‘อช.ภูซาง-พะเยา’โมเดล!จับมือ​เพื่อน​บ้าน ร่วมแก้ปัญหา​ไฟป่าอย่าง​ยั่งยืน

อุทยานแห่งชาติภูซาง มีพื้นที่ครอบคลุมพื้นที่ดินบริเวณป่าน้ำหงาวฝั่งซ้าย ในท้องที่อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ป่าน้ำเปี๋อยและป่าน้ำหย่วน และป่าน้ำลาว ในท้องที่อำเภอเชียงคำ กิ่งอำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา มีสภาพภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสูง และ​ยังมีลักษณะภูมิประเทศ​เป็นเทือกเขาติดชายแดนกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ยาวประมาณ 30 กิโลเมตร มีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 440 - 1,548 เมตร โดยมียอดดอยผาหม่นเป็นยอดเขาที่สูงที่สุด เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารของแม่น้ำลาว น้ำหงาว น้ำเปื๋อย น้ำบง น้ำญวน ซึ่งเป็นแหล่งน้ำหล่อเลี้ยงพื้นที่เกษตรกรรม และ​ด้วยการมีพื้นที่​ติดประเทศ​เพื่อนบ้าน​ จึงทำให้​เมื่อ​ประสบ​ปัญหา​ไฟป่า จึงต้องหาแนวทางในการจัดการ “ร่วมกัน”

นายบันทม สมสุวรรณ หัวหน้า​อุทยาน​แห่งชาติ​ภูซาง กล่าวว่า ทุกปีในพื้นที่ที่เป็นการดูแลของ อุทยาน​แห่งชาติ​ภูซาง นั้นจะมีการเกิดไฟป่าอย่างต่อเนื่อง ซึ่งพบว่าส่วนใหญ่ในพื้นที่แห่งนี้ผืนป่าส่วนมากจะเป็นป่าเพญจพรรณ โดยหน้าแล้งใบไม้ที่ร่วงทับถมจะเป็นเชื้อเพลิงอย่างดีจึงเป็นข้อเสียของการก่อเกิดเพลิงไหม้ ประกอบกับชาวบ้านหรือผู้ลักลอบเผาเพื่อหาของป่าจะแอบเข้ามาในช่วงที่เจ้าหน้าที่ไม่ทันเฝ้าระวัง

หัวหน้า​อช.ภูซาง​ กล่าว​ว่า​  แม้ขณะนี้​สถานการณ์​ไฟป่า​เบาบางลง แต่ที่ผ่านมา​มีสาเหตุสำคัญ​ คือ การเกิดไฟป่าข้ามแดน จากสปป.ลาว  มีการล่าสัตว์ หาของป่า และกลั่นแกล้งจากวัตถุประสงค์บางอย่าง เช่น เผาแกล้งเมื่อ​ถูก​เจ้าหน้าที่​จับกุมอย่างเข้มงวด

อุทยาน​แห่งชาติ​ภูซาง​ จึงหาแนวทาง​จัดการ​แก้ปัญหา​ไฟป่าอย่าง​ยั่งยืน​ เช่น มีการตั้ง War Room ควบคุมสถานการณ์ไฟป่าในพื้นที่อนุรักษ์แบบบูรณาการเชิงพื้นที่ โดยอุทยานแห่งชาติภูซาง จะส่งเจ้าหน้าที่ชุดประชาสัมพันธ์เคลื่อนที่ขอความร่วมมือป้องกันไฟป่า งดการเผาทุกชนิดในเขตอุทยานแห่งชาติ และแจ้งระยะเวลา​การปิดป่าห้ามเข้าเขตอุทยานแห่งชาติภูซาง เพื่อป้องกันปัญหาไฟป่าในชุมชน รวมถึง​มาตรการ​การเคาะประตูบ้านในพื้นที่ทำการเกษตร ขอความร่วมมือ​ไม่ให้ชาวบ้าน​จุดไฟเผาป่า

หัวหน้า​อช.ภูซาง​ กล่าวอีก​ว่า นอกจากนี้​เรายังมีรูปแบบการจัดการที่แตกต่างจากที่อื่น คือ มีการพูดคุยกับสปป.ลาว โดยอุทยานแห่งชาติภูซาง และส่วนราชการที่เกี่ยวข้องยังได้ร่วมประชุมหารือเรื่อง​ การณรงค์การป้องกันและแก้ไขปัญหาไฟป่า หมอกควันและฝุ่นละอองขนาดเล็ก (Pm2.5) และหมอกควันตามแนวชายแดน ประจำปี 2567 และที่ประชุม​ยังเห็นชอบให้ดำเนินการป้องกันไฟป่า และได้ร่วมทำบันทึกข้อตกลง (MOU) ร่วมกันระหว่างอำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา ราชอาณาจักรไทย และ เมืองคอบ แขวงไชยะบุรี สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ตามประกาศจังหวัดพะเยา งดเผาตั้งแต่วันที่ 15 กุมภาพันธ์ - 30 เมษายน 2567 อีกด้วย​

ความร่วมมือ​ดังกล่าว​ยังมีการทำงานร่วมกันต่อเนื่อง​ เช่น เจ้าหน้าที่ทั้งสองประเทศยังได้ร่วมกิจกรรม การทำแนวกันไฟ (Firebreaks) แนวกีดขวางตามธรรมชาติเพื่อหยุดยั้งไฟป่า ป้องกันไม่ให้ลุกลามออกมาจากพื้นที่ที่กำหนด และเป็นการแบ่งพื้นที่คุ้มครองออกเป็นส่วนๆ สะดวกในการควบคุมไฟ  ณ บริเวณรอยต่อชายแดนไทย - ลาว (กิ่วหก) บ้านฮวก ตำบลภูซาง อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา

อุทยาน​แห่งชาติ​ภูซาง จึงเป็น​ตัวอย่าง​ของการร่วมกันคิด ร่วมกันทำ ร่วมกันจับมือ เพื่อ​แก้ปัญหา​ไฟป่าไปในพื้นที่​อย่าง​ยั่งยืน