โรคภัยไข้เจ็บกับมนุษย์ แทบจะเป็นปกติวิสัย ที่ใครๆ ก็เจ็บป่วยกันได้ และเมื่อกล่าวถึงโรคที่มากับความเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศตามฤดูกาล ก็จะพบว่ามีสถิติทางสาธารณสุขที่น่าสนใจ ว่าช่วงฤดูฝน จะเกิดการแพร่ระบาดของโรคหลายชนิด ทั้งที่เคยอุบัติขึ้น และเป็นโรคชนิดใหม่ๆ ที่เพิ่งพบ

                ช่วงฤดูฝนของประเทศไทย นับตั้งแต่เดือน พ.ค.ของปี มักเป็นโรคที่เกี่ยวกับสภาวะอากาศที่มีความชื้นสูง เมื่อฝนตกแล้วบางพื้นที่เกิดน้ำท่วมขัง น้ำรอการระบาย ซึ่งเอื้อต่อการเจริญเติบโตของเชื้อโรค หรือมีพาหะนำโรคหลายชนิดเติบโต และโจมตีผู้ที่ร่างกายอ่อนแอเป็นทุนเดิม

                ทั้งนี้ โรคที่มักจะพบบ่อยๆ ในฤดูฝนของประเทศไทย อาทิ โรคติดเชื้อทางเดินอาหาร  อุจจาระร่วง, บิด , ไทฟอยด์ , อหิวาตกโรค อันเกิดจากการบริโภคอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อโรค

                โรคระบบทางเดินหายใจ ไข้หวัดใหญ่ , ปอดบวม , โรคโควิด-19 จากอากาศเย็น ความชื้นสูง ที่ทำให้เชื้อแพร่กระจายผ่านละอองฝอยในอากาศ

                โรคไข้เลือดออก จากยุงลายที่เป็นพาหะนำโรค , ไข้ซิกา , ไข้ปวดข้อยุงลาย (ชิคุนกุนยา) สาเหตุที่พบคือยุงลายวางไข่ในพื้นที่มีน้ำท่วมขัง

                โรคที่เกิดจากการแช่น้ำ หรือต้องใช้เท้าฝ่าพื้นที่น้ำท่วม เช่น โรคน้ำกัดเท้า , ฉี่หนู (เลปโตสไปโรซิส) โดยเฉพาะพื้นที่ซึ่งมีน้ำสกปรก ส่วนโรคผิวหนัง อาทิ โรคผดผื่นคัน , เชื้อราที่ผิวหนังจากความอับชื้น  การสวมเสื้อผ้าที่เปียกชื้นนานจนเกินไป โดยไม่ได้ผลัดเปลี่ยนหรือทำความสะอาดเสื้อผ้าที่สวมใส่

                ส่วนสถานการณ์การแพร่ระบาดในไทย จากกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข พบว่าไข้เลือดออก มีผู้ป่วยเพิ่มขึ้นต่อเนื่องในช่วงเดือน มิ.ย.–ก.ย.โดยเฉพาะในพื้นที่ภาคใต้ และภาคกลาง

                โรคฉี่หนู มีผู้ป่วยแล้ว 861 ราย เสียชีวิต 7 ราย พบมากในพื้นที่น้ำท่วมขัง เช่น จังหวัดชายแดนภาคใต้ และพื้นที่เกษตรกรรม

                โรคไข้หวัดใหญ่ มีการแพร่ระบาดเป็นระลอก โดยเฉพาะในโรงเรียนและสถานที่ชุมชน จนถึงเดือน มิ.ย.ที่ผ่านมา มีผู้ป่วยแล้ว 382,471 ราย อยู่ในกลุ่มอายุ 5-14 ปี มากที่สุด โดยเสียชีวิตแล้ว 51 ราย , โรคโควิด-19 พบผู้ติดเชื้ออย่างต่อเนื่อง ภายหลังถูกกำหนดให้เป็นโรคประจำถิ่น แม้ว่าจะมีจำนวนลดลงจากช่วงวิกฤต  แต่ก็ยังมีการระวังเพิ่มขึ้นในช่วงฤดูฝน ที่อากาศปิด

                สำหรับแนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาอย่างเป็นรูปธรรม 1.ภาคประชาชน ควรรักษาความสะอาดอาหารและน้ำดื่ม ควรทำให้สุก ล้างให้สะอาด หลีกเลี่ยงอาหารริมทางที่ไม่ถูกสุขลักษณะ สวมเสื้อผ้าแห้ง หลีกเลี่ยงการแช่น้ำ หากมีความจำเป็นต้องลุยน้ำ ควรสวมรองเท้าบู๊ท และล้างเท้าทันทีหลังจากลุยน้ำเสร็จแล้ว ป้องกันยุงลาย ใช้ยากันยุง กำจัดแหล่งน้ำขังรอบบ้านทุกสัปดาห์ เช่น จานรองกระถาง , ยางรถเก่า ฯลฯ หมั่นล้างมือ และใส่หน้ากากในที่แออัด เพื่อลดโอกาสการรับเชื้อทางอากาศ และการสัมผัสในที่สาธารณะ

                2.ภาครัฐ ควรจัดการสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม เก็บขยะอย่างเป็นระบบ จัดการน้ำเสีย และฉีดพ่นกำจัดยุงในแหล่งที่มีน้ำท่วมขัง เพื่อลดจำนวนยุงที่เป็นพาหะนำโรค ให้ความรู้ในเชิงรุกผ่านสื่อวิทยุ โทรทัศน์ และโซเชียลมีเดีย หรือสื่อสังคมออนไลน์ มุ่งสร้างความตระหนักรู้ในชุมชน พัฒนาเครือข่ายอาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) ตรวจสอบพื้นที่เสี่ยง แจ้งเตือนการระบาด

                การเตรียมพร้อมระบบสาธารณสุข ไม่ว่าจะเป็นสถานที่ เตียง , ยา , บุคลากร และวัคซีนที่จำเป็น เช่น วัคซีนไข้หวัดใหญ่ ส่งเสริม “Smart Public Health” ในฤดูฝน โดยให้ข้อมูลผ่านแอปพลิเคชั่น และระบบแจ้งเตือนในพื้นที่ระบาด บูรณาการทำงานร่วมกันระหว่างกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงมหาดไทย รวมถึงหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อจัดการพื้นที่น้ำท่วมขัง และในด้านสุขาภิบาล

                ด้านวิชาการ ควรสนับสนุนการวิจัยวัคซีนไข้เลือดออก และการควบคุมยุงด้วยวิธีทางชีวภาพ เช่น ปล่อยยุงตัวผู้ติดเชื้อ Wolbachia จัดการกับยุงที่เป็นพาหะนำโรค

                เหนือสิ่งอื่นใด หากทุกคนทุกฝ่ายร่วมมือร่วมใจกัน ไม่มองข้ามปัญหา โรคตามฤดูกาลย่อมแก้ไขได้