แกนนำ “คนรักแม่กลอง” เดินหน้าหาความจริง ปม “ปลาหมอคางดำ”ที่แพร่พันธุ์รวดเร็ว จนมีผลกระทบต่อสัตว์น้ำในระบบนิเวศ ลามวงกว้างหลายจังหวัด ตั้งข้อสังเกตต้นตอมาจากไหน ทำไมพบในสมุทรสงครามแห่งแรก เตรียมบุก กรมประมง ขอดูใบอนุญาตนำเข้า ขณะที่ ประมงสมุทรสาคร เดินหน้าต่อเนื่องปล่อยปลากะพงอีก 6 หมื่นตัว ล่าลูกคางดำ ดีเดย์ 23 ก.ค.ล็อตแรก ด้าน‘ผู้ว่าชัชชาติ’นำเชฟดังปรุงเมนูจาก‘ปลาหมอคางดำ’แจก‘กลุ่มเปราะบาง’

เมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม นายปัญญา โตกทอง เครือข่ายประชาคมคนรักแม่กลอง หนึ่งในกรรมการภาคประชาชนคณะทํางานแก้ปัญหาปลาหมอคางดำระดับชาติ กล่าวถึงกรณีที่มีการนําปลาหมอคางดํามาปรับปรุงไขว้สายพันธุ์กับปลานิลจะได้ผลทำให้ทนน้ำเค็มได้มากขึ้นหรือไม่นั้นว่า ตนไม่ใช่นักวิชาการจึงไม่ทราบ แต่หลายคนที่เลี้ยงปลา เลี้ยงกุ้งก็สันนิษฐานตามปรากฏการณ์ที่เห็นและข่าวที่ได้ยินมาว่า พื้นที่นากุ้งร้าง เลี้ยงกุ้งระบบพัฒนาไม่ได้ ก็มีนายทุนที่อยากจะเลี้ยงปลานิล ปลาทับทิมในพื้นที่น้ำเค็มจึงอาจเอาปลาดังกล่าวมาวิจัยปรับปรุงสายพันธุ์ให้ทนน้ำเค็มน้ำกร่อยและช่วงประมาณปี 2547-2548 ชาวบ้านพบเห็นปลานิลและปลาทับทิมได้เกิดโรคตายผิดปกติในหลายพื้นที่ จ.สมุทรสงคราม

นายปัญญากล่าวต่อว่า แต่สิ่งหนึ่งที่ชาวบ้านเห็นเมื่อปี 2554 มีปรากฏการณ์ปลาทับทิมขนาด 6-7 ตัวต่อ 1 กิโลกรัม ซึ่งเป็นขนาดที่ผู้เพาะเลี้ยงรู้กันดีว่ายังจับขายไม่ได้ แต่ถูกทิ้งเกลื่อนในลำคลองพื้นที่น้ำเค็ม จากนั้นค่อยทยอยตายจนในคลองปลาตายลอยแดงเถือก ปลาบางส่วนก็ทะลักไปตายในปากคลองที่ติดทะเล ซึ่งเป็นพื้นที่น้ำเค็ม ก็ไม่มีใครทราบว่าอยู่ๆ ปลาทับทิมถูกปล่อยมาได้ยังไง แต่ถ้าเป็นของชาวบ้านใครจะทิ้ง ถ้าเป็นตัวขนาดนี้ชาวบ้านเขาไม่ทิ้ง เพราะเอาไปขายเป็นปลาเป็ดได้ ที่สำคัญช่วงนั้นชาวบ้านไม่มีปัญญาเลี้ยงปลาทับทิมได้มากขนาดนั้น เพราะชาวบ้านจะเลี้ยงแบบธรรมชาติไม่มีทุนเลี้ยงแบบพัฒนา

คนแม่กลองโต้ชาวบ้านไม่เลี้ยงส่งออก

นายปัญญา กล่าวต่อว่า ส่วนกรณีที่บริษัทใหญ่ออกมาบอกว่ามีผู้เลี้ยงปลาหมอคางดำเป็นปลาสวยงามมานานแล้วและมีการส่งออกเป็นหมื่นๆตัวนั้น ถ้าเรื่องเป็นจริงกรมประมงต้องรู้ เพราะถ้าปลามีการส่งออกต้องผ่านด่านศุลกากร มีชื่อบริษัทส่งออกและที่มาว่าเอาปลาจากฟาร์มไหนเพาะเลี้ยง เรื่องนี้ “ความจริงมีหนึ่งเดียว” ถ้ามีชาวบ้านเอามาเลี้ยงจริง ทำไมปลาหมอคางดำไม่ระบาดในจังหวัดอื่นก่อน แต่กลับระบาดในต.ยี่สาร ต.แพรกหนามแดง อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม ซึ่งอยู่ใกล้เคียงกับศูนย์วิจัยของบริษัทใหญ่

