นางสาวทัศนีย์ เมืองแก้ว รองเลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า สถานการณ์ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส COVID-19 ที่เกิดขึ้น กระทบกิจกรรมทางเศรษฐกิจทั่วโลกหยุดชะงัก ทั้งระบบห่วงโซ่การผลิตทั่วโลก ที่เปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลัน ทั่วโลกเกิดความกังวลเรื่องขาดแคลนอาหารเสถียรภาพทางเศรษฐกิจโลกและเศรษฐกิจไทยฝืดเคือง แรงงานภาคอุตสาหกรรมและบริการในประเทศถูกเลิกจ้างและปรับเปลี่ยนหันมาประกอบอาชีพทางการเกษตร เพื่อเป็นทางรอด อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ดังกล่าว หากมองกลับกันถือเป็นโอกาสพัฒนาเศรษฐกิจการเกษตรวิถีใหม่ หรือ New Normal ที่ท้าทาย เพราะเป็นโอกาสของอาชีพเกษตรกรไทย เนื่องจากรูปแบบดำเนินชีวิตของประชาชนนั้นเปลี่ยนแปลงไป คำนึงถึงสุขภาพและความปลอดภัยเพิ่มขึ้น จึงพลิกวิกฤตเป็นโอกาสสร้างมูลค่าเพิ่มและยกระดับมาตรฐานสินค้าเกษตรพัฒนาให้อาหารของไทยปลอดภัย เน้นจุดขายเรื่องอัตลักษณ์ด้านอาหารผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมท้องถิ่นและวิถีชีวิตรูปแบบใหม่ (Fusion Food) ขยายช่องทางตลาดสินค้าเกษตรออนไลน์ (E-Commerce) พัฒนาระบบโลจิสติกส์ด้านการเกษตร และส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงเกษตรได้มากขึ้น อีกทั้ง วิกฤตการณ์ครั้งนี้ ยังเป็นโอกาสใหม่ทำเกษตรพันธสัญญากับกลุ่มธุรกิจยาและเวชภัณฑ์โดยส่งเสริมการผลิตและแปรรูปพืชสมุนไพรเพื่อพัฒนาต่อยอดจากพื้นฐานความพร้อมของเกษตรกรรองรับต่อความต้องการของตลาดโลกในอนาคตได้อีกด้วย

โอกาสในการพัฒนาภาคเกษตรจากสถานการณ์วิกฤตต่างๆ เป็นสิ่งท้าทายและโอกาสสำคัญ แต่ต้องมองปัจจัยรอบด้าน หากพิจารณาภาวะเศรษฐกิจการเกษตร ครึ่งแรกของปี2563 (มกราคม-มิถุนายน 2563) พบว่า หดตัวอยู่ที่ร้อยละ 5.1 เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปี 2562 เป็นผลมาจากสาขาพืช สาขาประมง และสาขาบริการทางการเกษตร หดตัวร้อยละ 7.0 6.4 และ 3.0 ตามลำดับ จากสภาพอากาศร้อนจัดและแห้งแล้ง รวมทั้งปริมาณน้ำในอ่างเก็บน้ำส่วนใหญ่ และปริมาณน้ำตามแหล่งน้ำธรรมชาติมีปริมาณน้อยกว่าปีที่ผ่านมา ส่งผลให้ปริมาณน้ำไม่พอเพาะปลูก ประกอบกับบางพื้นที่ประสบปัญหาระบาดของแมลงศัตรูพืช เป็นผลให้สาขาบริการทางการเกษตรหดตัวลงเช่นกัน

นอกจากนี้ สภาพอากาศที่แปรปรวน ยังส่งผลให้การทำประมงทะเลลดลง และสถานการณ์ภัยแล้งที่ทำให้ปริมาณเลี้ยงกุ้งทะเลเพาะเลี้ยงและสัตว์น้ำจืดลดลงด้วย ประกอบกับความเสี่ยงจากความไม่แน่นอนในสถานการณ์ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ก็ส่งผลต่อกิจกรรมการเกษตรและเศรษฐกิจที่หยุดชะงักไปทั่วโลกด้วยเช่นกัน ขณะที่สาขาปศุสัตว์ และสาขาป่าไม้ ขยายตัวร้อยละ 5.5 และ 1.0 ตามลำดับ โดยขยายตัวจากการเพิ่มการผลิตตามความต้องการของตลาด และไทยป้องกันโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกรได้เป็นอย่างดี

