25 กันยายน 2563 ที่สถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว มหาวิทยาลัยมหิดล (ศาลายา) มีการแถลงข่าว “ผลของการฟื้นฟูสมองด้านทักษะการเรียนรู้ของเด็กในพื้นที่เสี่ยงสารโลหะหนัก : 3 ปีหลังหยุดประกอบการเหมืองทอง” เมื่อช่วงบ่ายวันที่ 24 ก.ย. 2563 ที่ผ่านมา ว่าด้วยกรณี พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ใช้อำนาจในช่วงที่เป็นนายกรัฐมนตรีสมัยรัฐบาลทหารคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ออกคำสั่ง คสช. ที่7/2559 สั่งเหมืองทองหยุดประกอบกิจการไว้ชั่วคราว จนกลายเป็นปัญหาในปัจจุบันที่มีกระแสข่าวว่าเหมืองอาจกลับมาเปิดทำการอีกครั้ง
รศ.นพ.อดิศักดิ์ ผลิตผลการพิมพ์ ผอ.สถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า สารหนู (Arsenic) เป็นโลหะหนักที่พบได้ในธรรมชาติ เช่น ในดินชั้นลึกซึ่งจะผุดขึ้นมาเมื่อมีการประกอบกิจกรรมที่ต้องขุดดินขึ้นมา ซึ่งการรับสารหนูเข้าสู่ร่างกายเป็นหนึ่งในปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อพัฒนาการด้านสติปัญญาของเด็ก โดยมีหลายประเทศรวมถึงประเทศไทยที่พบปัญหาสารหนูปนเปื้อนกับดินหรือน้ำ
สารหนูมี 2 แบบ คือ สารหนูอินทรีย์ ที่สามารถพบในอาหารทะเล กับ สารหนูอนินทรีย์ โดยในครั้งแรกเมื่อปี 2559 สถาบันนิติวิทยาศาสตร์ได้เข้าไปตรวจสอบ แต่เวลานั้นเป็นการตรวจสอบสารหนูรวมซึ่งมีค่าใช้จ่ายถูกกว่า ต่อมาในปีเดียวกัน ศูนย์วิจัยเพื่อความปลอดภัยในเด็ก โรงพยาบาลรามาธิบดี ได้เข้าไปตรวจสอบสารหนูอนินทรีย์โดยเฉพาะ กับเด็กนักเรียนชั้น ป.4-ป.6 ที่โรงเรียน 6 แห่ง ในชุมชนใกล้เหมือง จำนวน 200 คน
พบว่า ร้อยละ 36.1 ของกลุ่มตัวอย่าง มีสารหนูอนินทรีย์เกินกว่า 35 ไมโครกรัม/เดซิลิตร ซึ่งเป็นค่ามาตรฐานปกติ แต่ในปี 2562 เมื่อไปตรวจซ้ำที่โรงเรียนเดิมและระดับชั้นเดิม แม้ว่าจะไม่ใช่นักเรียนคนเดิมกับที่ตรวจเมื่อ 3 ปีก่อน แต่ก็เป็นเด็กในพื้นที่ใกล้เหมืองเช่นกัน พบสารหนูอนินทรีย์ในเด็กเพียงร้อยละ 4.5 อย่างไรก็ตาม สารหนูดังกล่าวมาจากไหน การเพิ่มขึ้นและลดลงเกี่ยวข้องกับการเปิดและปิดเหมืองหรือไม่ หน่วยงานที่ทำงานด้านสิ่งแวดล้อมต้องติดตามตรวจสอบต่อไป
เช่นเดียวกับผลการตรวจสอบ ภาวะความบกพร่องทางการเรียนรู้ (Learning Disabilities-LD) ซึ่งหมายถึงการที่แม้จะวัดระดับสติปัญญา (IQ) ได้ปกติ แต่พัฒนาการ เช่น การอ่าน การคิดคำนวณ กลับด้อยกว่ามาตรฐานของคนวัยเดียวกัน ในปี 2559 พบภาวะ LD ในเด็ก ณ พื้นที่ดังกล่าวอยู่ที่ร้อยละ 38.9 แต่ในปี 2562 ลดลงเหลือเพียงร้อยละ 22.2 ผลสรุปในเบื้องต้นคือในรอบ 3 ปีหลังปิดเหมือง 1.สารหนูที่พบในเด็กลดลงเกือบ 12 เท่า กับ 2.เด็กที่ระดับสติปัญญาปกติแต่มีปัญหาภาวะความบกพร่องทางการเรียนรู้ลดลงเกือบ 2 เท่า
