สำรวจนิเวศแม่น้ำอิงช่วงฤดูน้ำหลาก พบปริมาณปลาลด-น้ำแห้งผิดปกติ

เมื่อวันที่ 25 มิถุนายน 2567 นายเมือง ศรีสม ประธานป่าชุมชนบ้านม่วงชุม ต.ครึ่ง อ.เชียงของ จ.เชียงราย เปิดเผยว่า ในช่วงปลายเดือนมิถุนายนที่ผ่านมาน้ำในแม่น้ำอิง แห้งลงกว่า 1 เมตร และไม่มีปลา ซึ่งไม่รู้ว่าหายไปไหนหมด และยังน้อยกว่าปลาในฤดูแล้ง โดยที่วังปลายังสามารถจับปลาได้อย่างน้อยวันละ 2-3 กก. แต่ในช่วงนี้ 3-4 วันที่ผ่านมากลับจับปลาไม่ได้ ซึ่งชาวบ้านไม่เคยเจอสภาพแบบเช่นนี้มาก่อน

นายเมืองกล่าวว่า ช่วงที่ผ่านมามีการทำนาปรังและมีการสูบน้ำไปทำนาปริมาณมาก และมีน้ำไหลเข้ามายังวังปลาแม่น้ำอิงจึงสงสัยว่าสารเคมีอาจมีส่วนทำให้ปลา และสัตว์น้ำลดลงหรือไม่ รวมถึงสภาพน้ำจากการที่ได้พายเรือสำรวจพบว่ามีสีขุ่นขาวและเขียวเป็นช่วง ๆ บางแหล่งมีฝ้าลอยเหนือน้ำและน้ำนิ่งซึ่งเป็นสภาพน้ำที่ไม่เคยพบมาก่อน

“ปกติช่วงนี้น้ำจะท่วมดอนทราย แต่การล่องเรือกว่า 5 ชั่วโมงพบว่า บางจุดยังเป็นดอนทรายที่ต้องลากเรือเพื่อให้ผ่านไปได้ แต่เมื่อต้นมิถุนายนที่ผ่านน้ำจะสูงกว่านี้ประมาณเมตรกว่า ช่วงนั้นมีปลาขึ้นเป็นจำนวนมากวันหนึ่งอย่างน้อยจับได้ 3-4 กก. อาจถึง 20 กก. แต่มาช่วงกลางเดือนน้ำกลับลดและปลาหายไปหมด”นายเมือง กล่าว

ประธานป่าชุมชนบ้านม่วงชุม กล่าวว่า ปกติหน้านี้ต้องเห็นปลาค้าว ปลาตองดาว ปลาตะเพียน แต่ตอนนี้ไม่เห็นเลย แต่ก็หวังว่าจะมีฝนตกลงมาเพิ่มระดับน้ำอิง จากที่ได้ยินว่าในช่วงเดือน ก.ค. - ส.ค. ฝนจะมีปริมาณมาก น่าจะทำให้สภาพน้ำอิงดีขึ้นกว่านี้ และกำลังรอดูว่าจะมีปลาเพิ่มขึ้นหรือไม่

ทั้งนี้การล่องเรือสำรวจแม่น้ำอิงครั้งนี้ เป็นการสำรวจแม่น้ำสาขาแม่น้ำโขงในฤดูน้ำหลากซึ่งเป็นช่วงที่น้ำในแม่น้ำโขงจะไหลย้อนไปยังแม่น้ำสาขา โดยแม่น้ำอิงเป็นแม่น้ำสายสำคัญลุ่มน้ำโขงจังหวัดเชียงรายที่มีต้นทางมาจากกว๊านพะเยา จังหวัดพะเยา โดยได้มีการศึกษาสภาพแวดล้อมและนิเวศน์ ในช่วงที่ปลาจะอพยพไปยังแม่น้ำสาขาเพื่อวางไข่ในพื้นที่ป่าชุมน้ำ เช่น ป่าบ้านม่วงชุม ป่าบุญเรือง จะเป็นที่วางไข่และอนุบาลปลาเมื่อน้ำไหลเข้าไปในพื้นที่ป่าเป็นประจำทุกปี อย่างไรก็ตามในช่วงหลายปีที่ผ่านมามีปริมาณน้ำที่ไหลเข้าไปยังพื้นที่ป่าชุ่มน้ำน้อยมาก เนื่องระดับแม่น้ำโขงในฤดูน้ำหลากลดต่ำลงอย่างมาก ทำให้น้ำแม่น้ำสาขาลดระดับลงด้วยส่งผลให้จำนวนปลาลดลง

ทั้งนี้เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2567 กลุ่มรักษ์เชียงของและประธานป่าพื้นที่ชุ่มน้ำม่วงชุม ได้พายเรือคายัคสำรวจแม่น้ำอิง ในฤดูน้ำหลาก เพื่อสำรวจระบบนิเวศโดยใช้เวลากว่า 5 ชั่วโมง เริ่มตั้งแต่บ้านม่วงชุมที่มีป่าอนุรักษ์ของชุมชน ไปจนถึงบ้านดงหลวง ต.ศรีดอนชัย ซึ่งในช่วงเช้ามีฝนตก ทีมสำรวจจึงรอให้ฝนหยุดก่อนลงเรือในช่วงบ่าย และพบว่าอากาศยังร้อนอบอ้าวและน้ำอิงจะอุ่นมาก ไม่เย็นเหมือนแม่น้ำโขงที่น้ำที่ไหลแรงและน้ำจะเย็นตลอดเวลา ซึ่งการล่องเรือพบดอนทรายเป็นช่วง ๆ บางจุดยังต้องลากเรือเพื่อผ่านดอนทราย ตลอดเส้นทางพบเครื่องมือหาปลาที่เรียกว่า ไซลั่นตั้งอยู่ตลอดเส้นทางที่พายเรือผ่าน และมีเบ็ดราวที่ใช้ปลาเล็กเป็นเหยื่อเป็นระยะ