“ปูทูลกระหม่อม” หรือ “ปูแป้ง” เป็นปูน้ำจืดที่มีสีสันสวยงาม พบได้ที่ป่าดูนลำพัน บริเวณรอบๆ หนองดูน ปูทูลกระหม่อมได้รับการตรวจสอบทางวิชาการครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2536 โดยศาสตราจารย์ไพบูลย์  นัยเนตร ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์  จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญจากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ทางธรรมชาติ (National Museum of Natural History, Leiden, The Netherlands) ประเทศเนเธอร์แลนด์  พบว่าเป็นปูน้ำจืดชนิดใหม่ของโลก อยู่ในกลุ่มปูป่า มีสีสันสวยงาม กระดองสีม่วงเปลือกมังคุด ขอบเบ้าตา  ขอบกระดอง ขาเดินทั้ง 4 คู่ และก้ามหนีบทั้ง 2 ข้าง มีสีเหลืองส้ม ปลายขาข้อสุดท้ายและปลายก้ามหนีบมีสีขาวงาช้าง การค้นพบปูทูลกระหม่อมได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร “Crustaceana” ซึ่งเป็นวารสารชั้นนำของโลก  เกี่ยวกับอนุกรมวิธานของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง จำพวกกุ้ง กั้ง  ปู ฉบับ 65(1) ค.ศ.1993

โดย “ปูทูลกระหม่อม” ได้รับนามพระราชทานจากสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี เป็นปูน้ำจืดที่สวยที่สุดในโลก ตัวขนาดใหญ่กว่าปูนา ซึ่งจะพบเฉพาะที่ สวนป่าจุฬาภรณ์ หรือ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าดูนลำพัน อ.นาเชือก จังหวัดมหาสารคามเท่านั้น

นายกมลวิช ลาวัลย์ นิสิตภาควิชาสื่อนฤมิต คณะวิทยาการสารสนเทศ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ผู้ออกแบบลายผ้าลายปูทูลกระหม่อม เปิดเผยถึงแนวคิดในการสร้างสรรค์กางเกงปูทูลกระหม่อมว่า ตนเองมีแนวคิดที่จะออกแบบกางเกงลายปูทูลกระหม่อม ซึ่งเริ่มมาจากรูปแบบของกางเกงช้าง เพื่อที่จะออกแบบให้เป็นอัตลักษณ์ของจังหวัดมหาสารคาม เริ่มจากปูแป้ง หรือปูทูลกระหม่อม ที่เป็นปูน้ำจืดที่มีสีสันสวยงาม  พบได้ที่ป่าดูนลำพัน อ.นาเชือก จ.มหาสารคาม  เพียงแห่งเดียวเท่านั้น ซึ่งปูทูลกระหม่อม หรือปูแป้งมีลักษณะเด่นคือ เป็นปูน้ำจืด ที่มีสีสันสวยงาม กระดองปูจะมีสีม่วงเปลือกมังคุด ลำตัวเป็นสีเหลืองส้ม ซึ่งถึงเป็นลักษณะเฉพาะ เป็นความพิเศษของปูชนิดนี้ อีกทั้งก้ามปูจะไม่เท่ากัน จะเห็นได้ว่าก้ามขวาจะใหญ่กว่าก้ามซ้าย ส่วนตะปิ้งหน้าท้องของปูเพศเมียจะมีลักษณะกลมมน ส่วนตะปิ้งหน้าท้องของปูเพศผู้ จะมีลักษณะเป็นพีระมิด  คล้ายกับพิมพ์พระสมเด็จ 

ก่อนจะออกแบบลวดลายดอกลีลาวดี ดอกไม้ประจำจังหวัดที่มีรูปทรงโค้งมนสวยงาม มีกลิ่นหอม และลวดลายสร้อยดอกหมาก ลายจากการมัดย้อมผ้าไหมมัดหมี่ผ้าโบราณลายดั้งเดิม เป็นลายเก่าแก่ของบรรพบุรุษ ถือเป็นลายผ้าทอของจังหวัดมหาสารคาม มาเป็นแรงบันดาลใจสร้างสรรค์ลายผ้า สีที่เลือกใช้คือสีส้มอิฐไล่สีจนถึงสีดำ ซึ่งมาจากสีของกระดองปูทูลกระหม่อม ที่งดงามมีความโดดเด่น และได้นำมาพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์กางเกงปูทูลกระหม่อม

ปัจจุบันได้ออกแบบลายจำนวน 4 แบบ ได้แก่ สีส้มล้วนลายปูใหญ่, สีดำไล่สีกับสีส้มลายปูใหญ่, สีดำไล่สีส้มลายเล็ก และสีดำล้วนลายปูเล็ก ราคาจำหน่ายในช่วงพรีออเดอร์ ราคาตัวละ 179 บาทเท่านั้น  ซึ่งผลตอบรับค่อนข้างดีมาก โดยนายกมลวิช ระบุว่า ทุกการจำหน่ายกางเกงปูทูลกระหม่อม 1 ตัว จะหักรายได้ตัวละ 10 บาท สมทบเข้ากองทุนการศึกษานิสิตคณะวิทยาการสารสนเทศ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม เป็นทุนการศึกษาแก่นิสิตรุ่นน้องภายในคณะ  เพื่อต่อยอดด้านการศึกษาให้กับรุ่นน้องในรุ่นต่อๆ ไป

ทั้งนี้ ผลงานออกแบบกางเกงลายปูทูลกระหม่อมของนายกมลวิช เป็นทรัพย์สินทางปัญญา ที่ได้รับความคุ้มครองตามพ.ร.บ.ลิขสิทธิ์ หากผู้ใดละเมิดลิขสิทธิ์จะได้รับโทษทางกฎหมาย  ติดต่อสอบถามรายละเอียดได้ที่ นายกมลวิช ลาวัลย์ โทรศัพท์ 098-5856931 หรือ 063-2652556 facebook : Kmonvish Lawan

ยุทธนา  โชติชูตระกูล