กลุ่มเกษตรกรดำเนินสะดวกโอด หลังผลผลิตราคาวูบ หลังข่าวผลไม้ราชบุรีปนเปื้อน วอนผู้บริโภคตรวจสอบข้อเท็จจริงก่อนหลงเชื่อ ย้ำชัดกลุ่มเกษตรกรฯ ปลูกผัก-ผลไม้มากว่า 30 ปี ไม่เอาชีวิตตนเองและครอบครัวเสี่ยง

ภายหลังการแถลงข่าวของมูลนิธิผู้บริโภค โดยนางสาวปรกชล อู๋ทรัพย์ ผู้ประสานงานเครือข่ายเตือนภัยสารเคมีกำจัดศัตรูพืช หรือ Thai-PAN เปิดเผยการสุ่มตรวจสารพิษตกค้างในผักและผลไม้ประจำปี 2560 ที่ระบุว่าพบสารเคมีตกค้างในผัก ผลไม้และผักพื้นบ้านจากการเก็บตัวอย่าง 150 ตัวอย่าง จากห้างค้าปลีก ซูเปอร์มาร์เก็ตและตลาดในพื้นที่ จังหวัดเชียงใหม่ ขอนแก่น ปทุมธานี ราชบุรี และจังหวัดสงขลา

นายวินัย ธีรทองดี เกษตรกรอายุ 61 ปี เจ้าของสวนมะนาวขนาด 14 ไร่ ในอ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี เล่าว่า รับช่วงอาชีพชาวสวนเป็นมรดกจากรุ่นพ่อแม่ เห็นการทำสวนมาตลอดชีวิตพลิกฟื้นสวนแห่งนี้ทั้งปลูกพืชผัก ผลไม้มาหลายต่อหลายครั้ง ทั้งองุ่น ฝรั่ง ฯลฯ รวมถึงผลผลิตเด่นคือ มะนาวพันธุ์แป้นอำไพ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์มะนาวไทยผิวบางน้ำเยอะของอ.ดำเนินสะดวกอย่างทุกวันนี้

“กว่า 40 ปี ในอาชีพเกษตรกร คุ้นเคยกับสารเคมีมาแล้วทุกตัว พวกเรารู้จักเข้าใจว่าต้องใช้อย่างระมัดระวัง ตั้งแต่ยังไม่มีกฎหมายขึ้นทะเบียนสารเคมี ให้ระบุประเภทการออกฤทธิ์ข้างฉลากเลยด้วยซ้ำ จนกระทั่งราวปี 2553-2554 กฎหมายกำหนดให้ระบุข้างฉลากถึงประเภทสารออกฤทธิ์ วิธีการใช้ ขนาดการใช้ และระบุด้วยว่าละเอียดอ่อนกับอะไร เช่น ผึ้ง แมลง หรือปลา พื้นที่ดำเนินสะดวกเป็นพื้นที่ปลูกผักผลไม้ ยกร่องในท้องร่องมีปลาด้วย เราจึงปฏิบัติตามฉลากอย่างเคร่งครัด ในการฉีดพ่นแต่ละครั้งสำหรับการผสมในตัวยาที่ออกฤทธิ์ไม่หักล้างกันลงถังขนาด 200 ลิตร ลงเรือฉีดพ่นทั้งขนัด สังเกตว่าสามารถยับยั้งการระบาดของเพลี้ย หรือศัตรูพืชได้หรือไม่ โดยอัตราผสมจะผสมในอัตราลดเหลือเพียง 50% จากปริมาณที่ระบุข้างฉลาก เพราะหากใช้เต็มตามปริมาณอาจมีความละเอียดอ่อน จนส่งผลกระทบต่อผลผลิตได้ และไม่ได้ฉีดพ่นพร่ำเพรื่อ การฉีดพ่นแต่ละครั้งต้นทุนของชาวสวนก็เพิ่มขึ้นเช่นกัน”

เขายังได้ยกตัวอย่างการเตรียมดินปลูกมะนาวในพื้นที่ขนาด 14 ไร่ ใช้เงินลงทุนตั้งแต่เตรียมดิน ไถตากดิน ขุดหลุมรองด้วยปุ๋ยคอก เตรียมต้นพันธุ์ ปุ๋ยบำรุง และยาฆ่าแมลง และกำจัดวัชพืช ตกไร่ละ 1 แสนบาท ระหว่างปลูกต้องบำรุงต้น ด้วยปุ๋ยและดูแลด้วยสารอารักขาพืชทั้งในกลุ่มยาฆ่าหญ้า ดูแลแมลงและโรคปีละประมาณ 144,000 บาท ในการบำรุงระยะเวลา 2 ปี จนสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ตลอดทั้งปี แต่แบ่งเป็น 2 ช่วงคือระหว่างเดือนมิ.ย.-ก.ย.จะเก็บเกี่ยวได้สูงที่สุดคือประมาณเดือนละ 2 ตัน ส่วนในช่วงระหว่างเดือนต.ค.-พ.ค.ของทุกปีจะเป็นช่วงที่ผลผลิตน้อย แต่ราคาจะผกผันตามปริมาณผลผลิตที่ออกสู่ตลาด ขนาดของมะนาวจะมีราคาลดหลั่นกัน 4 ขนาด โดยถัวเฉลี่ยสำหรับมะนาวขนาดใหญ่สุดจะอยู่ที่ราคาลูกละ1.50 สตางค์ แต่สำหรับปีนี้ราคาถัวเฉลี่ยสำหรับมะนาวเบอร์เดียวกันในช่วงเดียวกันเหลือเพียงลูกละ 45 สตางค์ ในขณะที่ต้นทุนด้านแรงงานเพิ่มสูงขึ้น

“ตอนนี้ผมบอกได้คำเดียวว่าราคาสินค้ากับต้นทุนที่เราดูแลมาตลอดทั้งปีเสมอตัว ผลกระทบหนึ่งเกิดจากการปฏิเสธการรับซื้อผลิตภัณฑ์ภายหลังมีข่าวการปนเปื้อนของสารเคมีในกลุ่มยาฆ่าหญ้า ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว เราฉีดพ่นยาฆ่าหญ้าในช่วงที่พืชยังไม่คลุมดินเท่านั้นเมื่อพืชประธานเติบโตคลุมดินแล้วหญ้าจะไม่ขึ้นโดยธรรมชาติ ยิ่งในแปลงผักที่กำลังเก็บเกี่ยวเขาไม่ใช้ยาฆ่าหญ้าระหว่างนั้นแน่ ผมกล้าท้าเลย ถ้าฉีดพาราควอตในแปลงผัก 2 ชั่วโมงเหี่ยวแน่นอนเพราะมันออกฤทธิ์เผาไหม้ ให้เรานึกถึงน้ำร้อน ว่าเวลาเราราดไปตรงไหนมันจะเฉาทันที ชาวสวนผักเขาไม่ทำกับผักก่อนส่งขายหรอก”

ขณะที่นายมงคล สมประเสริฐ อายุ 60 ปี เกษตรกรชาวสวนละมุดในอ.ดำเนินสะดวกอีกรายยอมรับว่า วันนี้ต้นทุนด้านการดูแลรักษาสวนละมุดที่สามารถเก็บเกี่ยวได้ในปีที่ 5 จนถึง 30 ปี อยู่ที่ประมาณปีละ 1 แสนบาทต่อไร่ ด้วยระยะเวลาที่สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้นาน จึงทำให้เกษตรกรต้องถนอมรักษาต้นละมุดอย่างพิถีพิถัน

“ตอนนี้ต้นทุนที่ ทั้งค่าปุ๋ย ยา ค่าแรงสามารถทำให้เกษตรกรชาวสวนละมุดพออยู่ได้ หากมีการระงับการใช้ยาฆ่าหญ้าอย่างที่เป็นข่าว ซึ่งเป็นยาฆ่าหญ้าที่ชาวสวนคุ้นเคย รู้จักวิธีการใช้เป็นอย่างดี ตอนนี้แค่เรื่องค่าแรงที่เพิ่มขึ้นก็สร้างความกังวลให้ชาวสวนไม่น้อยแล้ว หากต้องเพิ่มต้นทุนเรื่องยาอีก จะส่งผลกระทบต่อเกษตรกรที่ต้องพึ่งพายาฆ่าหญ้าในการช่วยดูแลแปลงเพาะปลูกแน่นอน”

ส่วน นายสุชัช สายกสิกร ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 1 ต.ดอนไผ่ อ.ดำเนินสะดวก กล่าวว่าตนคิดว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องสำคัญของเกษตรกรทั้งประเทศ ชาวสวนดำเนินสะดวกคุ้นเคยกับการใช้ปุ๋ยและยาตั้งแต่รุ่นพ่อแม่ จนถึงปู่ย่าด้วยซ้ำ เราทำกันมาเป็น 100 ปี พวกเรายังเป็นชาวสวนจนถึงวันนี้ ยังอาศัยในพื้นที่ไม่ได้หนีไปไหน หากมีผลกระทบจริงก็น่าจะเห็นได้ตั้งแต่รุ่นตนแล้ว

“ข่าวที่ออกมากลุ่มฯเราติดตามอย่างกังวล เพราะหากมีการระงับการใช้พาราควอตจริง จะส่งผลกระทบต่อต้นทุนการเกษตรอย่างมาก พวกเราไม่ได้มีเวลามาให้ความรู้หรือข้อมูลทางวิชาการเพราะเราไม่ใช่นักวิชาการ กังวลว่าหากต้องระงับการใช้สารดังกล่าวจริง พวกผมนี่แหละที่จะได้รับผลกระทบโดยตรง ต้นทุนจะกระโดดขึ้นทันที”

ส่วนหนึ่งสะท้อนจากเกษตรกรชาวสวนในพื้นที่อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี นับเป็นเหรียญอีกด้านที่ต้องรอเวลาพลิกพร้อมกันจากเกษตรกรทั้งประเทศ