เมื่อวันที่ 23 มีนาคม ที่ผ่านมา แอปเตอร์เรามีกิจกรรมพิธีการส่งมอบข้าวช่วยเหลือผู้ประสบภัยแล้งและน้ำท่วม ที่ประเทศกัมพูชา จำนวน 200 กว่าตัน ซึ่งบริจาคโดยรัฐบาลญี่ปุ่น ความจริงหากเป็นสถานการณ์ปกติ พิธีการที่ว่านี้ก็จะต้องไปจัดกันที่ประเทศกัมพูชาอย่างที่เราเคยปฏิบัติสืบต่อกันมา และผมได้เคยเขียนเล่าทุกท่านฟังมาแล้ว แต่เนื่องจากปัญหาโควิด-19 อย่างที่ทราบ เลยทำให้เราไม่สามารถที่จะจัดพิธีการในประเทศผู้รับและเดินทางไปส่งมอบข้าวกันจริงๆ ได้ ก็เลยต้องใช้วิธีการทันสมัย คือ จัดส่งมอบกันโดยทางวีดีโอคอนเฟอเรนซ์แทน ตอนนี้อาจกล่าวได้ว่าอะไรๆเป็นต้องพึ่งวิธีการประชุมแบบทางไกลไว้ก่อน

วิธีการจัดงานแบบนี้ คือ เราต้องตกลงกันก่อนทั้งสามฝ่าย คือ ผู้ให้ ได้แก่ประเทศญี่ปุ่น ผู้รับ คือ ประเทศกัมพูชา และสำนักเลขานุการแอปเตอร์ในฐานะหน่วยประสานกลาง ว่าจะทำพิธีในรูปแบบนี้กันนะ จากนั้น ก็กำหนดโปรแกรมรายละเอียดของงาน ซึ่งจะว่าไปแล้วก็ไม่มีอะไรมากไปกว่า การกล่าวปราศรัยของผู้แทนแต่ละฝ่าย โดยอาจเชิญประธานแขกผู้ใหญ่มา 1 คน ซึ่งที่ผ่านมา คือ ผู้บริหารระดับสูงของประเทศเจ้าภาพหรือประเทศผู้รับนั่นเอง ในคราวส่งมอบนี้ผู้ที่ทางกระทรวงเกษตร ป่าไม้และประมง ประเทศกัมพูชาเชิญมาเป็นประธานใหญ่สุด คือ ท่านเลขาธิการแห่งรัฐ ประจำกระทรวงเกษตร ป่าไม้ และประมง ชื่อตำแหน่งนี้ผมแปลตรงๆ จากภาษาอังกฤษว่า Secretary of State แต่เมื่อผมไปค้นคว้าอ่านในหนังสือทางการไทยเล่มหนึ่ง ให้คำจำกัดความว่าเป็น รัฐมนตรีแห่งรัฐ เลยฟังแล้วอาจจะงงๆ กับตำแหน่งนี้ ทว่าเมื่อช่วงผมไปปฏิบัติงานที่กัมพูชาจริงๆ เมื่อ 2-3 ปีก่อน ผมได้ยินกับหูตนเอง ถึงแม้จะเป็นภาษาเขมร โฆษกในงานเขาเรียกว่า เลขาธิการรัฐ เหมือนภาษาไทยเลย แต่จะเรียกอย่างไรก็ไม่สำคัญเท่ากับบทบาทหน้าที่ ผมศึกษาโดยการสังเกตเอาเองว่า ตำแหน่ง Secretary of State นี้คงเหมือนกับตำแหน่งที่ปรึกษา หรือไม่ก็คือ ผู้ช่วยรัฐมนตรี ของเรานั่นแหละครับ (แต่ผู้ช่วยรัฐมนตรีของเราใช้คำว่า Vice Minister) เพราะทราบว่าแต่งตั้งจากข้าราชการอาวุโสที่เกษียณแล้ว นักวิชาการ หรือสมาชิกพรรคการเมือง แล้วทำงานเป็นฝ่ายการเมืองประจำอยู่ตามกระทรวงต่างๆ ภายใต้การมอบหมายของรัฐมนตรีว่าการกระทรวง ก็คงอธิบายแบบวิเคราะห์เองได้ประมาณนี้ครับ เผื่ออนาคตท่านผู้อ่านที่ไปกัมพูชาจะได้ทราบเป็นเบื้องต้น

นอกจากท่านประธานในพิธีที่กล่าวไปแล้ว ฝ่ายกัมพูชาก็มีท่านอธิบดี รองอธิบดีกรมเกษตรที่เรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า General Directorate of Agriculture หรือ GDA และอีกฝ่ายที่สำคัญคือประเทศญี่ปุ่น ซึ่งปรากฏเพียงภาพบนจอจากกระทรวงเกษตรฯ กรุงโตเกียว คืออธิบดี รองอธิบดี และผู้เกี่ยวข้อง ส่วนฝ่ายกลาง คือ ทีมแอปเตอร์ ก็นำโดยตัวผมเอง ซึ่งเป็นผู้จัดการทั่วไป หรือ General Manager และทีมงานอีก 3-4 คน นอกจากนี้ ที่เป็นการเฉพาะของพิธีการคราวนี้ คือได้มีการเชิญท่านเอกอัครราชทูตญี่ปุ่น ที่ประจำสถานทูตในกรุงพนมเปญมาร่วมด้วย โดยในพิธี หลังจากที่พิธีกรได้กล่าววัตถุประสงค์ของงานและเชื้อเชิญถ่ายภาพร่วมกันแล้ว ได้มีการอ่านสารที่ร่างไว้ เริ่มจากท่านอธิบดีกรมเกษตร ของประเทศกัมพูชา ต่อด้วยอธิบดีของประเทศญี่ปุ่น และต่อด้วยผู้จัดการทั่วไปของแอปเตอร์ หลังจากนั้นก็เป็นของท่านเอกอัครราชทูตญี่ปุ่น และสุดท้ายซึ่งถือเป็นสารหลัก คือจากท่านเลขาธิการรัฐ ที่ได้อธิบายไปแล้ว

ในพิธีการส่งมอบข้าวเช่นนี้ ไม่ว่าจะเป็นพิธีจริงที่ต้องมีการเดินทางไปเข้าร่วมในประเทศผู้จัดงาน หรือจัดโดยวิถีนิว นอร์มอล แบบใช้ทางไกลเหมือนครั้งนี้ เนื้อหาในการกล่าวปราศรัยทั้งสามสี่คนที่กล่าวออกมา เป็นเรื่องที่เกี่ยวเนื่องกันทั้งสิ้น คำหลัก หรือ Key Words จะไม่มีทางพ้นไปจากคำว่า การช่วยเหลือด้านข้าวเพื่อมนุษยธรรม การกระชับความร่วมมือของประเทศอาเซียนบวกสาม การแก้ไขปัญหาความมั่นคงทางอาหารอย่างยั่งยืน การแสดงความประทับใจ
และขอบคุณต่อประเทศผู้มอบความช่วยเหลือ และการกระชับความสัมพันธ์อันดีในอนาคต สุดท้ายของพิธีการครั้งนี้ก็จบลงด้วยการยกมือไหว้ซึ่งกันและกัน

ชาญพิทยา ฉิมพาลี

chanpithya@apterr.org