รศ.นพ.อดิศักดิ์ กล่าวต่อไปว่า แม้จะยังไม่อาจสรุปได้ว่าภาวะ LD ในเด็ก ณ พื้นที่ดังกล่าวมาจากสาเหตุใด แต่ตนก็ต้องขอบคุณครูในกลุ่มโรงเรียนดังกล่าวที่พยายามคิดกิจกรรมฟื้นฟูเด็กที่ประสบภาวะ LD ขณะเดียวกันการหยุดประกอบกิจการเหมืองเป็นเวลา 3 ปี ยังมีผลกระทบด้านเศรษฐกิจในครัวเรือน ซึ่งความยากจนก็เป็นอีกปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อการพัฒนาการเรียนรู้ของเด็ก แต่ความพยายามของครูก็เห็นผลว่าช่วยฟื้นฟูเด็กได้ในระดับหนึ่ง ดังนั้นตนอยากให้มีการขยายผลกิจกรรมที่ครูในพื้นที่ดังกล่าวออกแบบขึ้น เพื่อให้เป็นประโยชน์กับเด็กในพื้นที่อื่นๆ ต่อไป
ส่วนประเด็นที่รัฐบาลสั่งหยุดกิจการเหมืองไว้ชั่วคราวก่อนนั้นตนเห็นว่าถูกต้องแล้ว เพราะจะนำไปสู่การตรวจสอบและวางมาตรการให้ดี เพื่อหาจุดสมดุลใหม่ระหว่างการประกอบกิจการและสุขภาพของประชาชนให้ชัดเจนก่อนที่ผลเสียจะมากขึ้น ไม่ว่าจะเกี่ยวข้องหรือไม่แต่หากมีข้อสงสัยก็จำเป็นต้องหยุด ต้องมาดูกันว่าตลอด 3 ปีที่ผ่านมา มีความพยายามในการพิสูจน์หาจุดอ่อนความสัมพันธ์เหล่านี้ แล้วปรับปรุงวิธีการก่อนจะมาเริ่มกิจการกันใหม่หรือไม่อย่างไร
“ฝากทุกท่านที่มีความประสงค์จะดำเนินกิจการต่อ ไปดูว่าจะนำไปสู่การออกแบบการป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาขึ้นมาใหม่ มีความสัมพันธ์กับปัญหาหรือไม่ แล้วถ้ามีจะมีการป้องกันอย่างไร เพื่อให้เศรษฐกิจในพื้นที่ได้เดินหน้าต่อไปบนจุดสมดุลที่ดีกับสุขภาพของประชาชน คืออย่าไปปล่อยปละละเลยปัญหานี้ เพราะถ้ามันมีความสัมพันธ์ เขาไปตรวจใหม่อีก 3 ปีข้างหน้ามันก็กระโดดขึ้นมาใหม่ อันนั้นก็จะเป็นปัญหาต่อไปในอนาคตไม่จบไม่สิ้น ก็ให้ความสนับสนุนรัฐบาลที่ดำเนินการมา ผมคิดว่าเราต้องใช้ข้อมูลอันนี้ให้เป็นประโยชน์” รศ.นพ.อดิศักดิ์ กล่าว
รศ.นพ.อดิศักดิ์ ยังกล่าวอีกว่า ประชาชนเองก็ต้องมีความรู้เรื่องสิ่งแวดล้อม ขณะที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็ต้องมีระบบการเฝ้าระวังที่ชัดเจนที่สามารถสื่อสารกับประชาชนได้ เช่น ป้ายขนาดใหญ่ที่บ่งบอกสารที่เป็นพิษในแหล่งน้ำ แหล่งดิน ที่ประชาชนมองเห็นได้ทุกวันและรู้ว่าวันนี้ใช้แหล่งน้ำแหล่งไหนได้หรือไม่ได้ ไม่เช่นนั้นก็จะเกิดปัญหาอีกว่าแล้วประชาชนจะป้องกันตนเองได้อย่างไรเพราะไม่รู้ข้อมูล แม้กระทั่งทุกวันนี้ก็ยังไม่มีใครรู้ว่าพื้นที่ใดใช้ประโยชน์ได้หรือไม่ได้
ดังนั้นหากจะกลับมาประกอบกิจการใหม่ประชาชนต้องมั่นใจ อยู่บนเศรษฐกิจที่โตและสุขภาพที่ดี ซึ่งในบางรัฐของสหรัฐอเมริกา ก็มีปัญหาสารหนูปนเปื้อนเช่นกัน ทำให้ต้องมีหน่วยงานมาดูแลเรื่องนี้โดยเฉพาะ มีการตรวจวัดปริมาณสารหนูในแหล่งน้ำและแจ้งเตือนประชาชนอย่างต่อเนื่อง อาทิ แหล่งน้ำนี้วันนี้ใช้ได้ อีก 3 เดือนเป็นอันตรายห้ามใช้ รวมถึงคิดค้นเครื่องมือลดปริมาณสารหนูในอาหารหรือน้ำดื่ม
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี