กรมวิทย์ฯ ขับเคลื่อนบัญชีรายการตรวจวินิจฉัยภายนอกร่างกายที่จำเป็นแห่งชาติ (NEDL) เพื่อยกระดับมาตรฐานระบบบริการสาธารณสุขไทย

กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข จัดประชุมชี้แจง “แนวทางขับเคลื่อนบัญชีรายการตรวจวินิจฉัยภายนอกร่างกายที่จำเป็นแห่งชาติ (National Essential In-Vitro Diagnostic List: NEDL)” โดยได้รับเกียรติจากผู้แทนองค์การอนามัยโลกประจำประเทศไทย (WHO Thailand) ผู้ทรงคุณวุฒิจากสาขาที่เกี่ยวข้อง คณะกรรมการจัดทำบัญชี NEDL ผู้บริหารเขตสุขภาพ นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัด และหน่วยงานภาคีเครือข่ายทั่วประเทศเข้าร่วมประชุมอย่างพร้อมเพรียง

ดร.นพ.สราวุฒิ บุญสุข อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวเปิดการประชุมว่า ประเทศไทยได้ดำเนินการจัดทำบัญชีรายการตรวจวินิจฉัยภายนอกร่างกายที่จำเป็นแห่งชาติ ตามกรอบความร่วมมือขององค์การอนามัยโลก ซึ่งได้ผลักดันให้ประเทศสมาชิกพัฒนาบัญชี NEDL ของตนเองเพื่อเป็นมาตรฐานกลางในการกำหนดชุดการตรวจวินิจฉัยที่จำเป็นในระบบสาธารณสุข โดยบัญชี NEDL ฉบับแรกของประเทศไทยได้เสร็จสมบูรณ์และเผยแพร่ในปี พ.ศ. 2568 ถือเป็นความก้าวหน้าสำคัญที่ช่วยให้หน่วยบริการสาธารณสุขทุกระดับมีแนวทางที่ชัดเจนในการเลือกใช้เทคโนโลยีการตรวจวินิจฉัยที่มีคุณภาพ เหมาะสม และเป็นมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ

อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์กล่าวว่า บัญชี NEDL เป็น “เครื่องมือเชิงนโยบายที่สำคัญ” เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนทุกกลุ่มสามารถเข้าถึงการตรวจวินิจฉัยที่จำเป็นได้อย่างเท่าเทียม ลดความเหลื่อมล้ำของบริการทางห้องปฏิบัติการ และสนับสนุนให้ระบบสาธารณสุขไทยมีความพร้อมในการเฝ้าระวังโรค การป้องกัน คัดกรอง วินิจฉัย และรักษาโรคทั้งติดต่อและไม่ติดต่อ โดยครอบคลุมบริการระดับปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และตติยภูมิ รวมทั้งสนับสนุนการวางแผนจัดหาเวชภัณฑ์และเครื่องมืออย่างมีประสิทธิภาพตามบริบทของแต่ละพื้นที่

สำหรับการประชุมครั้งนี้ มีการนำเสนอผลการดำเนินงานของคณะกรรมการจัดทำ NEDL โครงสร้างบัญชีรายการตรวจวินิจฉัย กลไกการคัดเลือกชุดการตรวจที่จำเป็นตามหลักฐานเชิงประจักษ์ (evidence-based) รวมถึงแนวทางการนำบัญชี NEDL ไปใช้ในหน่วยบริการ โดยเฉพาะการขับเคลื่อนในระดับเขตสุขภาพผ่าน “โครงการนำร่อง” เพื่อให้สามารถประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับสถานการณ์ด้านสาธารณสุขและศักยภาพของแต่ละจังหวัด ทั้งด้านบุคลากร ห้องปฏิบัติการ เครื่องมือ และระบบงบประมาณ

นอกจากนี้ ยังมีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเชิงลึกระหว่างผู้เชี่ยวชาญ ผู้บริหารพื้นที่ และหน่วยบริการ เพื่อร่วมกันกำหนดแนวทางเชิงปฏิบัติในการบูรณาการบัญชี NEDL เข้ากับระบบบริการจริง เช่น การจัดลำดับความสำคัญของรายการตรวจในแต่ละระดับบริการ การวิเคราะห์ต้นทุนและประโยชน์ การกำหนดแนวปฏิบัติร่วมด้านคุณภาพห้องปฏิบัติการ และการพัฒนาศักยภาพบุคลากร เพื่อให้การนำ NEDL ไปใช้เกิดประสิทธิผลสูงสุด

ดร.นพ.สราวุฒิ กล่าวทิ้งท้ายว่า การดำเนินงานด้าน NEDL เป็นความร่วมมือของหลายภาคส่วน ทั้งผู้กำหนดนโยบาย หน่วยบริการ องค์กรระหว่างประเทศ และคณะผู้เชี่ยวชาญ โดยคาดหวังว่าผลจากการประชุมในครั้งนี้จะช่วยให้การขับเคลื่อนบัญชี NEDL เป็นไปอย่างเป็นระบบและยั่งยืน พร้อมขอบคุณองค์การอนามัยโลก คณะกรรมการทุกชุด ผู้บริหารเขตสุขภาพ นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัด และผู้เข้าร่วมประชุมทุกท่านที่ให้การสนับสนุนอย่างดียิ่ง

กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์เชื่อมั่นว่า การนำบัญชี NEDL ไปใช้ในระดับพื้นที่อย่างเป็นรูปธรรม จะช่วยพัฒนาระบบบริการตรวจวินิจฉัยของประเทศให้มีคุณภาพตามมาตรฐานสากล เพิ่มประสิทธิภาพการดูแลรักษา และสร้างความมั่นคงด้านสาธารณสุขของประเทศไทยในระยะยาว