“ ยืนยันว่าชาวบ้านไม่มีปัญญานำเข้ามาเลี้ยงส่งออกไปต่างประเทศ เพราะต้นทุนสูง เขาเลี้ยงกุ้งเลี้ยงปูขายได้กิโลละ 200-300 บาทไม่ดีกว่าหรือถ้าบอกว่าชาวบ้านเลี้ยง เพื่อส่งออกเป็นปลาสวยงาม เรื่องนี้ไปสืบค้นได้เลย ไม่มีชาวบ้านที่ไหนเลี้ยงเป็นปลาหมอสีคางดำสวยงาม และที่จ.สมุทรสงคราม ไม่มีใครเลี้ยงส่งออก จังหวัดเล็กๆถ้ามีใครเลี้ยงต้องมีข้อมูล ที่สำคัญไม่มีใครมีศักยภาพเลี้ยงส่งออกได้ขนาดนั้น”นายปัญญากล่าว

23กค.บุกกรมประมงขอดูใบอนุญาต

และว่า วันที่ 23 กรกฎาคม คณะอนุกรรมาธิการฯจะไปกรมประมง เพื่อขอหลักฐานเกี่ยวกับเอกสารขออนุญาตนำเข้าปลาหมอคางดำ เมื่อปี 2549 และนำเข้าไทยวันที่ 22 ธ.ค. 2553 เพื่อตรวจสอบว่าปฏิบัติตามเงื่อนไขการนำเข้าตามที่อนุญาตหรือไม่ ถ้าไม่ปฏิบัติตามก็แสดงว่าเป็นการลักลอบนำเข้า และที่บอกว่ามีบริษัทเอกชนหลายแห่งส่งออกปลาสวยงามใช้ชื่อ “ปลาหมอเทศข้างลาย” นี่ก็ต้องตรวจสอบเอกสารหลักฐาน รวมไปถึงข้อมูลเรื่องการส่งออกปลาหมอสีคางดำที่มีการอ้างถึงนั้น ใช่พันธุ์เดียวกันกับที่กำลังระบาดในปัจจุบันหรือไม่

ทยอยปล่อยกะพง6หมื่นตัวล่าลูกคางดำ

ด้านนายเผดิม รอดอินทร์ ประมงจังหวัดสมุทรสาครเผยถึงมาตรการแก้ปัญหาปลาหมอคางดำระบาดขณะนี้ว่า มาตรการแรกคือ การจับปลาหมอคางดำขนาดใหญ่ออกจากพื้นที่ มาตรการที่ 2 คือ การปล่อยปลากะพงขนาด 4 นิ้วครึ่ง 30,000 ตัว เพื่อให้ไปล่าปลาหมอคางดำขนาดเล็ก เนื่องจากขณะนี้ในพื้นที่ พบลูกปลาหมอคางดำจำนวนไม่น้อย จึงหวังให้ปลากะพงที่ปล่อยไปล่าลูกปลาหมอคางดำกิน ให้ลดจำนวนลงตามธรรมชาติ

ส่วนที่หลายฝ่ายกังวลว่าอีก 2 เดือน น้ำจะเสีย หากปล่อยปลากะพงลงไป อาจไม่ได้ผลตามที่ตั้งเป้าไว้นั้น นายเผดิมระบุว่า มาตรการเปลี่ยนไปตามสถานการณ์ แต่ไม่สามารถหยุดได้ เพราะหากหยุด ปลาหมอคางดำจะขยายพันธุ์ทันที นอกจากปล่อยปลากะพง 30,000 ตัว เพื่อล่าปลาหมอคางดำวันนี้แล้ว ประมงจังหวัดสมุทรสาคร ยังมีกำหนดปล่อยปลากะพงในวันที่ 23 กรกฎาคม ที่วัดยกกระบัตร 20,000 ตัว วันที่ 24 กรกฎาคม .ที่ว่าการอำเภอบ้านแพ้ว 20,000 ตัว วันที่ 26 กรกฎาคม องค์การบริหารส่วนตำบลพันท้ายนรสิงห์ (หลังเก่า) 20,000 ตัว ทั้งนี้ เพื่อลดจำนวนปลาหมอคางดำ ที่เข้าไปอาศัยอยู่ในคลองสาขา ทำให้เรือรุน หรืออุปกรณ์ล่า ชนิดอื่นไม่สามารถเข้าไปจับปลาหมอคางดำได้นั้น ทีมวิจัยเตรียมเสนอให้ช็อตไฟฟ้า เพื่อจับปลาหมอคางดำให้หมดไปจากแหล่งน้ำธรรมชาติ เพราะตัวช็อตไฟฟ้าสามารถควบคุมบริเวณได้ และสามารถล่าปลาหมอคางดำได้ทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่