ทั้งนี้ แนวโน้มเศรษฐกิจการเกษตรของทั้งปี 2563 สศก. คาดว่าจะมีทิศทางดีขึ้น แต่ยังหดตัวเล็กน้อยอยู่ในช่วงร้อยละ(-2.3) - (-1.3) เมื่อเทียบกับปีที่ผ่านมาโดยสาขาพืช และสาขาบริการทางการเกษตร หดตัวลงตามการผลิตพืชเศรษฐกิจสำคัญหลายชนิดมีแนวโน้มลดลง เนื่องจากสภาพอากาศร้อนและฝนทิ้งช่วง ที่ส่งผลให้หลายพื้นที่ประสบภัยแล้ง บางพื้นที่มีปริมาณน้ำไม่เพียงพอต่อการผลิตทางการเกษตร อย่างไรก็ตาม ช่วงเดือนสิงหาคม - กันยายน 2563 ยังอยู่ช่วงเพาะปลูกข้าวนาปี คาดว่าปริมาณน้ำฝนจะมีมากขึ้น อาจทำให้เกษตรกรขยายพื้นที่เพาะปลูกข้าวนาปีในช่วงครึ่งปีหลัง ประกอบกับสภาพอากาศกลับสู่ภาวะปกติ ซึ่งจะส่งผลดีต่อการเพาะปลูกสินค้าเกษตร อีกทั้ง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะได้ติดตามสถานการณ์ฝนทิ้งช่วง น้ำท่วม และภัยแล้งในพื้นที่ต่างๆใกล้ชิด เพื่อดำเนินการแก้ปัญหาบรรเทาความเดือดร้อนให้เกษตรกรได้ทันท่วงที สำหรับสาขาประมงที่ปรับตัวลดลง ทั้งประมงทะเล เพาะเลี้ยงกุ้งและประมงน้ำจืด เนื่องจากสภาพอากาศแปรปรวน ปริมาณน้ำมีไม่พอเลี้ยง ในขณะที่สาขาปศุสัตว์ และสาขาป่าไม้ ยังมีโอกาสขยายตัวได้ต่อเนื่อง โดยสาขาปศุสัตว์ขยายการผลิตตามความต้องการของตลาด

นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยสนับสนุนการดำเนินนโยบายด้านการเกษตรต่อเนื่อง ทั้งการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำและการวางแผนใช้น้ำ วางแผนผลิตอย่างเหมาะสม การส่งเสริมการรวมกลุ่ม การทำเกษตรแบบแปลงใหญ่ การส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีในการผลิตและยกระดับคุณภาพสินค้าเกษตร การบริหารจัดการผลผลิตให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด รวมถึงส่งเสริมการบริโภคและการใช้สินค้าเกษตรในประเทศ รวมทั้งปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการคาดการณ์แนวโน้มภาวะเศรษฐกิจการเกษตร ปี 2563 ที่ยังต้องติดตามต่อเนื่อง โดยเฉพาะความเสี่ยงจากความไม่แน่นอนในสถานการณ์ระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 อัตราแลกเปลี่ยน ความแปรปรวนของสภาพอากาศ และราคาน้ำมันดิบแต่เชื่อมั่นว่า นโยบายมาตรการต่างๆ ที่กระทรวงเกษตรฯ ขับเคลื่อน และด้วยความร่วมมือ บูรณการจากทุกฝ่ายจะร่วมแก้ไขวิกฤตโควิด-19ในครั้งนี้ให้ผ่านพ้นไปได้ ภาคเกษตรและเศรษฐกิจจะกลับมาฟื้นตัวได้อย่างแน่นอน