คำถาม ในช่วงอากาศเริ่มหนาวเย็นแบบนี้ จะสามารถปลูกผักชนิดใดเป็นรายได้เสริมได้บ้างครับ และจะต้องดูแลรักษาอย่างไรครับ

จันธร รัตนาภิรมณ์

อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

คำตอบ จากช่วงเวลาเริ่มเข้าสู่อากาศหนาวเย็นในขณะนี้ ปัญหาที่มักจะพบในทุกพื้นที่คือภัยแล้ง ส่งผลให้เกษตรกรผู้ทำนาปลูกข้าว ต้องหยุดการทำนาลงกันแบบระยะยาว ส่งผลให้ทุกพื้นที่ขาดแคลนน้ำเป็นอย่างมาก จึงไม่สามารถทำการเกษตรใดๆ ได้ นอกจากพืชผักฤดูแล้ง หรือพืชผักที่ทนแล้งใช้น้ำน้อยมากที่สุด เพื่อให้ยังคงมีอาชีพ เพื่อสร้างรายได้ในการยังชีพเลี้ยงครอบครัวไปได้ การปลูกพืชตระกูลแตงตระกูลถั่ว พืชไม้เลื้อย และพืชอายุสั้น สามารถให้ผลผลิตได้ไว ทันต่อการออกจำหน่ายสู่ตลาด โดยเฉพาะพืชผักสวนครัว ที่สามารถสร้างรายได้เสริมในช่วงฤดูแล้งได้ดี ลงทุนน้อย ให้ผลผลิตไวมีรายได้หมุนเวียนชัดเจน และยังสามารถบรรเทาค่าใช้จ่ายในครอบครัว จากการยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ในการปลูกกินเหลือขายได้เป็นอย่างดี

ในสภาพอากาศแบบนี้ ต้องปลูกต้นไม้อื่นช่วย ทำให้อากาศเย็นลง โดยได้ร่มเงาจากต้นไม้อื่น ช่วยบังแดดในบางช่วงเวลา อากาศทุกสภาพ สามารถปลูกไม้ใหญ่ ไม้ป่าได้ แต่ก็ขึ้นอยู่กับสภาพดินด้วย ช่วงนี้ ควรปลูกผักชี ผักบุ้ง ผักกาดหัว ผักกาดเขียว ผักกวางตุ้ง ถั่วฝักยาว แตงกวา ถ้าหากมีฝน อาจจะปลูกคะน้า มะเขือเปราะ มะเขือยาว กุยช่าย บวบเหลี่ยม ข้าวโพดหวาน หอมแดง ผักชีลาว ผักโขม ผักกาดขาว ผักกาดหอม พริก ส่วนที่ปลูกได้ มีน้ำเพียงพอ ก็เป็นประเภท ขิง ข่า ตะไคร้ โหระพา แมงลัก เป็นต้น

ผักที่ควรปลูกในฤดูร้อน ได้แก่ ผักที่ทนร้อนได้ดี และทนความแห้งแล้งพอสมควร ถึงแม้ว่าผักเหล่านี้ จะทนร้อนและความแห้งแล้งได้ แต่ก็ต้องรดน้ำ เช้า-เย็น ต้องพรวนดินแล้ว คลุมด้วยฟางข้าว เพื่อรักษาความชุ่มชื่นไว้ให้พอ เช่น ผักกาดเขียวกวางตุ้ง ผักกาดหอม ผักกาดขาวเล็ก ผักกาดขาวใหญ่ ผักชี บวบ มะระ ถั่วฝักยาว ถั่วพุ่ม น้ำเต้า แฟง ฟักทอง ถั่วพู คะน้า ข้าวโพดหวาน ข้าวโพดเทียน มะเขือมอญ ถั่วเขียว และมันเทศ

ถั่วเขียว เป็นพืชที่ต้องการน้ำน้อย ทนแล้งได้ดี

มันเทศ ต้องยกร่องให้สูง เพื่อให้ดินร่วนซุย

ต้นขจร หรือต้นดอกสลิด สามารถปลูกในช่วงแล้งได้ดี ปลูกง่าย ดูแลง่ายไม่จำเป็นต้องรดน้ำทุกวัน สร้างรายได้ดีเป็นที่ต้องการของตลาดตลอดทั้งปีพืชเหล่านี้ เป็นทางเลือก ที่สามารถสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรในช่วงที่ประสบกับภัยแล้งได้

แมงลัก โหระพา และผักเสี้ยนเป็นพืชผักที่ทนแล้ง และใช้น้ำน้อยแทนหารายได้จุนเจือครอบครัวในช่วงหน้าแล้งจะสามารถเก็บไปส่งขายในตลาดได้ 2-3 วันต่อครั้ง

บวบหอม เป็นพืชผักอีกชนิดหนึ่งที่ทนทานต่อสภาพอากาศร้อน การเจริญเติบโตและให้ผลผลิตของบวบหอมจะไม่แตกต่างกับการปลูกในช่วงเดือนอื่นๆ  หากเปรียบเทียบกับพืชผักชนิดอื่นๆ  จะเห็นว่าบวบหอมเจริญเติบโต และให้ผลผลิตดีกว่าพืชผักหลายชนิดที่ปลูกในช่วงนี้ บวบหอมเป็นผักพื้นบ้านที่ปลูกและดูแลรักษาง่าย ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องโรคและแมลง ไม่ต้องฉีดพ่นสารเคมี ผลผลิตที่ได้มีความปลอดภัยต่อการบริโภค ประโยชน์ของบวบหอมยอดอ่อนและผลอ่อน ใช้ประกอบอาหารได้หลายตำรับ มีสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ทั้งเหล็ก แคลเซียม ฟอสฟอรัส  รังบวบ หรือส่วนของผลแก่ เป็นผลิตภัณฑ์ธรรมชาติใช้ขัดถูร่างกายและผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดภาชนะต่างๆ

ชะอม เป็นผักที่มีคนกินมากในปัจจุบัน ขายง่ายได้ราคา เป็นพืชที่ทนต่อโรคและแมลง ทนต่อทุกสภาพอากาศได้ดี ทนแล้ง ทนฝน ทนหนาว สามารถเก็บยอดได้ทุกวัน เป็นรายได้ประจำวันเป็นอย่างดี ปลูกโดยเพาะเมล็ด และต้นแม่พันธุ์จะมีรากแก้ว เพื่อปลูกแบบถาวรกว่าใช้กิ่งพันธุ์

การดูแลรักษาน้ำหน้าดิน เป็นวิธีหนึ่งที่ทำให้ผักรอดตายจากการขาดน้ำ อาจใช้ฟาง หรือหญ้าแห้ง มาปกคลุมรักษาความชื้นหน้าดินไว้ ไม่ให้แสงแดดสลายความชื้นให้ระเหยไป โดยเอาฟางไปแช่น้ำก่อนสัก 1 ชั่วโมง ก่อนนำมาใช้ก็คลุมพื้นที่ต้นกล้าไม้ หรือใช้ฟางปูตั้งแต่ก้นหลุม และข้างหลุมด้วย

พืชผักเหล่านี้ เป็นพืชผักที่สนับสนุนการทำเกษตรตามแนวเศรษฐกิจพอพียง  ปลูกและดูแลรักษาง่าย  ผลผลิตปลอดภัยจากสารพิษ  มีประโยชน์มากมาย ทั้งในด้านโภชนาการ และใช้เป็นผลิตภัณฑ์ใช้สอย ปลูกผักให้มีขายในหน้าแล้ง ได้ราคาดี  และเป็นตัวเลือกหนึ่งที่น่าสนใจ

นาย รัตวิ