากการไถดะครั้งที่ 1 แล้ว ปล่อยทิ้งไว้ 10-15 วัน โดยรักษาระดับน้ำเพียงแค่ดินชุ่ม เพื่อให้เมล็ดวัชพืชและเมล็ดข้าวที่หลงเหลืออยู่งอกขึ้นมาอีก แล้วจึงไถแปร

3.คราดหรือทุบหลังจากการไถแปรครั้งที่ 2 แล้ว ปล่อยทิ้งไว้ 10-15 วัน โดยรักษาระดับน้ำเพียงแค่ดินชุ่ม เพื่อให้เมล็ดวัชพืชและเมล็ดข้าวที่หลงเหลืออยู่งอกขึ้นมาอีก แล้วคราดหรือทุบจะช่วยทำลายวัชพืชได้มาก หรือหลังจากไถดะ ไถแปร และคราดเสร็จแล้ว เอาน้ำขังแช่ไว้ ประมาณ 3 สัปดาห์ เพื่อให้ลูกหญ้าที่เป็นวัชพืชน้ำงอกขึ้นเสียก่อน เมื่อลูกหญ้าขึ้นแล้ว จึงคราดให้ละเอียดอีกครั้งหนึ่ง ลูกหญ้าก็จะหลุดลอยไปติดคันนาทางใต้ลม ช้อนออกให้หมด เป็นการทำลายวัชพืชวิธีหนึ่ง

4.ระบายน้ำออกเพื่อปรับเทือก ปรับพื้นที่ให้สม่ำเสมอ เมื่อคราดแล้วจึงระบายน้ำออกและปรับเทือกให้สม่ำเสมอ กระทำได้ด้วยการใช้น้ำในนาเป็นเครื่องวัด โดยให้น้ำในนามีระดับเพียงตื้นๆ ขนาดเพียงท่วมหลังปู ก็จะเห็นว่าพื้นที่นาราบเรียบอย่างชัดเจน เมื่อเห็นว่าส่วนใดยังไม่สม่ำเสมอก็ควรจะปรับเสียใหม่ การปรับพื้นที่นาหรือปรับเทือกให้สม่ำเสมอ จะทำให้ควบคุมน้ำได้สะดวก

การโยนกล้า ให้มีน้ำในแปลงประมาณ 1 ซม. นำกระบะกล้าข้าวที่มีอายุ 15 วัน ไปวางในแปลงที่เตรียมไว้ให้กระจายสม่ำเสมอ อัตรา 60-70 กระบะต่อไร่ จากนั้นคนที่จะโยนกล้าจะหยิบกระบะกล้ามาวางพาดบนแขน แล้วใช้มือหยิบกล้าข้าวหว่านหรือโยนในแปลง โดยโยนให้สูงกว่าศีรษะ ต้นกล้าจะพุ่งลงโดยใช้ส่วนรากที่มีดินติดอยู่ลงดินก่อน การหว่านกล้า 1 คน สามารถหว่านได้วันละ 4-5 ไร่

5.การดูแลรักษาระดับน้ำ วันหว่านกล้าให้มีน้ำในแปลงประมาณ 1 ซม. (ท่วมหลังปู)หลังจากนั้นประมาณ 3 วัน ต้นข้าวตั้งตัวได้แล้ว สามารถเพิ่มระดับน้ำให้อยู่ที่ระดับครึ่งหนึ่งของต้นข้าว หรือประมาณ 5 ซม. เพื่อการควบคุมวัชพืช

6.การเก็บเกี่ยว เก็บเกี่ยวข้าวที่ระยะที่เหมาะสม คือหลังจากข้าวออกดอก (75%) แล้ว 28-30 วัน จะมีความชื้นประมาณ 22%กรณีไม่ถูกฝนช่วงเก็บเกี่ยว ซึ่งจะเกิดความสูญเสียทั้งด้านปริมาณและคุณภาพน้อยที่สุด จะทำให้ได้ข้าวที่มีน้ำหนักดีที่สุด มีการร่วงหล่นและสูญเสียขณะเก็บเกี่ยวน้อยที่สุด ผลผลิตมีคุณภาพดีข้าวที่เก็บไว้สีเป็นข้าวมีคุณภาพการสีสูง ข้าวที่เก็บไว้เป็นเมล็ดพันธุ์สามารถเก็บรักษาไว้ได้นานอย่างน้อย 7-9 เดือน ความงอกของเมล็ดจะเสื่อมช้าลง

นาย รัตวิ