พระราชบัญญัติการรายงานและเปิดเผยข้อมูล การปล่อยและเคลื่อนย้ายสารมลพิษ PRTR

เมื่อวันที่ 5 กันยายน 2568 รัฐสภาได้ลงมติรับหลักการกฎหมาย ร่างพระราชบัญญัติการรายงานและเปิดเผยข้อมูล การปล่อยและเคลื่อนย้ายสารมลพิษ Pollutant Release and Transfer Register (PRTR)

PRTR (Pollutant Release and Transfer Register) คือฐานระบบทะเบียนข้อมูลเกี่ยวกับการปล่อยสารและการเคลื่อนย้ายมลพิษสู่สิ่งแวดล้อม ผู้เขียนขอนิยามให้เข้าใจง่ายเปรียบเสมือน พระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ เหตุที่เทียบกับกฎหมายข้อมูลข่าวสารของราชการ เนื่องจากกฎหมายทั้ง 2 ฉบับเป็นกฎหมายที่มี เจตนารมณ์ในการเผยแพร่ข้อมูลเหมือนกัน ซึ่งเป็นไปตามสิทธิพื้นฐานตามกฎหมายรัฐธรรมนูญ

PRTR มีขั้นตอนสำคัญเกี่ยวกับข้อมูลด้านมลพิษ หลัก 2 ขั้นตอนคือ

    1. การตรวจวัดและรายงานผล เป็นขั้นตอนเริ่มต้นสำคัญเกี่ยวกับการตรวจ วัด วิเคราะห์ และรายงานข้อมูลเกี่ยวกับสารพิษต่างๆ

   2. การเปิดเผยข้อมูล เป็นกระบวนการขั้นตอนเปิดเผยข้อมูลตามที่ได้จากข้อ 1 เพื่อให้ประชาชนได้รับรู้ รับทราบ ตามสิทธิพื้นฐานในรัฐธรรมนูญและเจตนารมณ์ของกฎหมายนี้

   ซึ่งกฎหมายดังกล่าวมีประโยชน์ทั้งในภาคอุตสาหกรรมผู้ที่ครอบครองหรือเกี่ยวข้องกับสารเคมีรวมถึงภาคประชาชน ซึ่งหากเริ่มดำเนินการไปตามขั้นตอนที่ครบถ้วนถูกต้องปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นโดยไม่ตั้งใจไม่ว่าจะเป็นการรั่วไหลของสารเคมี แบบกระทัน

หัน รวมถึงการแพร่กระจายแบบสะสม จะเกิดขึ้นน้อยลงหรืออาจจะไม่เกิดขึ้นเลยก็ได้ เนื่องจากทั้งหน่วยงานรัฐก็ดี รวมถึงภาคประชาชนก็ดี จะทราบถึงข้อมูลและร่วมกันเฝ้าระวัง รวมถึงมีวิธีป้องกันก่อนที่จะเกิดผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อม

กฎหมายดังกล่าวยังมีระยะเวลาเดินทางอีกไกลกว่าจะออกมามีสภาพบังคับใช้ทางกฎหมายในประเทศไทย ซึ่งในปัจจุบันมีกว่า 50 ประเทศทั่วโลกซึ่งได้ทำข้อมูลสารเคมีและเริ่มใช้กฎหมาย PRTR แล้ว

คงต้องรอติดตามฝ่ายการเมืองซึ่งมีอำนาจหน้าที่โดยตรงในการ สนับสนุน หรือผ่านกฎหมายดังกล่าว ซึ่งกฎหมายเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม สารพิษ สารเคมี มลพิษ อาจจะดูเหมือนเป็นเรื่องไกลตัว ถ้าหาก มีระบบจัดการ มลพิษที่ดี ปัญหาด้านเศรษฐกิจ สุขภาพ รวมถึงสังคม ก็จะดีตาม

-037-