ผู้ว่าชัชชาติปรุงเมนูคางนำแจกชาวบ้าน

วันเดียวกัน นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร เปิดกิจกรรม BKK FOOD BANK หรือธนาคารอาหาร โดยนำนายชุมพล แจ้งไพร เชฟชื่อดัง มาร่วมปรุงเมนูจากปลาหมอคางดำ ที่จับได้จากคลองสนามชัย คลองโคกขามมากถึง 1 ตัน และมีเครือข่ายเอกชน ชุมชน รับซื้อในราคากิโลกรัมละ 20 บาท เพื่อนำอาหารทั้งหมดที่ทำจากปลาหมอคางดำ ไปแจกให้กลุ่มคนเปราะบางใน กทม. เช่น ผู้สูงอายุ คนพิการ ผู้ป่วยติดเตียง ผู้ด้อยโอกาส และผู้มีรายได้น้อย ส่วนการระบาดตอนนี้ เจอพื้นที่รุนแรงอยู่โซนตะวันตก 3 เขตคือ บางขุนเทียน ทุ่งครุ และบางบอน

ด้านชุมพล กล่าวว่า เนื้อของปลาหมอคางดำ ไม่ต่างอะไรกับปลานิล และปลากะพง แต่เชื่อว่าอนาคต ผลักดันไปสู่อุตสาหกรรมปลาร้าได้ ที่เม็ดเงินหมุนเวียนในอุตสาหกรรมปลาร้าของไทย มีกว่า 10,000 ล้านบาท

ขณะที่สำนักงานเขตบางขุนเทียนประเด็นมีเกษตรกร ลงชื่อแจ้งความเดือดร้อน 900 คนที่ขึ้นทะเบียนไว้ จากนั้นส่งต่อให้กรมประมงส่งหนังสือถึงกรมบัญชีกลาง เพื่อขอเงินเยียวยา

โผล่นอกเขต3ไมล์ทะเลอ่าวไทย

ขณะที่นายสมพร เกื้อสกุล ประมงจังหวัดสมุทรปราการ ลงพื้นที่ไปในจุดที่ชาวบ้านพบการระบาดของปลาหมอคางดำ ที่คลองตาเจียน หมู่ 6 ต.คลองด่าน อ.บางบ่อ จ.สมุทรปราการ พร้อมเปิดเผยว่า การระบาดของปลาหมอคางดำในพื้นที่จ.สมุทรปราการ อยู่ในขั้นวิกฤติ พบที่ อ.พระสมุทรเจดีย์ และ ต.คลองด่าน อ.บางบ่อ นอกจากนี้ ยังพบอยู่ในพื้นที่ อ.เมืองสมุทรปราการ และ ต.เปร็ง อ.บางบ่อ เพิ่มอีก ซึ่งได้รับร้องเรียนจากเกษตรกรวังกุ้ง หมู่ 9 บ้านขุนสมุทรจีน ต.แหลมฟ้าผ่า อ.พระสมุทรเจดีย์ว่า ได้รับผลกระทบจากปลาหมอคางดำ เมื่อปลายปี 2566 แต่หนักสุดเมื่อ 1 เดือนที่ผ่านมา ปลาหมอคางดำกินและทำลายกุ้ง หอย ที่เลี้ยงไว้หมดบ่อ จับได้รวมประมาณ 2 ตัน แต่เวลานั้นไม่มีที่ไหนรับซื้อ จึงต้องนำปลาหมอคางดำทั้งหมดทิ้งลงทะเล และต้องหยุดทำธุรกิจบ่อกุ้งก่อนอย่างไม่มีกำหนด หากภาครัฐรับซื้อ 15 บาทต่อกิโลกรัม คิดว่าน่าจะทำให้ปลาหมอคางดำมีปริมาณลดลงอย่างรวดเร็ว และจะกลับมาประกอบอาชีพได้อีกครั้ง

นายพิชัย แซ่ซิ้ม นายกสมาคมการประมง จ.สมุทรปราการ กล่าวเพิ่มเติมว่า ได้รับรายงานว่ามีชาวประมงพื้นบ้านจับปลาหมอคางดำได้นอกเขต 3 ไมล์ทะเล หลังผ่าท้องพบมีเคยจำนวนมาก กังวลว่าหากปล่อยไว้อาจทำให้เกิดปัญหาหนักกับกลุ่มประมงพื้นบ้านและประมงพาณิชย์ จึงอยากให้หน่วยงานภาครัฐช่วยเร่งแก้ปัญหา