รายงานพิเศษ : เปิดเผยอาชีพ! ‘รับจ้างทำนา’ อาชีพสร้างรายได้-ของชาวอำนาจเจริญ

ชาวนาอำนาจเจริญ หลายคนทำนาปลูกข้าวเป็นอาชีพหลักมาตั้งแต่เกิดจนตาย บางคนยังไม่มีที่นาเป็นของตนเอง จึงต้องรับจ้างทำนา ซึ่งผลผลิตข้าวแบ่งปันกันคนละครึ่งกับเจ้าของที่นา หลายคนรีบดำนาให้เสร็จก่อน  เพื่อไปรับจ้างดำนาให้กับเจ้าอื่น เรียกว่า ดิ้นรน หาเงินตัวเป็นเกลียว เพื่อปากท้องจนเสร็จสิ้นฤดูทำนา  กลายเป็นวงจรชีวิตของชาวนาภาคอีสานที่พบเห็นเป็นประจำทุกปี

นายยอด กินนี อายุ 52 ปี ชาวนาอำเภอหัวตะพาน จังหวัดอำนาจเจริญ เล่าว่า ตนมีอาชีพทำนาปลูกข้าว จำความได้ เติบโตทำงานได้ ทำนาปลูกข้าวเลย ซึ่งรับจ้างทำนาปลูกข้าวให้กับเจ้าของที่นาในหมู่บ้าน เริ่มตั้งแต่ดำนา ดูแลต้นข้าวจนถึงเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าว ครบขบวนการทำนา จากนั้นจะแบ่งผลผลิตข้าวกันคนละครึ่ง ก่อนจะนำไปขายให้กับพ่อค้าโรงสี สมัยก่อนฝนตกดี ตกตามฤดูกาล โดยการทำนาตามขั้นตอนที่เคยทำ แต่มาพักหลัง ฝนตกไม่ดี ฝนหมดเร็ว จึงต้อนทำนาแบบลัดขั้นตอน คือ ทำนาหว่าน ซึ่งลดขั้นตอนการทำนาลงให้น้อยวัน เพื่อให้ทันฝน นับว่าได้ผลดี  แต่ต้นหญ้าขึ้นเยอะมาก จึงต้องถอนต้นหญ้าออกจากต้นข้าวแทบทุกวัน ลำบากกว่า การทำนาแบบเก่า เพราะไม่มีต้นหญ้ามารบกวน แต่ใช้เวลาปลูกยาวนานกว่า

นายยอด กินนี ชาวนาคนขยัน สู้ชีวิตแบบไม่ย่อท้อ กล่าวว่า ช่วงนี้ อยู่ระหว่างดำนาปลูกข้าว และรีบทำให้เสร็จก่อนเพื่อนบ้านอื่นๆ จากนั้น จะชวนเพื่อนรุ่นน้อง ไปรับจ้างดำนาให้กับเจ้าอื่น ได้เงินวันละ 450 บาท  ส่วนที่ทำนาหว่าน โดยการรับจ้างถอนต้นหญ้าที่ขึ้นแซมกับต้นข้าว ในราคา 450 บาทเช่นกัน

นายยอด กินนี  กล่าวเพิ่มเติมว่า  ข้อดีที่ใช้แรงงานคนดำนาปลูกข้าว ต้นข้าวเรียงเป็นแถวระเบียบเรียบร้อย เป็นแถวสวยงาม ต้นข้าวขึ้นเป็นกอ ไม่มีหญ้าขึ้นรบกวน เวลา ถึงหน้าเกี่ยวข้าว ก็สะดวก รถเกี่ยวข้าวเข้าถึงง่าย ถ้าใช้แรงงานคนหน้าเกี่ยวข้าว เข้าถึงทุกแปลงนา และเมล็ดข้าว สวยงาม ขายได้กำไรดีด้วย คือ  คนเข้าไปเกี่ยวได้ทั่วท้องนา และทำงานละเอียด ได้เม็ดข้าวเต็มที่ ส่วนรถยนต์เกี่ยวข้าว เข้าไปเกี่ยวในที่คับแคบไม่ได้ และได้เมล็ดข้าวไม่เต็มที่ การว่างจ้างรถเกี่ยวข้าวคิดเป็นไร่ละ 700 – 1,000 บาท ซึ่งมีราคาแพงกว่าการว่าจ้างแรงงานคน

‘ก่อนนั้นฝนทิ้งช่วง ที่นาบางคน ต้นข้าวแห้งตาย จึงมีการซื้อต้นกล้าในราคามัดละ 5 – 10 บาท เพื่อนำไปปลูกในแปลงนาของแต่ละคน ซึ่งเป็นช่วงที่ตนขายต้นกล้ากำไรดีมาก’ นายยอด กินนี กล่าวทิ้งท้าย

สนธยา ทิพย์อุตร